Schubert, Tonbruket, Bachar Mar-Khalifé, Patrick Molard & more

opmerkelijke nieuwe releases

CD Space Echo (Analog Africa) – diverse artiesten
De volledige titel van deze plaat luidt ‘The mystery behind the cosmic sound of Cabo Verde finally revealed’. In de lente van 1968 vertrok een schip met de nieuwste synthesizers (Rhodes, Moog, Farfisa, Hammond en Korg) van Baltimore naar Rio de Janeiro waar de Exposição Mundial Do Son Eletrônico (EMSE) zou plaatsvinden. De boot is nooit aangekomen, maar gestrand in het vissersdorpje Cachaҫo op het eiland Soa Nicolau in Kaapverdië. De containers werden geopend, maar de keyboards bleken onbruikbaar vanwege het ontbreken van elektriciteit. De antikoloniale leider Amílcar Cabra verordonneerde dat de instrumenten zouden worden verdeeld op de plekken waar elektriciteit was. De keyboards vonden gretig aftrek bij de kinderen die de lokale ritmes als Mornas, Coladeras en Funaná speelden. Op deze compilatie, samengesteld door Samy Ben Redjeb, hoor je muzikanten die er goed mee overweg konden, zoals Paulino Vieira, die eind jaren zeventig een belangrijke arrangeur werd. Door dit verhaal ga je toch anders luisteren naar deze maffe, psychedelische muziek. CC

CD Franz Schubert String Quintet D.956 (Challenge) - Kuijken Quartet & Michel Boulanger
Een muzikaal monument, dit werk van Franz Schubert met de niet zeer gebruikelijke bezetting van twee violen, altviool en twee celli, geschreven in de zomer van 1828, twee maanden voor zijn dood, op een moment dat hij nog steeds veeleer als lied- en pianocomponist werd gezien dan als een serieus componist van kamermuziek. Je kunt het je bijna niet meer voorstellen dat het meer dan 20 jaar moest duren voor het werk in première ging, en zelfs pas nog drie jaar later werd gepubliceerd. Kondigt het altijd ontroerende, in deze opname zeer mooi en subtiel gespeelde Adagio, met dat bijna wanhopige pizzicato van de cello, het stervensuur van de componist onbedoeld reeds aan? We zullen het nooit weten. En gelukkig komen er na dat Adagio nog twee heerlijke delen. Prachtig. Op de CD twee generaties uit de muzikale familie Kuijken, samen met cellist Michel Boulanger. AvN

CD Ladder of Escape 11 (Attaca) - Fie Schouten
Een kwart eeuw geleden verscheen de eerste CD met de titel ‘Ladder of Escape’ - ontsnapping aan de beperkingen van instrument en repertoire. Eerste ontsnappingspoging werd succesvol gedaan door de nestor van de basklarinettisten van tegenwoordig, Harry Sparnaay. De nieuwste titel in de reeks is ook toevertrouwd aan een maestro van de basklarinet: Fie Schouten. Afgestudeerd bij Harry Sparnaay, initiator van het succesvolle Basklarinet Festijn (Belgische editie een dezer weken in Antwerpen!), en zelf intussen ook weer verantwoordelijk voor een nieuwe generatie basklarinet-studenten. De CD bevat tamelijk nieuw werk (1995-2012), van Mauricio Kagel, Karlheinz Stockhausen, Rozalie Hirs, Robin de Raaff en Unsuk Chin. Een pracht van een document om te bewijzen hoe rijkgeschakeerd de klank van de basklarinet is. En hoe lyrisch tegelijk, niet te vergeten. Het fraaie ‘Article 7’ van Rozalie Hirs is daarvan een voorbeeld. AvN

CD Oblivion Soave (Zefir) - Mike Fentross & Maarten Ornstein
In 2013 speelden Mike Fentross (op de theorbe) en Maarten Ornstein (op de basklarinet) voor het eerst samen, tijdens een concert in Paradiso. De onwaarschijnlijke combinatie van een buitenmaatse luit uit de 16e eeuw en een typisch 20e eeuws blaasinstrument pakte wonderwel prachtig uit in muziek van Purcell die de heren toen speelden. Dat gaf aanleiding om meer materiaal te zoeken, vaker te spelen, en nu dan dus ook: een CD op te nemen. Met niet alleen Purcell, maar ook bijvoorbeeld Monteverdi, John Dowland, Arvo Pärt en Constantijn Huygens. Stuk voor stuk prachtige melodieën die zich uitstekend lenen voor de combinatie van basklarinet en theorbe of vihuela. Breekbaar, maar bepaald niet krachteloos. Het maffe maniëristische hoesje is net het soort tongue-in-cheek dat je nodig hebt om niet te gaan zitten zwijmelen. Fijne CD! AvN

