Mafuta Amahlope

Eddy de Clercq ,

Huidblekende crèmes zijn niet alleen van nu

Heb je afgelopen zaterdag de aflevering “Iedereen Blank” gezien bij Vranckx op Canvas TV?

Het was een bizarre aflevering over huidbleekmiddelen die het bijzonder goed doen in Zuid-Afrika, hoewel de meeste producten bij de wet verboden zijn vanwege de grote hoeveelheden chemicaliën.

Voor de camera verscheen een stoet vrouwen en een enkele man met de wens om zo bleek mogelijk over te komen. ‘Yellow bone’ wordt deze kleur in Afrika genoemd; lichter dan de meeste variëteiten zwarte huidskleur hoewel nog net niet lelieblank. Volgens de gebruikers leidt het gebruik van deze producten tot een hogere sociale status en betere vooruitzichten op de arbeidsmarkt.

Wat ook niet verborgen bleef, waren de vreselijke huidziekten en misvormingen veroorzaakt door deze zwaar giftige producten.

Ondanks het feit dat de meeste huidblekende crèmes sinds 1986 verboden zijn in Zuid-Afrika, worden bleekmiddelen voor de donkere huid nog steeds gebruikt, ook in de rest van Afrika. Het brede debat rond de lichtheid van huidskleur, identiteit, schoonheid en ambities blijft, maar is aan verandering onderhevig. Mode en de media spelen hierbij een grote rol. Én internationale rolmodellen zoals Beyoncé...

Black is Beautiful

Zuid-Afrikanen realiseren zich nu meer dan ooit dat zwart ook mooi is. De ouderwetse “blanke baas/zwarte knecht -mentaliteit" die de suggestie wekt dat alles wat donker lelijk is en daarom ongewenst, is in Zuid-Afrika niet meer comme il faut.

Maar huidblekende crèmes zijn niet alleen een product van deze tijd, zelfs in de jaren 50 van de vorige eeuw draaide deze industrie in Afrika op volle toeren. Er werden zelfs commercials in de vorm van 78-toerenplaten verspreid. Neem deze bijzonder zeldzame plaat uit 1956, waarop een close harmony combo huidblekers en Vaseline ophemelt. “Wie is dat meisje” ... “het mooiste meisje dat ik ooit zag” uitgevoerd door de "Basin Tone Drifters" en gezongen in het Engels in de stijl van de Manhattan Brothers. Een andere twist in dit fascinerende staaltje ‘foute’ reclame, is dat de componist geregistreerd staat onder het pseudoniem “Mafuta Amahlope” – wat letterlijk “Fat Whitey” betekent in het Swahili. Het blijkt een pseudoniem van Christoffel Nicolaas Du Toit te zijn. Waarschijnlijk had de man enig gevoel voor humor?