'Ik wou eigenlijk het interview beginnen met een statement, en dat is: Israël is een fascistische staat geworden. Ok, nou mag het interview beginnen.' Paul Verhoeven heeft het weer voorelkaar. Nog voor het interview goed en wel begonnen is heeft hij al iets controversieels gezegd. Maar hoe verleidelijk het ook is daar op in te gaan, we zitten tegenover de regisseur om hem de vragen van het Cinema.nl-publiek voor te leggen, en u wilde vooral meer over het volgende weten :
Hoe zit het met het Leni Riefenstahl project, heeft Jodie Foster dit
project overgenomen of werken jullie samen?
(Filmpartners)
'De
Duitse producent die de rechten heeft gekocht van haar biografie vroeg of ik dat
wilde verfilmen. Maar ik kon niet de topschrijvers krijgen die zo'n film nodig
heeft, en ik heb het project moeten laten vallen. Jodie Foster, al ze het al
doet, wil een heel andere film, niet naar de biografie, maar gebaseerd op andere
bronnen. Maar het probleem met Leni Riefenstahl is dat zij bepaalt wat ze wel
en niet mag in de film. Zo mag ze geen verhouding hebben met Goebbels, en niet
met Hitler. Goebbels mag haar wel bij de borsten grijpen, want dat schijnt
gebeurd te zijn, maar verder zijn er veel beperkingen in het verfilmen van haar
biografie.'
Zijn uw plannen voor een film over Jezus van de baan of werkt
u er nog steeds aan? Zo ja, bent u op de hoogte van de recent ontdekte
geschriften van de Romeinse historicus Antoninus Iulianus (8 - ca. 80 AD),
ooggetuige van de voor de vorming van het vroege Christendom zo fundamentele
gebeurtenissen?
(H. van Nispen)
'Daar werk ik nog steeds aan, maar
op advies van mijn Nederlandse schrijver Gerard Soeteman - die bang was dat ik
misschien wel neergeknald zou worden door Amerikaanse fundamentalisten - schrijf
ik er eerst een boek over. Ik heb inmiddels een 100 pagina's geschreven en ben
dus goed op weg.
Over die Iulianus weet ik niets, maar dat zal wel over
het Christendom gaan. Laat eens zien (leest de email nog eens-red.). Ja, dit
gaat over de Romeinse geschiedenis. Over het vroege Christendom, en dat is iets
anders dan Jezus. Er waren geen Christenen in de tijd van Jezus, die kwamen pas
na zijn dood. Ik wil het hebben over toen Jezus leefde en baseer me bijvoorbeeld
op Tacitus, die hem noemt in zijn geschriften. Kijk, hij heeft natuurlijk
bestaan, iedereen die niet gelooft dat hij bestaan heeft is gek. Maar zoon van
God is iets heel anders, dat kan niet, dat is theologie. Voor mij is het een man
, die ik wil laten zien zonder de mythe. Heel realistisch, hij gaat bij mij dus
niet over water lopen, want we weten allemaal dat dat niet kan. Dat is
mythologische nonsens, wat meer past op een festival van de fantastische film.
Ja, zo kan je het wel zien: het evangelie zijn fantastische verhalen, ongeveer
op het niveau van een horrorfilm.'
Inmiddels zijn er replica's van De
Batavia en De Zeven Provincien, schepen die terug doen denken aan De Gouden Eeuw
. Deze vervlogen tijden, waarin enkele Europese naties om de macht en de handel
streden heb je ooit benoemd als mogelijke scenario's voor een film. Zijn de
schepen en het feit dat Europa weer een 'wereldnatie' aan het worden is de
aanstoot om deze scenario's uit te werken?
(Erik Giebels)
'Daar zijn
we toevallig net mee bezig. Ik heb onlangs gesproken met de man die de Batavia
heeft gebouwd, Willem Vos een fantastische man, en die vertelde me dat hij ooit
begon met bouwen vanwege een artikel in de Telegraaf, waarin Gerard (Soeteman-
red.) en ik aankondigden dat we een film wilden maken over de Batavia. Het
verhaal is dat de Batavia op weg naar Java op de klippen liep. Ongeveer 300
mensen spoelden aan op een onbewoond eiland, waar een van hen, een miniatuur
Hitler, een soort fascistische staat oprichtte. Vos ging trouwens sneller dan
wij, want in 1985 werd de kiel gelegd en in 1995 werd het schip te water gelaten
. Zo ver zijn wij nog niet. Gerard heeft net geld gekregen van Film Four om een
scenario te schrijven. Dat is nog geen garantie dat de film er zal komen, maar
als mensen er geld in gaan steken dan begint een project wel te leven, niet waar
.'
Wat is er waar van de geruchten dat u een documentaie over Dick Bos
gaat maken voor TV West?
(Richard Meijer)
'Het is waar, maar ik doe
alleen de supervisie, ben meer spiritueel leider. Hij wordt gemaakt door Jan
Bosdriesz, mijn cutter bij Turks Fruit. Maar het gaat over Mazur hè, Alfred
Mazur, die de stripboeken van Dick Bos heeft getekend.'
Zou u een film
willen maken over Bin Laden?
(Remco Meijer)
'Ja natuurlijk, maar die
krijg je niet van de grond. Misschien dat Saudi Arabie geld ter beschikking wil
stellen (lacht). Maar dat zijn toch zaken die te actueel zijn, te emotioneel om
daar artistiek iets mee te doen.'