CD Ya Balad (Infiné) - Bachar Mar-Khalifé
Is het oranje gekleurde schijfje van Bachar Mar- Khalifé representatief voor het geluid van deze Frans/Libanese zanger, componist en pianist? Ja, best wel. Deze virtuoze eigenzinnige muzikant, zoon van de legendarisch ud-speler Marcel Khalifé, brengt een aparte mix van kitsch, drama, hartstocht en vernuft. Piano en elektronica zijn in zijn optiek niet per se gescheiden. In Ya Balad verwijst hij naar het door de oorlog verscheurde Libanon, zijn geboortegrond. Voor wie deze markante persoonlijkheid nog niet gezien heeft op het Transition Jazzfestival, krijgt een herkansing  op Festival Mundial in Tilburg. CC

CD Crossing Lines (WERF 134) - David Thomaere Trio
We vergeten het misschien al te gemakkelijk: hoe goed de jazz is die we de laatste jaren uit Vlaanderen horen. Veel behoorlijk vrije impro, maar soms ook gewoon heel goed gemaakte gedegen fijne luisterjazz. De 27-jarige pianist David Thomaere, afkomstig uit Antwerpen, is een ingetogen muzikant, die zich laat beïnvloeden door stijlen zo uiteenlopend als hiphop en klassiek. In 2013 won hij de prestigieuze Toots Thielemans Jazz Award. Op deze debuut-plaat speelt hij met bassist Félix Zurstrassen en drummer Antoine Pierre. Gastoptredens zijn er van Belgische topblazers trompettist Jean-Paul Estiévenart en tenorsaxofonist Steven Delannoye. Zij zijn ook te horen op het nummer Dancing with Miro (de schilder die duidelijk zijn invloed heeft uitgeoefend op het hoesontwerp…). AvN

CD Alive (Moonjune MJR076) - Vasil Hadzimanov Band
Lag er ineens een envelop uit Servië in de brievenbus. De manager van de Vasil Hadzjimanov Band van toetsenist Vasil Hadzjimanov heet Natasja Hadzjimanov. Een familiebedrijf dus dat onderdak heeft gevonden bij het New Yorkse Moonjune Records. Een label dat gespecialiseerd is in progrock en fusion-muziek. De link met het New Yorkse label is niet zo vreemd als je weet dat Vasil Hadzjimanov aan het Berklee College in Boston studeerde en vanaf 1996 enige tijd in New York woonde en werkte. Terug in Servië organiseerde hij een eigen band, waarmee hij traditionele Balkanmuziek mixt met jazz en funk. Deze live-CD is opgenomen tijdens een tournee door Servië, met als gastsolist de New Yorkse saxofonist David Binney. AvN

CD Ceòl Mòr / Light & Shade (Innacor Records) - Patrick Molard
Dat de traditionele muziek van Bretagne een snerpend karakter kan hebben weet je misschien wel als je de bombardes en de binious daar weleens gehoord hebt op een volksfeest. De Bretonse musicus Patrick Molard bedient zich ook van de (Schotse) doedelzak. En dat doet hij met volle overgave, en bepaald niet om het melige Amazing Grace vanachter gindse heuvel te laten galmen. Eeuwenoude melodieën worden in een eigentijds jasje gestoken in het ons vertrouwde gezelschap van saxofoon, slagwerk, contrabas, viool en gitaar. En dat levert een vreemde combinatie op van minimal-achtige, free-jazz-achtige, folklore-achtige muziek. Lijkt gewoon helemaal niet op zo’n beetje de rest van de platenwinkel. Doedelzak 2.0 zeg maar. Zeer apart. Niet voor de faint-at-heart. AvN

CD Forevergreens (ACT) - Tonbruket
Tonbruket is de band van de Zweedse bassist Dan Berglund en gitarist Johan Lindström en met verder Martin Hederos (toetsen) en Andreas Werliin (drums). De band maakte drie eerdere spraakmakende CD’s met een soort crossover waar de jazzpuristen wellicht enige moeite mee hadden en de rock- en pop-adepten niet mee uit de voeten konden. Bingo. Unieke sound tussen al die onplaatsbare begrippen als jazz, (psychedelische) rock, neo-dit-en-dat enzovoort. Of hebben deze Zweden gewoon een heel eigen opvatting van wat goeie muziek is? De nieuwe CD ontbeert samenhang, zou je kunnen zeggen. Zelden klonken stukken op één schijfje zo radicaal verschillend (met toch dezelfde herkenbare handtekening). Tegenover de hardrock-achtige riffs die Tonbruket zich soms permitteert staat de breekbare stem van Ane Brun als gastvocaliste. Bijzonder plaatje! AvN