De geniale vriendin, het eerste deel van Elena Ferrantes De Napolitaanse romans, is verfilmd als achtdelige serie door filmregisseur Saverio Costanzo. ‘Ik zag het als een voorrecht om zo veel tijd te kunnen doorbrengen met Lila en Elena.’

Recensenten buitelden over elkaar heen toen in 2012 de roman De geniale vriendin van de Italiaanse schrijfster Elena Ferrante verscheen. Ook het grote publiek viel en bloc voor het bloemrijke verhaal over de levenslange vriendschap (én rivaliteit) tussen de Napolitaanse Lila en Elena.

De geniale vriendin werd een internationale bestseller en bleek de eerste van vier romans, die samen bekend zouden worden als De Napolitaanse romans. De cyclus is niet alleen een fascinerend verslag van een vlammende vriendschap, maar biedt ook een fraai tijdsbeeld van een land in verandering.

Elena Ferrante werd al genoemd als mogelijke Nobelprijswinnaar, wat niet alleen fijn zou zijn voor de schrijfster zelf, maar ook voor het grote publiek, want Ferrante is een pseudoniem en nog altijd weten we niet honderd procent zeker (zie kader) wie erachter schuilgaat. Bij de uitreiking van de Nobelprijs zou ze haar identiteit wel prijsgeven, was de gedachte.

Die Nobelprijs kwam er niet, maar de onvermijdelijke verfilming wel. Omdat de boeken veel te rijk zijn voor één speelfilm werd het een serie. Met telkens acht delen per boek.

Vorig jaar september waren op het filmfestival van Venetië de eerste twee delen van De geniale vriendin te zien. Het was geen toeval dat de serie in première ging op dat prestigieuze festival, omdat het door HBO en Rai gefinancierde De geniale vriendin er heel filmisch uitziet. Alle acht delen werden dan ook geregisseerd door Saverio Costanzo (1975), die bekend werd met de verfilming van een ander boek, Paolo Giordano’s De eenzaamheid van de priemgetallen. In de tuin van Villa Miramare in Venetië sprak ik met de regisseur.

‘Lila en Elena zijn als een spiegel. Door naar hen te kijken, kijk ik eigenlijk naar mezelf.’

Saverio Costanzo

Televisie zou een schrijversmedium zijn, waarom koos u – als filmregisseur – ervoor deze serie te doen?
Costanzo: ‘Ik werd gevraagd door Elena Ferrante, en toen zij me vroeg, heb ik geen seconde getwijfeld en meteen ja gezegd. De boeken zijn zo rijk, de personages zo gelaagd en het verhaal is zo onderhoudend. Waarom zou je dan nee zeggen? Ik zag het als een voorrecht om zo veel tijd te kunnen doorbrengen met Lila en Elena, want zij zijn als een spiegel. Door naar hen te kijken, kijk ik eigenlijk naar mezelf. Ik maak films om mezelf beter te kunnen begrijpen en door met deze personages te werken, ben ik veel over mezelf gaan nadenken.’

Ook al zijn het meisjes?
‘Natuurlijk, dat maakt niets uit. Zoals elke man heb ik ook een vrouwelijke kant, die best wel wat groter mag worden. Dat zorgt voor een betere balans. Het zou natuurlijk niet moeten uitmaken of iets door een man of een vrouw gemaakt is, maar stel je eens voor dat Elena Ferrante een man blijkt te zijn. Dat zou een enorme schok veroorzaken.’

Maar u weet het…
‘Nee hoor.’

U zei net dat ‘zij’ u gevraagd had het boek te verfilmen.
‘Maar dat kreeg ik te horen via haar uitgever. Ik heb nooit persoonlijk met haar gesproken. We hebben alleen e-mailcontact. Ik heb dus geen idee wie er achter dat pseudoniem schuilgaat. En zelfs als ik het wist, zou ik het nooit vertellen.’

Dat begrijp ik, maar het zou me niet verbazen als zij een hij blijkt te zijn, want de meisjes hebben iets heel jongensachtigs.
‘Absoluut. Daarom zijn ze ook zo interessant. En zo diep. Het is precies als wat ik net over mijzelf zei. Je hebt beide kanten nodig. Mannelijk en vrouwelijk. Die jongensachtige kant maakt Lila en Elena complexer… en completer.’

U heeft alle acht delen van het eerste boek verfilmd. Er zijn vier boeken. Gaat u ze allemaal regisseren?
‘Weet ik nog niet. Eerst maar afwachten hoe deze serie wordt ontvangen. En dan nog. Acht delen verfilmen is zwaar. Je kunt het vergelijken met het maken van vier films. Ik klaag niet, want het was een voorrecht, maar ik betwijfel of ik na 32 delen nog zo fris en gemotiveerd zou zijn als ik nu was.’

Als een van de weinigen heb ik de boeken niet gelezen. Is dat een nadeel of juist een voordeel bij het bekijken van de serie?
‘Ik denk dat ze prima samengaan. Heb je iets gemist in aflevering één en twee?’

Ja, aflevering drie en vier.
(lacht) ‘Ik denk dat de serie voor iedereen werkt, maar ik zou de boeken toch lezen, want ze zijn erg goed. Zelfs nadat je de serie hebt gezien, want ze zijn wel hetzelfde, maar toch anders.’

De geniale vriendin is te zien via NPO Plus

Meer over De geniale vriendin