Een documentaire portret van het Britse acteerkanon Helen Mirren (Close up, NPO 2) laat vooral zien dat de feministische actrice elke vorm van vrouwelijkheid omarmt.

Ze werd als sekssymbool gezien en gecast in films vanwege haar uiterlijk, maar de Britse actrice Helen Mirren (1945) werd net zo goed serieus genomen als vooraanstaand actrice en lid van de Royal Shakespeare Company. ‘Kan een serieuze actrice geen grote boezem hebben?’, antwoordde Mirren in 1975 tijdens een tv-interview op een nogal seksistische opmerking van journalist Michael Parkinson, die zich hardop afvroeg of haar voluptueuze lichaam een serieuze acteercarrière niet in de weg zou staan.

In Close up: Helen Mirren: A Royal Actress zijn meerdere fragmenten te zien waarin de veelvuldig bekroonde actrice ad rem omgaat met het seksisme waarmee ze in haar carrière te maken kreeg, en waartegen ze zich altijd stevig verzette. De actrice groeide op in een tijd waarin van vrouwen vaker verwacht werd dat ze huisvrouw werden en voor kinderen zorgden. Maar dat leven was niet weggelegd voor haar: Mirren wilde reizen, avonturen beleven en had te veel plezier in haar veelzijdige maar ook veeleisende acteerwerk om dat allemaal op te geven voor het traditionele vrouwenbestaan uit die tijd.

Vrouwen zoals zijzelf zag ze niet vaak terug in films, dus zette Mirren zich een carrière lang in om meer gelaagde, zelfstandige vrouwenrollen op het witte doek te krijgen. Ze speelde allerlei soorten vrouwen, zolang ze niet in de schaduw stond van mannelijke medespelers. De Oscar-, Emmy- én Tony Award-winnende actrice creëerde zo een uniek en veelzijdig oeuvre: van haar geprezen hoofdrol als politiedetective in de populaire misdaadserie Prime Suspect, tot haar rol als de verleidelijke Cleopatra in een toneelstuk van Shakespeare. En van haar vertolking van koningin Elizabeth II in The Queen, tot haar bijrol als crimineel meesterbrein in de laatste paar Fast and the Furious-films.

De grote verdienste van Mirren als actrice is dus dat ze niet te typecasten is. Net als de maatschappelijke rol van vrouwen niet in één hokje te plaatsen valt, zijn Mirrens rollen dat ook niet.

Close up: Helen Mirren: A Royal Actress

dinsdag 5 september

NPO 2 22.40-23.35

elke vrijdag