Hieronder lees je over een reeks belangrijke gebeurtenissen waar de huidige president Daniel Ortega een grote rol in speelt. Van 1979, toen Ortega nog werd omarmd als linkse volksheld, tot de recente protesten tegen de president. Zodat je wat beter snapt wat er met het land aan de hand is en waarom Stef en zijn gezin, samen met duizenden andere mensen, op de vlucht zijn geslagen.
Grote protesten die met harde hand door de staat worden neergeslagen. Dit soort taferelen beheersten de afgelopen anderhalf jaar het nieuws over Nicaragua. Wat is er aan de hand en hoe heeft het zo ver kunnen komen?
1979
Ortega brengt met het Sandinistisch Bevrijdingsfront (FSLN) de rechtse, dictatoriale regering ten val van Anastasio Somoza Debayle (de derde Somoza alweer). Hiermee oogst hij wereldwijd veel linkse sympathie. Na deze revolutie vormen de Sandinisten eerst een meerkoppige ‘regering van nationale wederopbouw’. De ambitieuze Ortega, op dit punt in zijn dertiger jaren, trekt als ‘coördinator’ binnen deze regering al veel macht naar zich toe.
De Sandinisten worden door Washington tegengewerkt. De VS steunt de contra’s en weet daarmee een burgeroorlog te veroorzaken in Nicaragua. Daarbij worden sociale projecten gesaboteerd en dorpen uitgemoord door deze rechtse strijders.
1985
Dankzij zijn volksheldenstatus na het verjagen van Somoza wint Ortega tweemaal achter elkaar de verkiezingen in Nicaragua. In deze vijf jaar gaat hij steeds meer zijn eigen weg. Veel medestrijders van het FSLN keren zich van hem af.
Daniel Ortega legt zijn eed af na de revolutie van het FSLN
1990
Ortega verliest de verkiezingen van een door de VS gesteund oppositieblok. Bijna op hetzelfde moment verwerft Gioconda Belli, een oud-voorvechter van de FSLN, wereldfaam met haar boek De bewoonde vrouw, waarin ze het machismo binnen het FSLN bespreekt. 'Daniel heeft een sterke bunkermentaliteit, een gevolg van het feit dat hij onder de Somoza’s zeven jaar in de cel zat,' vertelt ze tijdens een bezoek aan Nederland.
1998
De stiefdochter van Ortega beschuldigt hem van jarenlang misbruik. Haar moeder Rosario Murillo koos er publiekelijk voor zijn ontkenning te geloven in plaats van de beschuldigingen van haar dochter. In ruil voor haar loyaliteit laat Ortega haar later meeregeren als vicepresident.
2006
Opnieuw wordt Ortega verkozen tot president, maar daarvoor heeft hij wel veel concessies moeten doen. Hij heeft een pact gesloten met neoliberale politici die zijn terugkeer konden verzekeren. Hij belooft de elite onbelemmerd te laten. Vanaf dit moment breidt Ortega zijn macht langzaam maar zeker uit. Cruciale instanties komen onder zijn controle: van het Hooggerechtshof en de kiesraad tot de media en ordetroepen.
18 april 2018
De eerste van een reeks grote protesten vindt plaats in Nicaragua. Onder meer in de hoofdstad Managua, Matagalpa, Bluefields, Masaya en León. Een nieuw wetsvoorstel van Ortega dat het sociale zekerheidsstelsel moet omgooien, schiet bij veel mensen in het verkeerde keelgat. Hogere sociale premies en een fikse verlaging van de pensioenen brengen duizenden demonstranten samen, voornamelijk zestigplussers en studenten. Een wekenlange strijd ontbrandt tussen de demonstranten en de politie. Er vallen in totaal honderden burgerdoden en tienduizenden mensen slaan uiteindelijk op de vlucht. Waaronder Stef en zijn familie.
23 april 2018
Na vijf dagen van onrust trekt Ortega zijn maatregelen rondom de sociale zekerheid weer in. Maar dit is voor veel burgers niet voldoende. Na het gewelddadige optreden van de regering en jaren van oplopende frustraties, keren zij zich nu tegen Ortega zelf. Het protest duurt voort. Bij een demonstratie op Nicaraguaanse Moederdag lopen zwartgeklede vrouwen voorop, met foto’s van hun bij de protesten omgekomen kinderen. Nu eisen demonstranten het aftreden van Ortega en gerechtigheid voor alle slachtoffers.
juli 2018
Verschillende organisaties en individuen, waaronder de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS), Cosep (de grootste werkgeversorganisatie in het land) en Amnesty International roepen op tot vervroegde verkiezingen in Nicaragua. De eerstvolgende verkiezingen in Nicaragua staan gepland voor 2021, maar daar wil bijna niemand op wachten. Behalve Ortega zelf. Hij kondigt aan vervroegde verkiezingen uit te sluiten. Het zou 'instabiliteit en onveiligheid creëren en dingen erger maken,' beweert hij in een interview met Fox News. Ook weigert hij politieke gevangenen vrij te laten en verbiedt hij nieuwe protesten die tegen de huidige regering gericht zijn.
11 juni 2019
Bijna alle politieke gevangenen worden vrijgelaten in Nicaragua vanwege een nieuwe amnestiewet van Ortega. De regering zegt hiermee een gebaar van verzoening te willen maken. Maar dit betekent nog niet dat het land op meer vrijheid kan rekenen. In de wet is geregeld dat mensen die opnieuw actievoeren of protesteren weer opgepakt kunnen worden.
21 september 2019
In Managua wordt een mars gehouden om Matt Romero te herdenken, een 16-jarige jongen die is omgekomen bij een van de protesten. Meteen bij de start worden de demonstranten aangevallen door de politie. De CIDH (Inter-Amerikaanse Commissie voor de rechten van de mens) heeft staatsgeweld tegen demonstranten vastgesteld op basis van video’s van dit moment.
De regering blijft haar best doen om publiek protest te blokkeren en mensen met afwijkende meningen de mond te snoeren. Hoewel er ook gesprekken (onder begeleiding van de Katholieke kerk) met de oppositie zijn gevoerd, die bijvoorbeeld wel tot vrijlating van de gevangen hebben gezorgd. De grootste eis van de opposanten, vervroegde verkiezingen, wordt nog steeds genegeerd door Ortega.
1. Waal de, Merlijn. 'Afgedreven van hun eigen linkse revolutie in Nicaragua' in NRC, 15 april 2019.
2. Debruyne, Arthur. 'Nicaragua op weg naar een burgeroorlog' in NRC, 19 juli 2018.
5. z.a. 'Nicaragua laat vrijwel alle politieke gevangenen vrij' via NOS, 11 juni 2019.
7. z.a. 'Nicaragua police quash opposition protest' in Deutsche Welle, 22 september 2019.
'Ik kijk anders naar het land omdat ik inzie dat de problemen niet alleen door de dictator komen, maar door een systeem waar we allemaal, gewild of ongewild, onderdeel van waren. We hebben met z’n allen toegestaan dat hij de grondwet veranderde en zijn familie verrijkte.'