Jan Vrijman (Amsterdam, 1925 - Amsterdam, 1997) was journalist, cineast en columnist

In het begin van het gesprek tussen Freek de Jonge en Jan Vrijman, vraagt Freek de Jonge, waarom Jan Vrijman een schuilnaam heeft, aangezien Jan Vrijman als Jan Hulsebos geboren is. Hij vertelt het volgende:

'Omdat ik in de oorlog voor die naam gekozen heb (...). Toen ik na de oorlog uit de communistische partij gegaan ben en bij het Parool wilde gaan werken, zei de toenmalige hoofdredacteur tegen mij 'Je mag wel in onze krant schrijven, maar die naam Hulsebos',  (...) onder die naam had ik revolutionaire kreten geroepen, en die naam Hulsebos wilde hij absoluut niet in de krant hebben. Dus toen ben ik weer teruggevallen op die oude, ietwat retorische naam, Vrijman.

Tijdens de oorlog werkte Jan Vrijman bij het blad Waarheid, een verzetskrant en het partijblad van de Communistische Partij van Nederland. Na de oorlog werkte hij als freelance journalist voor onder andere Vrij Nederland, De Groene Amsterdammer en de Geïllustreerde Pers.'

In 1957 begon hij als filmmaker met de VPRO-documentaire Dag Koninginnedag.  Dit nationale programma werd live uitgezonden ter ere van de verjaardag van prinses Wilhelmina. In het programma besprak Jan Vrijman historische misstanden zoals de Atjeh-oorlog, wat niet bij iedereen even goed viel. Later maakte hij een filmportret van de schilder Karel Appel (De werkelijkheid van Karel Appel, 1961). In 1965 kwam zijn film Op de bodem van de hemel uit, die werd bejubeld door de pers. In 1989 besloot hij te stoppen met het maken van documentaires. Hij werd bestuurslid van het International Documentary Festival Amsterdam (IDFA). Het festival richtte na zijn dood Het Jan Vrijman Fonds op, dat documentairemakers en -festivals in ontwikkelingslanden steunt. Onder het pseudoniem Journaille schreef Jan Vrijman vanaf 1985 tot aan enkele weken voor zijn dood dagelijks een column voor de voorpagina van Het Parool .

Ongeveer een jaar nadat Jan Vrijman Zomergast was, overlijdt hij op 72-jarige leeftijd aan kanker.

(Foto: Annaleen Louwes)