CD Fabuloseries (Homerecords) – Valentin Clastrier / Steven Kamperman
Wat een apart instrument, die moderne versie van de draailier. De draailier is al zo’n bijzonder ding, een gemechaniseerde viool waar je aan moet draaien om haar tot klinken te brengen. En ‘levende legende’ Valentin Clastrier uit Frankrijk heeft er een elektroakoestische geluidsmachine van gemaakt waar de meest bijzondere klanken uit komen. Klarinettist en componist Steven Kamperman heeft samen met Clastrier een album gemaakt. Ze kennen elkaar nog uit de tijd van de Turks/Nederlandse jazzgroep Baraná. De heren zijn zogezegd twee handen op een buik. Ze brengen een geluid voort dat soms lyrisch, dan wel enthousiast, spannend, onheilspellend, noisy of folky is. Het is echt een plaat waar je de tijd voor moet nemen. Zet hem op terwijl je verder niets aan je hoofd hebt en laat je meevoeren op de ‘chromatische melodieën’ en indringende improvisaties. CC

EP Grunewald (Erased Tapes Records) - Peter Broderick
Componist Peter Broderick uit het Amerikaanse Oregon leerde zichzelf een uiteenlopende reeks aan instrumenten bespelen, variërend van piano, viool, banjo tot en met de zingende zaag. Hij maakte deel uit van onder meer Horse Feathers, Norfolk & Western en Loch Lomond, en hij speelde met vele andere artiesten en groepen zoals Efterklang. Ook solo weet hij zijn kaleidoscopische muzikaliteit goed neer te zetten. Op zijn nieuwe EP Grunewald speelt hij met ruimte. Deze EP met 5 nummers heeft hij in één nacht opgenomen in de hemelhoge Grunewald-kerk net buiten Berlijn. Deze kerk werd al vele malen eerder gebruikt door kunstenaars en experimentalisten. Zijn piano- en vioolspel klinken in deze enorme akoestische ruimte overweldigend mooi. EvM

CD Roots (FonoFabrique) – Nilza Costa
De Braziliaanse Nilza Costa woont in Italië, maar draagt haar culturele bagage uit Bahia en de Candomblé (Afro-Braziliaanse religie) met trots mee. Dat kun je goed horen op haar tweede album Roots. Met tien spirituele en poëtische liederen steekt ze met haar donkere stem een riem onder het hart van vluchtelingen, mensen die hun thuisland moeten verlaten. De muziek gaat van puur Afrikaans naar Bahia met een prachtige overgang naar de jazz van de Italiaanse musici. Nilza zingt in de taal van de Candomblé, in het Yoruba. De taal en de wortels van Candomblé zijn uit West-Afrika meegekomen naar Brazilië tijdens de slavernij. Het geeft een relevante verdieping aan de muziek. De jazzarrangementen komen van de hand van de drummer Federico Codicé. CC

CD Reflection (Warp) - Brian Eno
Een ambient-plaat van Brian Eno, min of meer de uitvinder van het genre. En van de zogeheten generative music: ambient-klanken die niet het resultaat zijn van de gebruikelijke muziekproducerende handelingen van componisten (componeren), musici (musiceren) of improvisatoren (improviseren), maar het resultaat van al dan niet op externe prikkels reagerende software die pseudo-toevallige klanken genereert. Reflection is dan ook verkrijgbaar op vinyl, als CD, maar ook streaming (via verschillende platforms), en binnenkort als app voor de iPhone, de iPad of AppleTV. Maar ja. Brian Eno profileert zich dan ook al geruime tijd als kunstenaar en visionair, veeleer dan als (pop)muzikant. Lees bijvoorbeeld zijn politiek getinte statement van 1 januari jongstleden op Facebook. En de muziek? Op een vreemde manier onvoorspelbaar, en bijna onmogelijk om er iets zinnigs over te zeggen. Het is ambient: rustgevende (of zenuwslopende), ingetogen (of zijïg saaie) klanken die in een psychisch vacuüm zweven (of doelloos doortutten). Liefhebbers, als recensent Hans van Lissum in Het Parool, vinden het prachtig, en wat mij betreft hebben ze gelijk. Maar misschien is het een ‘acquired taste’ die je helemaal niet hóeft te hebben natuurlijk. Onze baardige correspondent tegen wil en dank Darren Lock heeft er wel iets over te zeggen - al geeft ook hij meteen toe dat hij het ook niet helemaal weet. Te gek hoor. AvN

CD Holy Science (Northern Spy Records) - Amirtha Kidambi Elder Ones
Dit is werkelijk een van de vreemdste CD’s die ik de laatste tijd gehoord heb. Zangeres Amirtha Kidambi heeft een klassieke achtergrond. Ze zong werk van Luigi Nono en Karlheinz Stockhausen, maar dankzij de muziek van Alice Coltrane raakte ze geïnteresseerd in free jazz en improvisatie. Hoorbare (en zichtbare) invloed is ook de hindoeïstische achtergrond van Amirtha Kidambi: de titel van het album verwijst naar een 19e eeuwse tekst van Swami Sris Yukteswar Giri waarin de ‘yuga’s’, de aeonen in de kosmische tijd volgens de Hindoe-mythes, worden verklaard. De vier stukken op de CD, Sathya-Yuga, Treta-Yuga, Dvapara-Yuga en Kali-Yuga, gaan over de thema’s van schepping, vernietiging, wedergeboorte en het apocalyptische nieuwe begin van de cyclus van de tijd. Elder Ones, de band van Kidambi, met een bezetting van saxofoon, drums en bas, lijkt gewoon genoeg, maar in combinatie met het harmonium waarop de zangeres zelf speelt krijg je een wonderlijk amalgaam van vrije en soms behoorlijk ruige impro, Indiaas aandoende klanken, en mysterieuze meditatiemuziek. Niet te plaatsen dit. Dus alleen al daarom: luister er eens naar. Zeer bijzonder! AvN

CD Music for The Crucible (Orange Mountain Music) - Philip Glass
The Crucible is een toneelstuk van Arthur Miller uit 1953, over de historische heksenjacht uit de 17e eeuw in Salem. Indertijd terecht gezien als allegorie op de communistenjacht die toen in de VS gaande was. In maart 2016 werd het stuk opnieuw op de planken gebracht, nu met muziek van Philip Glass - een serie duetten voor viool en cello. Minimal in meer dan één betekenis van het woord dus: de kracht van de twintig deeltjes schuilt in het uiterst kleine, zeer verstilde karakter van de meeste ervan. En dan dus niet meer dan één cello, en één viool. Met hoeveel minder kun je toe? En horen we hier, listig gecamoufleerd, een afschaduwing van de eeuwige strijd tussen goed en kwaad? Luister zaterdagavond naar Vrije Geluiden op NPO Radio 4 en oordeel zelf… AvN