Overzicht

Afgelopen week besloot Tennessee als eerste Amerikaanse staat dragshows te verbieden in het openbaar of voor kinderen, én ook elke vorm van transgenderzorg voor minderjarigen. Dit alles onder het mom van kinderbescherming. Deze retoriek hebben we eerder gezien, zegt literatuurwetenschapper Looi van Kessel. Anti-homoactivisten in de jaren 1970 zeiden namelijk precies hetzelfde... 

Verder in OVT: een vergeten scheepsramp uit 1917, de geschiedenis van stroomlijnen, de verhouding van de mens tot de natuur, de column van Ellen Ombre en een radiodocumentaire over de fiets van Marten Minkema.

Hildegard van Bingen heeft van de middeleeuwse componisten een van de grootste repertoires die we nu nog kennen. En dat is niet eens het meest opvallende aan deze vrouw uit 1098. Ze is namelijk een van de weinige vrouwen die in de katholieke kerkgeschiedenis een soort theologenstatus kreeg. Ze schreef over haar visioenen, over geneeskrachtige planten en... over seks.

Verder in OVT: het Koreaanse wonder, de vele levens van Rosey Pool en historische boeken met Nadia Bouras.

De oorlog van Rusland tegen Oekraïne is op 24 februari één jaar oud. Een treurig jubileum, want in dat jaar gebeurde het onvoorstelbare: een klassieke landoorlog op het Europese continent. Maar naast de fysieke oorlog vindt er ook een culturele oorlog plaats waarin de geschiedenis wordt ingezet om de eigen positie te legitimeren. Ivo van de Wijdeven, Olga Burlyuk en Hanco Jürgens zijn te gast in deze OVT-special die in het geheel over deze oorlog gaat.

Verder: de column van Sana Valiulina en in Het Spoor Terug een documentaire over fotograaf Karine Zenja Versluis op zoek naar haar Oekraïense familiegeschiedenis.

Het schilderij Amandelbloesem van Vincent van Gogh hing gewoon boven de bank bij opa, herinnert Willem van Gogh zich. Dat honderden werken door de familie samen bewaard zijn en in het Van Gogh Museum terechtkwamen is niet vanzelfsprekend. Dat is te zien in de tentoonstelling Kiezen voor Vincent in het Van Gogh Museum. Willem van Gogh is te gast.

Verder in OVT: de Chinezenmoord, Koert Lindijer, correspondent in Afrika, het verhaal achter de Leopard-tanks en wat Pim Lammers te maken heeft met het Heilige Roomse Rijk.

'Gansch het raderwerk staat stil, als uw machtige arm het wil', zo klonk het bij de fameuze spoorwegstaking in 1903. Ruim een eeuw later wordt er in ons land weer gestaakt. Volgende week ligt namelijk het streekvervoer plat. Keren oude tijden terug en wordt Nederland net als in de jaren zeventig weer overspoeld door stakingsgolven? Te gast is stakingshistorica Rosa Kösters.

Verder in OVT: erfenis van Sovjet-dissidenten verdwijnt, Couperus en de islamitische cultuur en in Het Spoor Terug: De geur van geschiedenis, van Marten Minkema.

Nederland was nog niet lang geleden voorloper op het terrein van duurzaamheid. Nu lijkt in het land een grote weerstand te bestaan tegen verduurzaming, zeker vanuit de agrarische sector. Duurzaamheid lijkt te botsen met economische belangen. De geschiedenis van duurzaamheid in Nederland wordt bestudeerd in de een speciale editie van de BMGN. Historicus Peter van Dam stelde het samen en is te gast.

Verder: de logica achter misdaden tegen de mensheid, 'Het verloren Hertogdom' en het Holocaustonderzoek.

De opiatencrisis richt in de Verenigde Staten een ongekende ravage aan: de hoeveelheid overdosis-doden blijft maar stijgen. En die crisis is te herleiden naar de steenrijke Sackler-familie, volgens fotografe Nan Goldin. Haar strijd tegen die familie wordt gevolgd in de documentaire 'All the Beauty and the Bloodshed' die nu in de bioscoop te zien is. Tracy Metz bespreekt de film, al het moois en al het bloedvergieten.

Verder: monument voor 'troostmeisjes', Oekraïense zoutmijnen en Zeeland na de Watersnoodramp en in Het Spoor Terug: De verschrikkelijk mooie migratie #3 Het dorp.

‘Met een zuiver geweten erken ik vandaag de dag, als staatshoofd, dat er ernstige mensenrechtenschendingen hebben plaatsgevonden op meerdere momenten.’ Zo sprak president Joko Widodo deze week. Waarom komen deze excuses nu? Historicus en Indonesië-kenner Remco Raben is te gast.

Verder in OVT: Surinaamse klederdracht, de Duitse bruinkoolindustrie en deel 2 van 'De verschrikkelijk mooie migratie'.

Podcastmaker Gabriella Adèr herinnert zich haar moeders familie als een warme, hechte familie, maar na een conflict is er iets veranderd. Ze beseft dat ze altijd een kleine, donkere wolk boven haar familie heeft gevoeld. In de eerste aflevering van de podcast 'De verschrikkelijk mooie migratie' duikt ze daarom in de oorsprong van de ruzie, die te vinden is in de migratie naar Nederland in 1969.


Verder: ‘Dr. Nasrs Wunderkammer’, het BVD-dossier van Nicolaas Jouwe en het Bloedbad van Zutphen.

