Noorderlicht radio
Fruitvliegjes-onderzoek Drosophila melanogaster, het fruitvliegje, is het knuffelbeest van veel biologen. De meeste mensen kennen de fruitvlieg vooral als storend element, rondzoemend bij de bananen of de biobak. Biologen koesteren echter een diepe bewondering voor dit vliegje, dat zoveel heeft bijgedragen aan het wetenschappelijke onderzoek. De fruitvlieg is namelijk bijzonder geschikt om de groei van individuele hersencellen te volgen, de embryonale ontwikkeling te bestuderen en genen voor bepaalde eigenschappen op te sporen. Er zijn zelfs biologen die het gedrag van de minuscule vliegjes onder de loep nemen. Een van de fruitvlieg-liefhebbers is moleculair celbiologe dr. Jasprien Noordermeer, die zichzelf een ‘drosophiliste’ noemt. Noordermeer, die verbonden is aan het Leids Universitair Medisch Centrum, krijgt een ‘pioniers’-subsidie ter waarde van 1,4 miljoen euro voor haar onderzoek naar Drosophila. Zij wil met dit geld onderzoeken welke genen betrokken zijn bij bepaalde hersenstoornissen die bij de mens voorkomen, zoals het fragiele X-syndroom en de ziekte van Alzheimer. De fruitvlieg is hiervoor goed geschikt, omdat de hersenen van dit diertje zo simpel zijn. Daardoor is het relatief eenvoudig om te bestuderen wat er mis kan gaan bij de hersenontwikkeling en welke genen hiermee te maken hebben. In de uitzending legt Jasprien Noordermeer uit waar de passie voor de fruitvlieg vandaan komt, hoe uitgroeiende zenuwcellen zich gedragen als zelfstandige organismen en hoe de fruitvlieg bijdraagt aan onderzoek naar het menselijk brein. ----- NIEUWSBERICHTEN Marihuana vs. tabak Er wordt vaak gedacht dat blowen niet zo slecht voor de gezondheid is als het roken van sigaretten. In Engeland hebben onderzoekers echter ontdekt dat het roken van cannabis minstens even schadelijk is dan het roken van tabak. Drie marihuana- sigaretten veroorzaken evenveel schade aan de longen als 20 sigaretten. Dat komt vooral door de manier waarop deze marihuana gerookt wordt. Er wordt dieper geïnhaleerd en je houdt je adem langer vast voordat je uitademt. Dit heeft tot gevolg dat je meer giftige stoffen, zoals koolstofdioxide en teer in je longen krijgt. Medicinaal gebruik van marihuana kun je dus beter in de vorm van tabletten innemen. *** De lichaamsbatterij Amerikaanse chemici zijn er onlangs in geslaagd om een miniatuur-batterijtje te maken dat in onze bloedstroom gestopt kan worden. De brandstofcel kan de energie die vrijkomt wanneer suiker met zuurstof reageert direct omzetten in elektriciteit. Bij de temperatuur en zuurtegraad van bloed levert het evenveel stroom als een horloge-batterij. Het lijkt ideaal als stroomleverancier voor een pacemaker, maar het batterijtje leeft nog te kort voor zulke toepassingen. Bij de huidige modellen neemt het vermogen namelijk met 6 % per dag af. Wel kan het gebruikt worden door artsen als tijdelijke energiebron bij intern onderzoek in levende patienten. *** Anti-Drug Amerikaanse wetenschappers zijn erin geslaagd een vaccin te maken dat helpt bij de bestrijding van cocaïneverslaving. Het zou het eerste medicijn zijn dat de afhankelijkheid van cocaïne kan beïnvloeden. Om verlost te zijn van het witte goud, moeten gebruikers wel regelmatig terugkomen voor een antidrug-injectie. De onderzoekers zijn enthousiast over de eerste resultaten bij verslaafden. Ook C. de Jong van het Nijmegen Institute for Scientist Practitioners in Addiction (NISPA) noemt het nieuwe middel veelbelovend. Eind dit jaar zal het NISPA een experimenteel middel tegen heroïneverslaving uittesten, genaamd Naltrexon. Het gaat om tabletten die onder de huid aangebracht moeten worden. Met dit middel zou ook deze verslaving effectief aangepakt kunnen worden. *** De nieuwsberichten over pijnlijke aandacht, het verstaan van onuitgesproken woorden, ontrouwe dames-hagedissen en het verband tussen XTC en parkinson zijn terug te vinden via de Noorderlicht-voorpagina bij 'nieuws'. ----- Positief denken helpt niet bij kanker Een positieve of vechtlustige houding maakt geen verschil voor genezing of overleving van kankerpatiënten. Dat blijkt uit een overzichtsstudie die deze week gepubliceerd is in de British Medical Journal (BMJ), een gerenommeerd medische tijdschrift. In de studie zijn 37 onderzoeken geanalyseerd, waarin het verband bekeken is tussen de instelling (fatalistisch, vechtlustig, positief, negatief, etc.) en het verloop van het ziekteproces bij kankerpatiënten. Uit de overzichtsstudie blijkt dat in de goede onderzoeken geen verband gevonden wordt tussen de houding van de patiënt en genezing of overleving. Studies die wèl een verband vonden, waren vaak klein van opzet of niet goed uitgevoerd. De auteurs concluderen dat patiënten niet langer onder druk gezet moeten worden om positief te blijven, omdat dit geen invloed heeft op het genezingsproces. Dr.Bert Garssen, verbonden aan het Helen Dowling Instituut te Utrecht, heeft ook onderzoek gedaan naar het effect van de psyche op de ontwikkeling van kanker (psycho-oncologie). Uit zijn studie bleek eveneens dat psychologische factoren geen meetbare bijdrage leveren aan het verloop van de ziekte, hoewel hij minder uitgesproken is dan de auteurs van het BMJ-artikel. Hoewel het Helen Dowling Instituut ooit werd opgericht om de positieve effecten van de geest op kanker te onderzoeken, meent Garssen dat verder onderzoek misschien overbodig is. Eigenlijk is nu wel duidelijk dat een positieve instelling niets verandert aan de ziekte zelf, al draagt het zeker bij aan de kwaliteit van leven.