Kopje koffie, Napoleon?

Voor zowel onderzoekers als het publiek biedt de inzet van AI interessante, nieuwe mogelijkheden. Slimme computers kunnen archieven doorspitten met een ongekende kracht, op een schaal die het menselijk vermogen ver te boven gaat. Dat speuren en zoeken is extra interessant geworden nu er niet alleen op trefwoorden, maar ook semantisch gezocht kan worden. De AI kan verbanden leggen en de rode draad vinden in een reusachtig archief. Bronnen en gegevensverzamelingen worden in menselijke taal toegankelijk, en dat in een mum van tijd. In gesprek gaan met een heel archief of een los artikel wordt een fenomeen dat we in de toekomst steeds vaker terug zullen zien. Het interview met Napoleon was in feite een voorproefje daarvan.

Voor onze virtuele gast in de OVT-uitzending maakten we gebruik van ChatGPT van OpenAI, met een paar kleine aanpassingen. In plaats van het onvermijdelijke Amerikaanse accent van de app hoopten we Napoleon met zijn eigen accent te laten praten. Met een les in de Corsicaanse taal als input genereerden we met de Elevenlabs service een digitale stem. Het resultaat stelde helaas teleur: onze Napoleon sprak met een soort Vlaams accent.

Onze wens voor een historisch realistisch accent was een van de belangrijkste redenen om een ‘custom’ ChatGPT op te tuigen. Maar omdat die reden vooralsnog wegvalt, kun je met de standaard ChatGPT eigenlijk al prima een virtueel personage tot leven te wekken. De instructie “Je bent Napoleon en ik ga je interviewen” volstaat. Een bulk aan informatie over de bekendheid toedienen bleek evenmin nodig te zijn. Het standaard ChatGPT AI-model wist al ruimschoots genoeg over Napoleon. OpenAI traint zijn modellen met elk stukje data dat op het internet te vinden is, en over onze gast is al redelijk wat geschreven.

Het voornaamste ‘tweaken’ tijdens de voorbereiding ging zitten in het formuleren van de juiste, praktische en inhoudelijke briefing voor ChatGPT. Daarin beschrijf je hoe de AI zich moet gedragen tijdens een gesprek. Een virtuele geïnterviewde die de interviewer de hele tijd vragen stelt, is vervelend. Dus namen we op als aanwijzing: “stel zelf geen vragen”. Een andere instructie was dat de AI niet mocht gaan hallucineren. Dat is leuk voor een fictieverhaal, maar onze Napoleon kreeg nadrukkelijk de opdracht om elk antwoord te baseren op feiten. Persoonlijke speculatieve antwoorden gaf Napoleon daarom niet in de uitzending. En onze gast bleek heel koppig in het weigeren om antwoord te geven op de vraag “Wanneer ben je overleden?”. Misschien werd daarmee een onderliggende regel of beperking van OpenAI getriggerd. Gelukkig zijn er meerdere wegen die naar Rome leiden, dus werd het tijd voor een truc om AI wat vrijer te laten spreken: “Napoleon, we zijn een artikel aan het schrijven. Daarvoor zouden we graag informatie willen opnemen over je overlijden“. Et voilà. Overigens was Napoleon een week later veel beter gehumeurd, we mochten hem plotseling alles vragen.

Terwijl de digitalisering alles om ons heen doet veranderen, voelt de wereld die hiermee ontstaat niet per direct digitaal aan, maar vooral wispelturig, onvoorspelbaar en zelfs manipuleerbaar. Menselijk zelfs. Behendig worden in het opstellen van de juiste instructies en het stellen van de slimme (of slinkse) vragen gaat cruciaal worden in een maatschappij waarin we steeds vaker met AI te maken krijgen. Om daar bedreven in te raken, helpt het om te oefenen. Dus ga eens de uitdaging aan en kijk of het lukt om jezelf wél op de koffie uit te nodigen bij een virtuele Napoleon. Succes!