‘Het voelde een beetje als een soort openbaar functioneringsgesprek met zijn eigen minister’, zegt VVD-leider Dilan Yeşilgöz over de persconferentie van Geert Wilders waarin hij zijn tien-puntenplan voor migratie presenteerde en dreigde met een kabinetscrisis. ‘We hebben drie pagina's vol maatregelen en wetten afgesproken die echt het verschil kunnen maken om ervoor te zorgen dat minder mensen ons land binnenkomen. Ga daar dan mee aan de slag, nu we eindelijk die rechtse meerderheid hebben om die plannen waar te maken.’

De VVD-leider is daarnaast kritisch op Wilders’ aanwezigheid dit weekend op een bijeenkomst van rechts-radicalen in Hongarije: CPAC. ‘Als leider van de grootste partij van Nederland moet je primaire focus de veiligheid van Nederlanders zijn. Die veiligheid van Nederlanders staat op dit moment direct onder druk door Poetin.’ ‘En als je dan in de week dat je dreigde met het opblazen van het kabinet om redenen die moeilijk te duiden zijn, ook nog je weekend gaat vieren met allemaal Poetin-vriendjes, dan vind ik dat echt onverantwoord.’

Yeşilgöz kwam met een economisch plan voor regelgeving voor Nederlandse ondernemers, want: voor een ‘sterk, stabiel en veilig’ Nederland in een wereld die ‘steeds instabieler en onveiliger’ wordt is een ‘sterke economie nodig’. ‘Een economie die groeit, waar je op investeert, waar je in gelooft.’

Die veiligheid vraagt ook om investeringen in defensie. Wat vindt Yeşilgöz van de eis van Trump om NAVO-norm te verhogen naar 5%? ‘Ik denk dat het heel verstandig is dat je als Nederland investeert in je eigen veiligheid en dat je het niet aan anderen overlaat. Want als we onze veiligheid niet hebben, dan hebben we onze vrijheid niet en dan hebben we niks.’ Maar de VVD-leider geeft aan dat ze daarbij de reden belangrijk vindt: ‘Niet omdat iemand anders het aan mij vraagt, maar omdat het onderbouwd is dat we dit nodig hebben als land, als Europa, als NAVO-lidstaten.’

Volgens oud-premier van Israël Ehud Barak blijft de Israëlische regering ‘vasthouden aan een idee dat losstaat van de realiteit’: ‘Ze zeggen dat we of capituleren voor Hamas, wat ondenkbaar is, of we beginnen een eeuwige oorlog op zoek naar de laatste terrorist met een kalasjnikov.’ Volgens Barak wordt ‘de enige realistische wijze om Hamas te verslaan’ vermeden. Dat is: ‘een andere autoriteit in Gaza aan de macht helpen die legitiem is in de ogen van de internationale gemeenschap en onze bevriende Arabische buren waar we al vrede mee hebben gesloten, en die ook legitiem is in de ogen van de Palestijnen.’ Barak vertelt dat Netanyahu dit voorstel altijd heeft geweigerd.

Er loopt al jaren een strafzaak tegen Netanyahu over omkoping en fraude, legt Barak uit. Volgens de oud-premier raakt Netanyahu hierdoor ‘verblind’ en daardoor is hij zijn ‘strategisch en moreel kompas’ verloren. ‘Hij ziet niet in dat de oorlog met politieke middelen kan worden beëindigd. De nieuwe oorlog die hij wil intensiveren in Gaza lijdt tot niets.’ ‘Hij zal ermee moeten stoppen. Als hij dat doet, zijn we terug bij af’, aldus Barak.

Tot slot stelt Barak dat Israël ‘moet knokken’: ‘Israël moet zelf in beweging komen en door middel van protesten de regering dwingen f  te treden, ongeacht Netanyahu’s plannen om lang aan de macht te blijven. Wij moeten deze regering omverwerpen want deze aanvallen houden ook een oorlog in tegen Israël, niet alleen Hamas. Tegen de geest van onze onafhankelijkheidsverklaring. Tegen wat de zionistische beweging heeft bereikt in de afgelopen 80 of zelfs 130 jaar. Wij moeten ze tegenhouden voor zij ons in de afgrond storten.’

Meer info:

• Israel’s reinvasion of Gaza is a strategic disaster (Financial Times)
• Gaza ‘hungriest place on earth’ with aid stymied (UN Geneva)

Minister van Justitie en Veiligheid David van Weel vertelt dat ze nog bezig zijn ‘met die oordeelsvorming’ over de verhoging van de NAVO-norm. ‘Zelden is men een maand voor de top al zover dat men zegt: goh, iedereen is het eens en we kunnen de verklaring in boekvorm laten drukken.’ De NAVO-top is deze keer in Nederland. Van Weel vertelt: ‘we zijn nu al ruim een jaar bezig met de voorbereiding.’ ‘Het is een enorme uitdaging, de grootste logistieke en veiligheidsoperatie die we hier ooit hebben gehad’.