Vindt u het niet vermoeiend dat uw
naam in verband wordt gebracht met zoveel plannen - die telkens niet door gaan?
(Henk Vos)
'Ja, maar dat is inherent aan het Amerikaanse systeem, en daar
moet je mee leren leven. Vandaar dat je aan meerdere projecten tegelijk moet
werken. In Holland konden we - producent Rob Houwer, Gerard Soeteman en ik -
gelijk aan de slag. Je had een idee, uitwerken, klaar'
Heeft u wel eens
spijt gehad van uw vertrek naar Hollywood?
(Wilbert Kolk)
'Nee,
omdat de situatie in Nederland in 1985 zo onhoudbaar was, existentieel zo
beangstigend, dat het mij naar de keel vloog. De hele Nederlandse filmkliek, de
filmcommissies enzo, plus de critici, iedereen was er alleen opuit mij te
stoppen, vanwege mijn zogenaamde vuiligheid en gebrek aan engagement, sociale
diepgang, whatever. Dat je bij iemand als Jan Blokker van het Productiefonds op
de knieën moest, iemand die ik beschouw als een totale oetlul als het over film
gaat, was verschrikkelijk. Alles wat de Nederlandse film in de jaren zeventig
had opgebouwd heeft hij, met Koolhaas, om zeep geholpen. Ze moesten er om
gekruisigd worden.'
Zijn er plannen voor een Nederlandse dvd-release van
uw films, met commentaar, analoog aan de fraaie Amerikaanse uitgaven? En: Wat
vindt u van de disclaimer ('de studio is niet verantwoordlijk voor de woorden
van Verhoeven') bij uw commentaar op de Starship Troopers-dvd?
(Richard
Meijer)
'Die Nederlandse versie komt. Rob (Houwer) is dat van plan, en ik
zal er ook aan meewerken, maar hij wil nog even wachten tot de dvd meer ingang
heeft gevonden. Tot de dvd-markt de video-markt heeft overgenomen. Dat duurt
niet lang meer, een half jaartje misschien nog.
En wat die disclaimer
betreft, staat dat er echt? Ja, dat zal ook wel, want het is natuurlijk een
aanval op de Amerikaanse politiek. Wat geestig. Kijk in Amerika kan je voor
vanalles ge-sued worden, misschien zijn ze daar wel bang voor. Maar ik heb
altijd geloofd in iets wat een rechter van de Supreme Court ooit eens zei: De
Amerikaanse samenleving is sterk genoeg om ook de mening van mensen te horen
waar ze het absoluut niet mee eens zijn. Dat is de First Amendment, niet waar.
En die disclaimer van de studio zie ik dan ook als een ondergraving van het
First Amendment.'
Komt er een vervolg op Starship Troopers?
(Jaap
Jansen)
'Met Ed Neumeier heb ik een maand of vier geleden een outline
geschreven voor de sequel, maar op het ogenblik durft de studio het niet aan. Ik
zou het leuk vinden, want Starship Troopers is een van de weinige films die ik
gemaakt heb waarvan ik dacht dat die makkelijk een sequel kon hebben. Ik zie nog
hele dimensies achter het eerste deel. Vooral over de relatie mens-dier, al
zijn die dieren natuurlijk metaforen. Ook is de digitale techniek nu verder. We
hebben toen dingen bewust niet gedaan omdat het te veel tijd zou kosten.'
Waarom bent u toch niet geheel tevreden met Flesh & Blood (volgens mij een van
uw mooiste films). Wat had u er aan willen verbeteren?
(Andries Kooijman)
'Ik heb zelf altijd het gevoel gehad dat mijn cast niet goed was. Ik heb zo
veel ruzies op de set gehad met Rutger, en ook met andere acteurs, dat er voor
mij een zwarte schaduw over de film hangt. Met een andere cast had de film veel
meer mainstream kunnen worden.'
Welke Hollywoodacteur was het prettigst
om mee samen te werken, en zijn er grote verschillen tussen Nederlandse en
Amerikaanse acteurs?
(Rianne van Wijk)
'Er zijn geen verschillen.
Als je eerlijk bent en de acteurs belangstelling voor het verhaal weet bij te
brengen, staan ze allemaal te springen om mee te werken. De ergste ervaring was
tijdens Flesh & Blood, met Rutger, maar als je vraagt met wie ik het fijnst heb
samengewerkt: ook met Rutger. Met hem had ik de warmste, diepste relatie. Hij
was de acteur op wie ik me het meest kon projecteren.'
Hoe kijkt u, zeven
jaar later, terug op Showgirls. Wat was de intentie en vindt u dat u erin
geslaagd bent die te realiseren?
(Deborah Salverda)
'Ik zeg wel eens
: Alle deuren die ik geopend heb met Basic Instinct heb ik dichtgeslagen met
Showgirls. Achteraf denk ik dat het een thriller had moeten worden. Dat er een
meisje vermoord wordt, of zo, en dat we dan en passant al die andere dingen -
jaloezie, kwaadaardigheid - aan de orde konden laten komen. Dat had je een veel
betere bescherming gegeven, dan had het mysterie het publiek er doorheen
getrokken. Ik denk dat het voorhaal nu te doorzichtig is.'
U krijgt een
Lifetime Achievement Award op een festival van de fantastische film, een genre
waar u door Hollywood min of meer toe bent gedwongen. Wat vindt u daarvan?'
(Cinema.nl)
'Leuk, maar ik hoop dat het tegelijk ook de afsluiting is van
mijn carrière in de fantastische film.'