Wees trots (en wees een bondgenoot)

Heleen Zijlstra

30 juli 2021

Met het 25e jubileum van Amsterdam Pride voor de deur, blikken we terug op de successen die de voorvechters van LHBTQIA+-rechten hebben behaald en kijken vooruit naar wat er nog te doen is. En daar is iederéén bij betrokken.

hoe Gay Pride is veranderd

Ja, er is veel veranderd. De groep die eerder bekend stond als de LHBT-community, heeft zijn lettersoep inmiddels uitgebreid naar LHBTQQIP2SA (lees hier meer over de betekenissen van alle letters). En sinds 2017 is de naam Gay Pride veranderd naar Pride, omdat de viering allang niet meer alleen voor homoseksuelen is – hiermee wil de organisatie uitstralen dat zij zich richten op diversiteit en vrijheid in de breedste zin van het woord.

Het gaat bij de Pride niet alleen om het vrij mogen zijn in je seksuele geaardheid, maar bijvoorbeeld ook genderidentiteit, huidskleur en sociaal-culturele achtergrond. Die bredere blik heeft ook veel internationale LHBTQIA+’ers naar Nederland gebracht. Luister in het volgende fragment uit De roze revolutie naar het verhaal van onder meer Nancy uit Libanon, die uit haar thuisland is gevlucht omdat de wet haar daar als trans vrouw niet beschermde.

Tijdlijn LHBTQIA+-beweging

Deze tijdlijn biedt je de belangrijkste momenten in de geschiedenis van de LHBTQIA+-beweging, vanaf de tijdperk na de tweede wereldoorlog tot heden.

diversiteit en vrijheid

Die brede oriëntatie op diversiteit en vrijheid is terug te zien in de verschillende thema’s die de Pride door de jaren heen heeft gehad: in 2007 voeren er bijvoorbeeld voor het eerst boten mee voor hetero’s, verstandelijk gehandicapten en Amsterdamse ambtenaren. In 2015 werd er aandacht gevraagd voor vluchtelingen en daklozen. En in 2018 draaide het hoofdthema om mensenrechten van over de hele wereld. Zo gaat de Pride dus eigenlijk een beetje over ons allemaal.

LHBT-emancipatie is nog niet wat het zou moeten zijn

Maar zoals Larry en Nancy in het fragment hierboven aankaarten: we zijn er nog niet. Nancy is fysiek twee keer belaagd in het jaar dat ze hier woont en Larry durfde pas na vier jaar aan zijn beste vrienden in Nederland te vertellen dat hij homo is.

Waar Nederland eerst nog koploper was in LHBT-emancipatie, staan we intussen op nummer twaalf van Europa in hoe ver we zijn qua LHBTQIA+-rechten. En in deze verzameling van kennisinstituut Movisie kun je onder meer lezen met welke negatieve reacties en met wat voor geweld LHBTQIA+-personen nog steeds in aanraking komen in Nederland. Wat kunnen we doen om Nederland weer een ‘Mekka voor LHBTQIA+’ te laten worden?

Nieuwsbrief: Zo mis je niks

Bij de VPRO hebben we altijd veel te vertellen en dat delen we graag met je. Schrijf je in voor onze wekelijkse nieuwsbrief en we houden je op de hoogte van alles. Specifiek belangstelling voor muziek? Films? Boeken? Hier vind je ál onze nieuwsbrieven.

Bekijk een voorbeeldeditie

werk aan de winkel

Dit jaar ging de ‘Super Straight-beweging’ viraal op voornamelijk TikTok. Waarbij een zogenaamde ‘nieuwe seksualiteit’ werd bedacht waarbij iemand alleen wil daten met iemand van het andere geslacht. Er werd zelfs een eigen vlag en logo ontworpen. De trend kwam van een aantal heteroseksuele cisgenders (iemand met een voorkeur voor de andere sekse en waarbij de genderidentiteit overeenkomt met het geboortegeslacht - ook wel de ‘cishet’), als een soort tegenreactie op de LHBTQIA+-beweging. Lees hier een artikel van Brandpunt+ over Super Straight en oordeel zelf.

