Langs de muur

In Frontlinie: Langs de muur zoekt Bram Vermeulen uit waarom er in het grensgebied tussen Griekenland en Turkije geen migrant of vluchteling te zien is.

Pas op de laatste dag van zijn reis, komt hij een grote groep Afghaanse migranten tegen. 

Dat was heel anders toen hij daar eerder was, in 2012. Toen zag hij regelmatig groepjes migranten in de straten of op verlaten stations.

Bekijk rechts de aflevering die Bram toen maakte voor de serie Langs de Grenzen van Turkije.

Inmiddels is de situatie dus veranderd. Aan de grens tussen Griekenland en Turkije staat nu een muur van zes meter hoog en de migranten aan de oostgrens van Europa worden zoveel mogelijk uit het zicht gehouden.

Wat ging er aan de bouw van die muur vooraf?

Door de oorlog in Syrië sloegen miljoenen mensen op de vlucht. In de Turkije-deal werd afgesproken dat Turkije vluchtelingen zou tegenhouden en vluchtelingen die Europa toch wisten te bereiken, zou terugnemen. In ruil voor miljarden Europese steun.

Ook werd afgesproken dat voor elke migrant die Turkije opneemt, de EU een migrant uit Turkije naar Europa zou halen. Eerlijk verdeeld over de EU-landen.  

Turkije houdt zich aan de afspraak en vangt miljoenen Syrische vluchtelingen op. Maar de onvrede naar Europa wordt steeds groter, omdat niet alle Europese landen vluchtelingen willen opnemen.

Erdogan wil daarom meer geld zien voor de opvang van de vluchtelingen én wil steun van de NAVO in het conflict in Syrië. Om de druk op te voeren, gooit hij in maart 2020 de grenzen met Griekenland open.

De grensovergang bij het Griekse Kastanies werd bestormd door duizenden mensen. 

De Turkijedeal bestaat dit jaar vijf jaar. Volgens mensenrechtenorganisaties als vluchtelingenwerk een treurig jubileum. Veel vluchtelingen zitten in Turkije onder slechte omstandigheden vast. Ze leven nog, maar hebben geen perspectief.

De documentaire Het kind van de rekening van Sakir Khader (2017), laat zien wat de dagelijkse praktijk is achter de migratiedeals van de EU. Een blik op het leven als vluchteling in Turkije.

Hoofdpersoon is de 12-jarige Hussein Bilal in de Turkse grensstad Gaziantep. Hussein vluchtte met zijn ouders en twee zusjes uit Syrië en strandde net als miljoenen anderen in Turkije.

Hoe is het nu aan de grens tussen Griekenland en Turkije?

Een geluidskanon, hightech beveiligingscamera’s en drones worden ingezet om de migranten bij de grens te stoppen. En al die hightech is betaald door Europa.  
 
Wapenfabrikanten hebben daarbij een flinke vinger in de pap. Lobbygroepen adviseren de Europese Unie over de bestrijding van illegale migratie. Ze leveren de research én de oplossing. Dat is onder andere te zien aan het alsmaar toenemende budget van grensagentschap Frontex, schrijft Bram in de Frontlinie-nieuwsbrief.

Ook in Afrika zie je terug hoe diezelfde wapenlobby miljoenen verdient door migratie af te schilderen als een veiligheidsprobleem, je leest daarover meer in het stuk in NRC.

Wat is het verhaal achter de pushbacks?

Gouden Kalf winnaar: Shadow Game

Onder de vluchtelingen die Europa proberen te bereiken zijn vaak alleenreizende kinderen.

In de indrukwekkende documentaire Shadow Game van makers Els van Driel en Eefje Blankevoort worden jonge vluchtelingen drie jaar lang gevolgd. De jongens gebruiken voor de vaak gevaarlijke poging de grens over te steken de term 'The Game'.

De documentaire werd bekroond met een Gouden Kalf voor Beste Lange Documentaire.