Over dit programma
Ruben Terlou keert terug naar China en de landen rond de Zuid-Chinese Zee, het knooppunt van misschien wel ’s werelds belangrijkste handelsroute en het toneel van snel oplopende spanningen. Terwijl China zijn greep op de zee en eilanden verstevigt en buurlanden als Japan, de Filipijnen en Vietnam zich bedreigd voelen, onderzoekt Ruben in acht afleveringen wat deze machtsstrijd betekent voor de mensen die er wonen.
De landen rond de Zuid-Chinese Zee ontwikkelen zich economisch in rap tempo, maar onder die vaart schuurt het. China laat zich steeds meer gelden, buurlanden duwen terug, en de Zuid-Chinese Zee blijkt ineens het epicentrum van een geopolitieke touwtrekwedstrijd. Het is een plek die landen uit elkaar drijft, maar ook ze onvermijdelijk met elkaar verbindt.
In zelfverzekerd China probeert Ruben zich ook in het Chinese standpunt in te leven. Rondreizend langs de branding van de Zuid-Chinese zee ontdekt hij hoe het kolonialisme, de Vietnamoorlog, de ontwikkeling vanChina tot wereldmacht en het economisch en militair armpje drukken allemaal hun weerslag hebben op de levens van de mensen. Zo vertelt Ruben in acht afleveringen verhalen die zich aan het zicht van de meeste backpackers onttrekken en komt hij op ontoegankelijke plekken in soms bizarre situaties.
Ruben langs de Zuid-Chinese Zee, acht afleveringen vanaf zondag 11 januari 2026 om 20.20 uur bij de VPRO op NPO 2 en NPO Start
Afleveringsinformatie
Aflevering 1: Scarborough - Balanceren op het rif (11 januari)
Ruben begint zijn rondreis op de Filipijnen om te ontdekken wat de groeiende Chinese invloed in de regio betekent voor de mensen die van de zee afhankelijk zijn. Met de Filipijnse vissers Dodong en Floro vaart Ruben richting Scarborough Shoal, een groot onbewoond rif. Officieel Filipijns gebied, maar inmiddels door China met kustwacht en vissersmilities bezet.
Het is spannend of Ruben en de Filipijnse vissers niet weggejaagd zullen worden. Terug aan wal ontmoeten we Amerikaanse veteranen die decennia na de Vietnam-oorlog hier nog steeds rondhangen.
Aflevering 2: Pagasa - In het oog van de storm (18 januari)
Ruben maakt een helse bootreis naar Pagasa, een klein maar strategisch eiland in de Spratly-archipel. Hoewel er maar enkele honderden Filipijnen wonen, speelt Pagasa een opvallende rol in het machtsspel langs de drukst bevaren zeeroute ter wereld. Terwijl de Chinese kustwacht voortdurend in de buurt is, probeert de Filipijnse regering de boot vol journalisten te overtuigen dat Pagasa toch echt Filipijns is. Terug in Manila onderzoekt Ruben de rol van Pagasa in de geschiedenis van de Filipijnse zeevaart en ontmoet hij op een zeevaartschool de jonge studenten Anthony en Christian. Terwijl Anthony al vanaf jonge leeftijd droomt van een leven als kapitein, lijkt de keuze voor Christian vooral een noodzaak te zijn geweest.
Aflevering 3: Sulu - De sultan van Sulu (25 januari)
In het zuiden van de Filipijnen ontmoet Ruben de sultan van Sulu, erfgenaam van een ooit machtig koninkrijk dat reikte tot Maleisië en de Spratly-eilanden. Zijn macht is verdwenen, maar zijn historische claims op zeegebieden vol olie en gas houden de spanning in de regio levend. In de Sulu-archipel, waar vooral moslims wonen, werd door het Moro National Liberation Front (MNLF) decennialang gevochten voor een onafhankelijke staat. Door de komst van IS-strijders is het verzet jaren geleden stilgevallen, maar de roep om autonomie lijkt nooit helemaal te zijn verdwenen. Op Tawi-Tawi, een eiland waar veel verschillende religies en volkeren samenkomen, ontdekt Ruben hoe de Sulu-geschiedenis van grote invloed is op het dagelijks leven.
