Babel Med 2017

Charlie Crooijmans ,

Wereldmuziek- en jazzforum aan de haven van Marseille

Als er een aanslag zou worden gepleegd dan zou het nu een goed moment zijn, zei de Italiaanse journalist Valerio Corzani tegen me tijdens het drukbezochte concert van Rachid Taha. Niet dat we ons daar zorgen over hoefden te maken. De beveiliging in Frankrijk is flink aangescherpt. Maar de rebelse Taha, een ouwe rocker, is een uitgesproken anti-racist en een anti-moslimextremist, en dat laat hij graag en duidelijk weten.

Misschien ken je Rachid Taha nog wel van zijn versie van Rock the Casbah (The Clash) waarin punk, chaâbi, electro en raï samenkomen, en waarmee de Algerijnse Fransman internationaal is doorgebroken. Na een radiostilte van een paar jaar is hij weer terug op de podia.

Een paar uur eerder gaf Taha een persconferentie, in het Frans. Eva van Meerten en ondergetekende waren afgelopen maand in Marseille waar de 13e editie van Babel Med plaatsvond. Het Frans van Taha was moeilijk te volgen, maar de bottomline is dat de muzikale brug die hij tussen de Arabische en de angelsaksische cultuur slaat belangrijker is dan ooit, vanwege de opkomst van het facisme en het 'abjecte populisme' in onder meer Frankrijk.

Dat vind ik altijd zo goed aan Babel Med: er worden artiesten met een strijdbare houding geprogrammeerd. Babel Med zelf is ook een bastion van verzet. De concerten vinden plaats in het underground-honk Dock-des-Suds, voormalige pakhuizen aan de haven. Eromheen verschijnen gebouwen in het luxe segment, waar de buurt weliswaar van opknapt maar ook oersaai wordt zonder uitgaanscentra. Woordvoerder Olivier Rey vertelde me over het gevecht dat ze moeten voeren met de gemeente. Het is een vreemde constructie want ze krijgen financiële steun van de provincie, maar worden tegengewerkt door de gemeente.

Betty Bonifassi

Een andere charismatische artiest die ik interviewde was de Canadese zangeres Betty Bonifassi (Beast). Ze heeft onlangs het album 'Lomax' gelanceerd, een verwijzing naar de musicoloog Alan Lomax, die in de jaren 1920-30 opnames heeft gemaakt van Afro-Amerikaanse gevangenisliedjes. Bonifassi heeft een aantal liederen gemoderniseerd, maar de pijn van de slaven klinkt door in haar stem. De tengere verschijning vindt het belangrijk dat de slavernij nooit vergeten mag worden. Op school zou je deze dingen moeten leren. In het interview benadrukt Bonifassi dat ze geen blues maakt maar een pre-blues of een oerblues. Luister naar het lied Berta Berta. Dan weet je precies wat ze bedoelt.

Shai Maestro

De lucide jazzpianist Shai Maestro kreeg op de beursvloer van Babel Med ook een aantal microfoons onder z'n neus geduwd waaronder die van mij. Misschien herinner je hem nog van een tijd terug in de uitzending van Vrije Geluiden. Op Babel Med heeft hij de Bulgaarse zangeres Neli Andreeva van het koor Malka Moma meegenomen. Hij heeft haar op Youtube ontdekt en haar stemgeluid heeft hem niet meer losgelaten. In het audio-interview hieronder vertelt hij hoe ze met elkaar communiceren - wat lastig gaat aangezien zij geen woord Engels spreekt. Het is ook mooi om te horen hoe menselijk hij ons te woord staat, het zijn geen voorgekookte praatjes, maar antwoorden vanuit zijn diepste overtuiging dat het allemaal niet uitmaakt. Het leven is kort.

Alsarah (& the Nubatones)

Het interview met Alsarah, 'De koningin van de Oost Afrikaanse retro-pop' was al tien minuten aan de gang toen ik er haastig bij kwam zitten. Deze zangeres kan meepraten over migratie. Ze komt uit Zuid-Soedan, en is via Jemen in de VS terecht gekomen. Haar stelling is dat je moet veranderen om je aan te kunnen passen. Door haar studie is ze zich gaan interesseren in de oude muziek van Oost-Afrika en daar maakt ze in haar popliedjes graag gebruik van. Een journalist vroeg of ze geen ruzie krijgt met muziekpuristen. ‘You always meet your… I call them folknazi’s’, zei ze laconiek. Ze vertelde ons dat er heel veel gebeurt in in Oost-Afrika, Swahili hiphop is booming, maar er is geen volwaardige muziekindustrie. Zo is het goedkoper om een band uit Europa te boeken dan een Afrikaanse band! Het vervoer binnen Afrika is bizar duur, te wijten aan de postkoloniale infrastructuur.

Muzikale hoogtepunten

Naast de optredens van bovengenoemde artiesten zijn hier nog wat hoogtepunten. Ten eerste het Franse jazztrio Onefoot rond de briljante pianist Yessai Karapetian, die ons met zijn futuristische hybride van electro-jazz steeds op het verkeerde been zette. Ook pianist Chassol uit Martinique liet een heel verrassend nieuw jazz-soul-geluid met Caribische invloeden horen waarbij de videobeelden even belangrijk zijn als de muziek. De heftige Koreaanse band Black String was ook van de partij, vorig jaar heb ik ze nog geinterviewd. Natuurlijk was het onmogelijk om alles te zien - en vanzelfsprekend is niet alles even indrukwekkend. Maar hier is het complete programma met als extraatje enkele live-registraties.