Bixiga 70

Charlie Crooijmans ,

en de Braziliaanse (on)werkelijkheid

De jongens uit São Paulo traden in 2012 voor het eerst op in Nederland tijdens de tweede Felabration in de Amsterdamse Paradiso georganiseerd door Jungle by Night. Elk jaar wordt op 15 oktober in vele landen de Nigeriaanse geëngageerde muzikant Fela Kuti, de grondlegger van de afrobeat, geëerd met concerten en lezingen. Een week geleden, zes jaar later, staat Bixiga 70 wederom geprogrammeerd op de Felabration. In Paradiso Noord presenteerden ze hun nieuwe album met dezelfde energieke percussie, brass, keys en gitaar. Op het podium is het een dynamisch zooitje met af en toe een gechoreografeerd danspasje. Ze staken met kop en schouders uit boven de band Basa Basa die na hen kwam. Niet alleen muzikaal - de nummers zitten goed in elkaar met veel variatie -, maar ook qua urgentie. Bixiga 70 laat zien dat je met muziek mensen kunt verbinden, en dat terwijl het volk in hun thuisland sterk verdeeld is. De muziek klinkt enthousiast en optimistisch, maar ze hadden ook een ernstige boodschap: het gaat niet goed met Brazilië. Aanstaande zondag wordt er gestemd voor de tweede ronde. Het gaat nu tussen de socialistische Haddad en de rechts-populistische Bolsonaro. Deze buitenstaander die sterk doet denken aan Trump en Duterte heeft een hekel aan vrouwen, homoseksuelen, zwarte Brazilianen, immigranten en de oorspronkelijke indiaanse bevolking. Doordat hij daar zo uitgesproken over is, voelen zijn aanhangers zich vrij om deze mensen te beledigen, te pesten of erger. Eén van de slachtoffers die onlangs gevallen is, is de componist en capoeira-meester Moa do Katendê. Deze man die Gilberto Gil heeft geïnspireerd is omgebracht met 13 messteken. Aanleiding was een ruzie over de verkiezingen. Ook het concert van Roger Waters (Pink Floyd) die anti-Bolsonaro is, liep uit in een grimmige sfeer omdar hij veel van zijn aanhangers in zijn publiek had. Ook hier in Nederland tussen het publiek in Paradiso klonk een tegengeluid. Op de kreet ele não (hij - Bolsonaro - niet) klonk een ele sim (hij wel). Het lijkt kinderachtig, maar intussen gaat het land een duistere toekomst tegemoet. Wie er ook wint, de kloof is nauwelijks nog te lijmen. Het is bovendien niet uitgesloten dat er een staatsgreep wordt gepleegd door de militairen, zoals in 1964. De meeste belangrijke muzikanten die tegen hem zijn dringen niet meer door bij de gewone Braziliaan die bestookt wordt met nepnieuws. De werkelijkheid is te onwerkelijk voor woorden...

Update: Bolsonaro is gekozen tot de nieuwe president van Brazilië. Haddad en Human Right Watch zullen de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten houden.

Charlie Crooijmans

De muziek mag van haar zowel in de diepte als in de breedte gaan - zo breed als de aarde rond is, het liefst contrastrijk of anders een beetje luchtig.