Duitse kolonisten bouwden in Tanzania een groot plantage-imperium, maar de Eerste Wereldoorlog gooide roet in het eten en de landheren moesten halsoverkop vertrekken. Wat bleef zijn hun huizen: degelijke Beierse bouw, midden in een natuurpark. Het Duitse verleden leidt tot hardnekkige mythes bij de lokale bevolking. ‘Ik kwam dit verhaal op het spoor dankzij antropoloog René Gerrets van de UvA die hier onderzoek naar doet,’ vertelt programmamaker Laura Stek.
Ze studeerde geschiedenis en journalistiek én spreekt goed Duits, wat allemaal helpt haar interesse te verklaren in het onderwerp. ‘Het greep me meteen. De Duitsers zouden zo snel zijn vertrokken destijds, dat ze hun kostbaarheden moesten achterlaten en hebben begraven. Dat gelooft de bevolking en daar ben ik in gedoken voor Het spoor terug: hoe leeft dat idee van begraven schatten nog voort? Wat geloven ze precies? De gravers ploegen het natuurpark om, je ziet overal gaten, soms heel groot. Eén was wel zes meter diep. We ontdekten dat de mystiek eromheen enorm is. Een kuil graven lijkt vrij concreet, maar gaat gepaard met allerlei rituelen in de hoop dat die de weg wijzen. Kaarsen aansteken, de medicijnman bezoeken, rituele wassingen… de Duitse geesten moeten gunstig worden ge stemd. In wezen is dit een verhaal over hoop. En die zit diep.’ Maar veel is er tot nu toe niet gevonden. Wat munten met keizer Wilhelm erop, aardewerk en glas. ‘Historici weten het niet. Het zóu kunnen dat de Duitsers inderdaad bezittingen hebben begraven. Alleen hebben daarna ook de Engelsen er nog jaren gezeten, dus de kans lijkt klein.’
De documentairemaakster moest oppassen niet onderdeel te worden van de mythologie. ‘We moesten zien te voorkomen dat de gravers gingen denken dat wij óok uit waren op de schatten. Dat gevaar dreigde. We kregen zelfs een keer een levende kip mee als een soort offer, als we hun de buit maar gunden.’ Wat hebben jullie daarmee gedaan? ‘Opgegeten. De fotograaf nam de kip gewoon achter op de motor mee en toen heeft de kok van het restaurantje waar we belandden haar de nek omgedraaid.’
Het spoor terug: Duitse geesten in de jungle is 6 november te beluisteren binnen OVT, op NPO Radio 1, 11.25-12.15 uur. De documentaire is tot stand gekomen dankzij een bijdrage van Free Press Unlimited/Postcode Loterij Fonds.