Bedwelmende gnawa

Charlie Crooijmans ,

soloplaat van Maâlem Mahmoud Gania

Maâlem Mahmoud Gania (1951 - 2015) komt uit een echte gnawa-familie in Essaouira. Gnawa is oorspronkelijk de muziek van een zwarte bevolkingsgroep in Marokko; Mahmoud's vader komt uit Mali. Gnawa is ook een religie, een mix van soefisme met pre-Islamitische Afrikaanse tradities (voodoo). Een ceremonie kan nachtenlang duren. Het getokkel op de zachte lage guembri, een bas-snaarinstrument met een rechthoekige klankkast, de call-and-respons zang en de opgewonden ijzeren kleppers (qraqab) maken hier onlosmakelijk deel van uit. Beroemde artiesten als Bill Laswell, Pharoah Sanders en Omar Sosa raakten hier gefascineerd door en gingen een samenwerking aan met Mahmoud, evenals James Holden een jaar voor zijn overlijden. Die laatste samenwerking is doorgezet met zijn zoon Maâlem Houssam Guinia die ook in de saouiri-stijl (de stijl uit Essouaira) speelt. Mahmoud heeft veel opgenomen, maar lang niet alles is bewaard gebleven. Het kakelverse Britse label Hive Mind Records heeft de laatste studio-opnamen van Mahmoud, opgenomen in Casablanca in 2013, geproduceerd door Ali Faraoui en gemixt door Julian Tardo in 2016, met toestemming van de familie heruitgegeven op dubbelvinyl. Het zijn prachtige geluidsopnamen waarin de stem en de guembri van Mahmoud al meteen een bedwelmende uitwerking hebben. Op de hele plaat - alleen in track 6 zit een laagje synthesizer -, hoor je pure gnawa waar je, als je niet uitkijkt, zowaar van in trance kunt raken.

Charlie Crooijmans

De muziek mag van haar zowel in de diepte als in de breedte gaan - zo breed als de aarde rond is, het liefst contrastrijk of anders een beetje luchtig.