Het archief van de Duitse dichter Rainer Maria Rilke had onder liefhebbers een bijna mythische klank. De verzameling kon eerst alleen door onderzoekers worden bekeken, maar binnenkort wordt het voor iedereen toegankelijk: onlangs heeft het Duitse literatuurarchief in Marbach de grote Rilke-bibliotheek weten over te nemen. Te gast is filosoof en Rilke-kenner Florian Jacobs.

Verder: het nazi-verleden van het Nieuwjaarsconcert in Wenen en historische boeken met Wim Berkelaar. Vanwege nieuwjaarsdag een verkorte uitzending.

In de laatste uitzending van het jaar houdt OVT traditioneel een eigen requiem. Een in memoriam voor mensen die ons afgelopen jaar ontvallen zijn, uitgekozen door de gasten in de studio: Xandra Schutte, hoofdredacteur van De Groene Amsterdammer, en twee boekrecensenten van OVT, historici Nadia Bouras en Wim Berkelaar.

Verder: het Twitter van Musk, Het Spoor Terug: 'Op de vlucht voor de geuzen'.

Het is 's werelds meest invloedrijke adviesbureau: McKinsey & Company. Het laat zich voorstaan op een door waarden gedreven aanpak, maar wat blijft er van die reputatie over als je achter de schermen kijkt? Daarover schreven twee onderzoeksjournalisten van The New York Times het boek 'De macht van McKinsey'. Onderzoeksjournalist Thomas Muntz bespreekt het boek en vertelt over zijn eigen ervaringen met McKinsey.

Verder in OVT: Jiddisj aan de UvA, de foto achter 'Emancipation' en de laatste Texelse vissers.

Mahsa Amini, een 22-jarige Koerdisch-Iraanse vrouw, overleed 16 september nadat ze door de Iraanse zedenpolitie was opgepakt en zwaar mishandeld. Nu, drie maanden later, is het verzet dat volgde op haar overlijden nog altijd groot. Deze week werd bekend dat de gehate zedenpolitie zou zijn opgeheven. Te gast is Halleh Ghorashi, hoogleraar diversiteit en integratie. Zij vluchtte in 1988 uit Iran naar Nederland.

Verder in OVT: nostalgiecruise met de Holland-Amerika Lijn, de Reichsbürger-beweging en in Het Spoor Terug: het Waterloopbos van Marten Minkema.

‘Dit is een eenzijdige Nederlandse actie met een groot risico op mislukking’, zo concludeerde de Nationale Reparatie Commissie Suriname over de excuses voor het slavernijverleden die de Nederlandse regering op 19 december wil gaan maken. Rechtshistoricus Wouter Veraart is te gast. Hij vreest dat de regering te gehaast te werk gaat.

Verder: oorsprong gynaecologisch horrorinstrument de eendenbek, het bloedbad van Rawagede, pseudo-archeologie in 'Ancient Apocalypse', de geschiedenis van de Joodse wijk in Antwerpen.

Uit satellietbeelden valt op te maken dat Rusland bezig is een enorme verdedigingslinie van loopgraven op te bouwen. Is dat, ruim 100 jaar na de Eerste Wereldoorlog, geen verouderd concept? Militair historicus Wim Klinkert is te gast.

Verder: boek 'De Politieke Partij Radicalen 1968-1990' over de voorlopers van GroenLinks, voetbaldiplomatie tussen Iran en de VS in 1998, 'Zuur Amsterdam' in Het Spoor Terug over augurken en een verdwenen wereld.

Zondag 20 november begint dan eindelijk het WK voetbal in Qatar. Meer dan ooit ging dit WK over mensenrechten. De vraag of sport en politiek te scheiden zijn, is urgenter dan ooit. Te gast is journalist en schrijver Arend Hulshof, die voor Trouw een achtdelige serie over sport en mensenrechten schreef.

Verder: Jan Keulen over zijn tijd als correspondent in onder andere Qatar, 'Je beste vriendin' over de Margriet en Libelle en Poetins nieuwe ideologie uit de tsarentijd.

Deze maand is het 100 jaar geleden dat het meest mysterieuze graf uit de Egyptische oudheid werd ontdekt: het graf van Toetanchamon. Ook is vanaf deze week een serie te zien waarin Ruud Gullit op zoek gaat naar de vloek die op dit graf zou rusten. Wie groef Toetanchamon op en wat ontdekte Ruud Gullit over de vloek van deze farao?

Verder: 'The Woman King', een film over vrouwelijke militairen van Dahomey, 'Tango of Death', hoe er tango werd gedanst in Buchenwald en in Het Spoor Terug: 'De fossielen van Dubois' #2.

Op dinsdag 8 november gaan de Amerikanen weer naar de stembus voor de ‘midterms'. Daarin wordt bepaald hoe de verdeling zal zijn in het Congres. De Republikeinen hopen op een herhaling van de zogenaamde ‘Republican Revolution’ uit 1994, onder leiding van Republikein Newt Gingrich. Wat hield die midterm-revolutie in en is er kans op herhaling? Te gast is journalist en Amerikakenner Casper Thomas.

Verder onder meer: Soldaat van Oranje is werelderfgoed, de geschiedenis van de Bijlmerbajes, IDFA-documentaires met Nadia Bouras en de column van Nelleke Noordervliet.