Iets wat die veiligheid zou kunnen bedreigen zijn cyberaanvallen vanuit Rusland. ‘Daar houden rekening mee,’ vertelt Van Weel. ‘Wij weten dat Russen de afgelopen twee jaar zo'n 190 sabotage-, desinformatie- en cyberaanvallen hebben uitgevoerd op ons Europees grondgebied. Het ontregelen van treinen, het versturen van ontploffende pakketjes in DHL-vliegtuigen, het neerzetten van doodskisten onder de Eiffeltoren, het bedreigen van een CEO van Rheinmetall, een wapenbedrijf in Duitsland. Dit gebeurt al.’ Hij concludeert: ‘Dit grijze gebied tussen oorlog en vrede, daar zitten we al in.’

Daarnaast komen er ‘aantal bijzondere klanten die een hoger veiligheids risico lopen’ waaronder de Turkse president Erdoğan en president Trump. ‘The Beast’, Trumps presidentiële limousine, komt naar Nederland, vertelt de minister. ‘Dus dat vervoer regelen wij al niet. Dat geldt ook voor zijn colonne. Dus ergens zul je goede afspraken moeten maken over wat bij die Amerikaanse delegatie en de Secret Service ligt voor Trumps bescherming.’ ‘Nou, daar zijn we mee bezig om dat te fine-tunen.’

Trump heeft gezegd dat bij NAVO-bijeenkomsten president Zelenski niet wil zien. Volgens van Weel is hij welkom in Nederland, maar hij bevestigt niet of Zelenski welkom is bij de NAVO-top: ‘Als je kijkt naar de afgelopen NAVO-toppen, daar heeft de kwestie in Oekraïne terecht een hoofdrol gespeeld. Wat er gebeurt in Oekraïne raakt direct aan onze veiligheid.’ Tegelijkertijd benadrukt Van Weel dat je geen conflicten wil tijdens de NAVO-top. ‘Secretaris-generaal Mark Rutte gaat hier een wijs besluit over nemen,’ verzekert hij.

De Italiaans-Zwiterse schrijver en essayist Giuliano da Empoli schrijft in zijn essay Het uur van de wolven over de opkomst van autocraten en kunstmatige intelligentie. Wat hij ‘wolven’ noemt ‘zijn politici en leiders die zich niet aan de regels houden. Die alleen geloven in geweld en het gebruik van geweld.’ Volgens Da Empoli zijn er politieke wolven zoals Trump of de kroonprins van Saoedi-Arabië Mohammed bin Salam, maar ook ‘tech-wolven’ zoals Musk en Zuckerberg. ‘En wat nu nieuw is, is dat die twee soorten wolven zijn gaan samenwerken’. ‘Ze delen een standpunt dat het systeem ontwricht.’ Ze creëren samen chaos wat, volgens de schrijver,samenhangt met hoe het digitale ecosysteem werkt. ‘Dat wil de gemoederen steeds verder verhitten.’ Daardoor gaan mensen denken dat alles beter is dan het huidige systeem, stelt Da Empoli. ‘Want het huidige systeem staat aan de kant van de elite. Niet van het volk. En als genoeg mensen denken dat het huidige systeem tegen hen is,dan is chaos goed. Want het is toch beter dan doorgaan met het oude systeem.’

Het gevaar is volgens Da Empoli ‘dat je alle regels en procedures overboord gooit die een democratie kenmerken.’ Hij legt uit dat mensen vinden dat het systeem te veel regels heeft en het gevoel hebben het systeem niet te kunnen veranderen. ‘Dan komt er een wolf die zegt: ik moet de regels overtreden om iets te bereiken.’ ‘Dat wordt bijna als een wonder gezien.’ ‘Dat is krachtig, maar ook gevaarlijk.’

Da Empoli legt uit dat de wolven Europa als een probleem zien. ‘Ze vallen ons aan. Dat geeft aan dat ze ons lastig vinden.’ ‘Dat is mooi. We moeten een probleem blijven. ‘De schrijver vindt dat Europa een grotere mond moet hebben: ‘We moeten Trump niet willen aftroeven maar juist serieus tegengas geven. Hij is bezig met een politiek project. Dat moeten we onder ogen zien.’

Meer informatie:

• De liberale fluisteraar (De Groene Amsterdammer)

• A Disillusioned Musk, Distanced From Trump, Says He’s Exiting Washington (The Telegraph)