Hetero's vormen nog steeds de grootste groep van onze samenleving. Uit dezelfde verzameling van Movisie waar we eerder naar verwezen, komt naar voren dat een op de vijftien personen in Nederland LHBT is. Cishets zijn dus nog altijd een belangrijk aanspreekpunt in de weg naar acceptatie en emancipatie.

Deze zomer richt het thema van de Pride zich ook nadrukkelijk op cisgender heteroseksuelen: 'Met elkaar willen we alle hetero’s van Nederland overtuigen om trots op ons te zijn.'

Aangezien we hierboven hebben vastgesteld dat de LHBTQIA+-gemeenschap al veel heeft gedaan om trots op te zijn, draaien we hem even om: wat kan een bondgenoot van die gemeenschap doen? Onderstaand handboek kan je daarbij helpen. Fijne Pride!

handboek voor bondgenoten

3. durf je uit te spreken

Wanneer iemand slachtoffer is geworden van discriminatie vanwege zijn/haar/hun seksuele voorkeur of genderidentiteit is steun betuigen als bondgenoot natuurlijk heel mooi. Maar op het moment zelf ingrijpen is misschien nog wel belangrijker. Recent deed Bproud en Public Mediation onderzoek naar discriminatie onder LHBTQIA+'ers in Amsterdam.

Daar kwam naar voren dat het voor het grootste deel van de respondenten ‘zo normaal is geworden om uitgescholden te worden, dat veel er geen melding meer van maken’. En dat ‘een volle bus die toekijkt hoe iemand wegens diens seksualiteit wordt gediscrimineerd zonder dat iemand ingrijpt’ voor velen ook niks nieuws is. Lees er meer over in dit artikel van Het Parool, en durf je uit te spreken op de momenten die er toe doen. En let daarbij vooral op wat die persoon nodig heeft: dat kan de discussie aan gaan zijn, maar bijvoorbeeld ook ervoor zorgen dat diegene de situatie veilig kan verlaten.

5. let op je taalgebruik

De taal die in een samenleving wordt gebruikt zegt veel over de onderliggende ideeën die in die samenleving heersen. In de documentaire Pisnicht: The Movie legt Nicolaas Veul bloot wat het hem doet wanneer ‘homo’ als scheldwoord wordt gebruikt.

Denk dus ook even na voor je een 'grapje' maakt en welke positie je inneemt tot de ander. Humor kan ook pijnlijk zijn, als het van een meerderheidsgroep komt en de grap gericht is op een minderheidsgroep.

Wat je daarom kunt doen is letten op de woorden die je gebruikt en hóe je ze gebruikt. Wees je dus ook bewust van voornaamwoorden (hij/zij/hen) en vul dat niet voor diegene in, maar vraag ernaar als je het niet weet. Daarnaast kun je artikelen lezen zoals dit stuk van OneWorld. Hierin staat uitgelegd hoe je op de juiste manier praat en schrijft over trans personen. En waarom dat belangrijk is, of zoals OneWorld het beschrijft: ‘Dit is meer dan een grammaticale kwestie. Het is een kwestie van politiek.'

Achtergrond

5 documentaires die je voor pride moet zien

Aan de start van Pride Amsterdam deelt journalist, schrijver en Pride-ambassadeur Pete Wu vijf LHBTQIA+-tips uit het VPRO-archief.

over GARY

De illustraties op deze pagina zijn gemaakt door Gerdien van Halteren, beter bekend als GARY, een visuele kunstenaar wiens werk – geworteld in persoonlijke ervaringen – taboes rond seksualiteit, gender en identiteit uitdaagt. Je vindt haar niet op social media, maar wel op deze website.