Giovanca Ostiana volgt Melchior Huurdeman op als presentatrice van VPRO Vrije geluiden. Met een verhuizing naar Utrecht en een inhoudelijke accentverschuiving is de verjongingskuur van het muziekprogramma een feit.

Ze zou liegen als ze zei dat ze het ambieerde. Absoluut niet, geen seconde aan gedacht. Het was een complete verrassing toen Peter Blom, de nieuwe regisseur van VPRO Vrije geluiden, haar polste voor een screentest. ‘Ik dacht – ja, wat dacht ik eigenlijk… Leuk, grappig, gaan we doen. Zo komen dingen vaker op mijn pad.’

Natuurlijk kende ze VPRO Vrije geluiden. Collega-artiesten die ze interessant vindt, traden er op. Ze ontdekte prachtige nieuwe muziek dankzij het programma en dacht vanzelfsprekend: daar wil ik ook staan.

Maar presenteren? Nee. En nog steeds lijkt het een beetje onwerkelijk, terwijl ze ‘een heel traject’ heeft afgelegd voordat het officieel was en de eerste opnames al over tien dagen staan gepland. ‘It grows on me,’ zegt ze voorzichtig.

Zangeres Giovanca Ostiana, die zich kortweg Giovanca laat noemen, was een van de negen kandidaten die waren uitgenodigd voor de screentest. Van tevoren had ze geen idee. Met de aanwezigheid van Melchior Huurdeman – de vertrekkende presentator, die aanblijft als eindredacteur – had ze al helemaal geen rekening gehouden. Laat staan dat hij zich pal in haar blikveld achter een tafeltje halverwege de camera zou posteren. ‘Ik vond die screentest verschrikkelijk. Na afloop dacht ik: dit doe ik nooit meer. Die zenuwen, dat pakket zenuwen, dat was helemaal nieuw voor me. Je ding doen in zo’n situatie is me helemaal vreemd. Ik ben iemand die optreedt voor een livepubliek, in het echie.’

Ze ging naar huis en dacht er nauwelijks meer aan. Ze heeft een drukke agenda en een baby, die intussen negen maanden is. Ja, dan gaat het leven rapidly door.

Huurdeman zit hier nu in de rol van de eindredacteur die de nieuwkomer onder zijn hoede neemt en met haar – en de rest van het team – de vernieuwing van het programma gestalte gaat geven. ‘Effe een andere koers.’ Ook daarom is met overtuiging gekozen voor Giovanca en niet voor een van de andere kandidaten, hoe gepokt en gemazeld ook. Het aantreden van een nieuwe presentator is immers maar één aspect van de verjongingsoperatie.

VPRO Vrije geluiden nieuwe stijl wordt om te beginnen opgenomen in TivoliVredenburg – in café Club Nine en in zaal Cloud Nine – waar net wat meer armslag en ruimte is. Het programma verhuist daarmee niet alleen van het Amsterdamse Bimhuis naar Utrecht, het breidt uit met Vrije Geluiden Live, avondconcerten in samenwerking met TivoliVredenburg. Huurdeman: ‘Van de musici die we overdag voor het tv-programma opnemen, blijven een aantal over die ’s avonds in Cloud Nine spelen.’

Ook inhoudelijk verandert het programma, op de weg die al was ingeslagen. Waar klassieke muziek en jazz vroeger de kern uitmaakten, met gaandeweg een beetje wereldmuziek erbij, ligt nu het zwaartepunt op cross-over, wereldmuziek, jazz en pop. De twee specials over Kytopia, broedplaats in Utrecht, waarmee VPRO Vrije geluiden het jaar begon, zijn in dat opzicht maatgevend. ‘Jonge mensen die daar als in een laboratorium aan het werk zijn. Die richting is wat we willen. Oude rotten en klassieke muziek zijn nog steeds welkom, maar we zoeken vooral mensen die bezig zijn met muziek van nu.’

Toch was een muziekopleiding, zoals Giovanca graag wilde na haar gymnasium, geen optie in de ogen van haar ouders. ‘Een degelijke opleiding stond op nummer één. Dat was bij ons thuis verplicht. Mijn vader zag muziek vooral als een disciplinair middel, het was geen doel op zichzelf.’ Lachend: ‘En misschien dat hij met die bandjes ook dingen meemaakte waarvan hij dacht: daar moet mijn dochter uit de buurt blijven.’

Ze studeerde keurig netjes af in de orthopedagogiek – de zorg voor (andermans) kinderen was in huize Ostiana altijd een uitgemaakte zaak – en koos daarna alsnog voor de muziek, wat haar vader ‘best lastig’ vond. Totdat ze in 2009 de Laren Jazz Award won en die uitgereikt kreeg uit handen van niemand minder dan jazzcoryfee Cees Schrama. ‘Hij was ook lange tijd betrokken bij North Sea Jazz en mijn vader was een echte North Sea Jazz-man. Schrama las het juryrapport voor en ik zag mijn vader helemaal transformeren. Ineens begreep hij het. Bovendien trad die avond ook nog Dionne Warwick op, toen kon het helemaal niet meer stuk. Vanaf die dag ging hij artikelen verzamelen en meedenken met mijn muziek, het was echt een ommezwaai van jewelste.’

Bij de screentest nam ze een plaat van Minnie Riperton mee. Huurdeman had erom gevraagd: of iedere kandidaat iets wilde meenemen wat in muzikaal opzicht van levensbelang was geweest.

Huurdeman, die op het conservatorium piano studeerde: ‘Voor mij waren het de Chopin-etudes van Pollini. Die liet mijn vader me horen toen ik zeven was. Ik wist meteen: dit wil ik ook.’