Aflevering 4: Sulu - Zeenomaden aan land (1 februari)
De gewapende aanval van de volgelingen van de sultan van Sulu op de Maleisische deelstaat Sabah in 2013, leidde tot een gewelddadige confrontatie met het Maleisische leger. Daarna werden in Maleisië veel betrokkenen als terroristen bestempeld. Ruben spreekt met daders, ex-gevangenen, vluchtelingen en families die nog altijd de gevolgen dragen. Op Tawi-Tawi ziet Ruben hoe dit grensconflict het leven van de Bajau, een traditioneel volk van zeenomaden, volledig heeft ontwricht. De pacifistische Bajau werden verdreven uit Maleisië en staan op het Filipijnse eiland Tawi-Tawi onderaan de sociale ladder.
Aflevering 5: Vietnam - Buigzaam als bamboe (8 februari)
Ruben reist in deze aflevering door Vietnam. Vissers waar hij mee spreekt durven niet hardop te zeggen dat ze door de Chinezen worden weggejaagd vanhun traditionele viswateren bij de Paracel-eilanden. Het lijkt erop dat Vietnamezen er alles aan willen doen om een openlijke confrontatie met China te vermijden. Ook op een internationale conferentie, bedoeld om vrijuit over de Zuid-Chinese Zee te spreken, blijkt voorzichtigheid de norm. Samen met een groep Amerikaanse oorlogsveteranen zien we de diepe littekens van de Vietnamoorlog.
Aflevering 6: China - Het gelijk van China (15 februari)
In China probeert Ruben te begrijpen waarom de Chinezen de hele Zuid-Chinese Zee als hun achtertuin beschouwen en verbaast zijn dat wij dat niet begrijpen. China zoekt actief naar historisch bewijs voor zijn claim op de zee. Van oude scheepslogboeken tot archeologische vondsten, nieuwe musea liggen er vol mee. Ze zouden ook bewijzen dat Taiwan van China is. Ruben ziet hoe jonge scholieren dit nationalistische gedachtegoed met de paplepel ingegoten krijgen.
Aflevering 7: Taiwan - Ongevraagd bemind (22 februari)
In Taiwan merkt Ruben hoe de dreiging van Chinese inname steeds voelbaarder is. De kustwacht staat op scherp, nu Chinese schepen steeds vaker in hun wateren verschijnen. De meeste Taiwanezen maken zich zorgen, sommigen volgen zelfs een cursus burgerverdediging of wapenen zich tegen fake news. Tot zijn verbazing ontdekt Ruben dat er ook Taiwanezen zijn die een hereniging met China wel zien zitten.
Hoelang zal Taiwan als zelfbesturend land nog bestaan?
Aflevering 8: Japan - Een verhaal zonder einde (1 maart)
Op het Japanse eiland Okinawa, ooit het onafhankelijke Riukiu-koninkrijk, botsen eeuwenoude Chinese invloeden met Japanse en Amerikaanse aanwezigheid. Terwijl botenvol Chinese dagjestoeristen oude banden herbeleven op het eiland, bereiden Japanse en Amerikaanse militairen zich voor op een mogelijke confrontatie met China. Op Ishigaki, dicht bij Taiwan, bouwt Japan de militaire aanwezigheid op. Ruben ontmoet Setsuko, een vredesactiviste van 88 jaar die hiertegen protesteert, uit angst dat de geschiedenis zich zal herhalen. Ze vertelt hoe ze haar moeder en zus verloor tijdens de Tweede Wereldoorlog en nu opnieuw nachtmerries heeft over een nieuwe kernoorlog.