Meer over Malhoun

Charlie Crooijmans ,

Marokkaanse liederen over liefde, schoonheid en het leven

Malhoun is een eeuwenoude Marokkaans-Arabische poëtische traditie: lange levensliederen die worden gezongen met een Arabo-Andalus-georiënteerd orkest. Malhoun-zangeres Sanaa Marahati is vandaag in Vrije Geluiden met musici van het Amsterdams Andalusisch Orkest (AAO). In het interview met Giovanca vertelt ze over hoe ze met de malhoun in aanraking kwam. Op deze pagina lees je over de relatie tussen malhoun en Arabo-Andalusische muziek, de legendarische malhoun-zangeres Zohra El Fassiya en het Marokkaanse Vrije Geluiden dat door Sanaa wordt gepresenteerd.

Hoewel malhoun en Arabo-Andalusisch verschillend zijn qua oorsprong, taal en stijl, zijn ze heel lang aan elkaar gelinkt. Malhoun komt uit het zuiden van Marokko (bij Tafilat). De liederen worden solo gezongen in het Marokkaans Arabische dialect, en worden begeleid door een klein ensemble. Arabo-Andalusische muziek komt daarentegen uit Andalusië (Spanje) en is meegenomen naar Noord-Afrika door de moslims en joden die in de 15e eeuw werden verdreven. De muziek is geïnspireerd op Andalusische (Spaanse) ritmes en toonsysteem. De zang is in het Arabisch en meerdere zangers worden begeleid door een groot ensemble.

Het werk van Zohra El Fassiya inspireerde Sanaa om de draad van de malhoun als subgenre van de Semitische Andalusische muziekstromingen op te pakken. Net als Zohra is Sanaa populair bij de Marokkaans-Joodse gemeenschappen. Beiden zangeressen worden gezien als muzikale bruggenbouwers tussen Arabische en Joodse muziek, die een diepgewortelde gemeenschappelijke geschiedenis in Andalusië delen. Sanaa's doel is om malhoun bekendheid te geven in Europese steden waar Joods-Andalusische gemeenschappen wonen.

Zohra El Fassiya

Een paar eeuwen terug werden malhoun-gedichten alleen door mannen gezongen. Ze waren soms erotisch getint, maar hadden ook maatschappelijke onderwerpen. Malhoun-zangeres Zohra El Fassiya (1905-1994) was de eerste vrouw die haar muziek naar de studio bracht om op te nemen. Ze heeft 17 albums op haar naam staan. De Joods-Marokkaanse (Mizrachi) kwam uit Sefrou (bij Fès), waar Sanaa ook vandaan komt. Ze begon met het zingen in de synagoge en maakte in Casablanca kennis met andere Andalusische stijlen. Haar drang tot vernieuwing leidde ertoe dat malhoun ook in de chaâbi (volksmuziek) een plek kreeg. Door haar authentieke stijl en uitgesproken persoonlijkheid was ze een veelgevraagde zangeres op bruiloften en partijen. In 1962 is ze met vele Mizrachi-Joden naar Israel vertrokken waar ze in de vergetelheid is geraakt.

Alhan Achaknaha

Twee jaar geleden werd Sanaa gevraagd door 2M TV (de tweede grootste tv-kanaal van de Marokkaanse Publieke Omroep) om het programma Alhan Achaknaha te presenteren, dat in het leven is geroepen om artiesten in de traditionele muziek aan te moedigen. De nieuwe generatie is geneigd om deze muziek langzaam te vergeten. Ook is er aandacht voor niches, zoals de malhoun, waarin veel verborgen talent te vinden is. Het programma wordt elke tweede zaterdag van de maand uitgezonden, 25 afleveringen per jaar. In het interview met Giovanca zegt Sanaa dat het voelt alsof ze in een masterclass zit. Datzelfde gevoel heeft Giovanca soms ook.

Sanaa in Alhan Achaknaha

het Amsterdams Andalusisch Orkest is te gast

Amsterdams Andalusisch Orkest

dossier