De VPRO Gids sprak drie van de hoofdrolspelers van De maatschap: Pierre Bokma, Maarten Heijmans en Guy Clemens. ‘Ik geef het je te doen, zo’n vader. Met wat hij allemaal heeft meegemaakt.’

Cecile Elffers

Je moet natuurlijk nooit denken dat je ongestraft een dramaserie kunt maken over een familie die verdacht veel lijkt op de beroemdste advocatenfamilie van Nederland. Yehudi Moszkowicz, zoon van Robert Moszkowicz en zelf ook advocaat, spande rechtszaak na rechtszaak aan tegen de VPRO om een uitzendverbod af te dwingen van De maatschap. De rechter gaf de Moszkowiczen tot nu toe ongelijk; lees hier meer over de zaak.  

In maart 2016 waren we al op setbezoek bij de serie. In het prachtige voormalige gemeentehuis van Rijswijk, dat in De maatschap dienst doet als rechtbank, staken Pierre Bokma en Maarten Heijmans het ene na het andere gloedvolle pleidooi af, als de oude en de jonge versie van pater familias Matthias Meyer. Later schoven ze aan voor een interview. Net als Guy Clemens, die Benjamin Meyer speelt: de Bram Moszkowicz van de serie.

(tekst gaat verder onder de foto)

Pierre Bokma: 'Mijn personage is niet zomaar een onaardige figuur, een onhandelbare figuur, een ondoordringbare figuur. Daar is door de Duitsers hard aan gewerkt, zeg maar.'

© VPRO / Pief Weyman

Gepantserde man

Pierre Bokma omschrijft zijn personage Matthias Meyer – het gezinshoofd en geïnspireerd door Max Moszkowicz senior – als een gepantserde man. Hij overleefde de concentratiekampen Auschwitz en Mauthausen, waar zijn ouders, zijn broer en zijn zus werden vermoord. Bokma: ‘Zeer getraumatiseerd is hij, en zonder dat hij het weet. Hij heeft zichzelf in een pantser gegoten, waarin hij vrij onbeweeglijk is. Dat ziet hij als zijn enige redding: onbeweeglijkheid. En al zijn zoons kiezen daartegen zo hun eigen verdedigingsstrategie. De een doet hem in alles na, de ander vlucht in de heroïne, de derde licht de boel op. Allemaal proberen ze hun vader te ontwarren, slagen daar niet in en zijn uiteindelijk de rest van hun leven het slachtoffer van die leegte. Zoals dat bekend is bij mensen bij een kamptrauma, wil mijn personage er echt niet over praten. Voor zijn zoons is hij als een kluis: geen van allen weten ze wat er in die kluis zit. Maar ze willen het wel weten. Al is het maar om hem te vergeven dat hij zo is geworden. Kijk, hij is niet zomaar een onaardige figuur, een onhandelbare figuur, een ondoordringbare figuur. Daar is door de Duitsers hard aan gewerkt, zeg maar. Maar de consequentie van zijn lijden is het failliet van de relatie met zijn zoons.’

(tekst gaat verder onder de foto)

Maarten Heijmans: 'Voordat ik een scène over het kamptrauma van mijn personage ging spelen, heb ik een aantal van die IS-executiefilmpjes gekeken'

© Pief Weyman / VPRO / Pief Weyman

IS-filmpjes

Maarten Heijmans, die de jonge Matthias Meyer speelt, kijkt vanuit een geheel eigen invalshoek naar de rol. ‘Toen ik filmpjes van Max Moszkowicz senior zat te kijken, moest ik gek genoeg aan Batman denken. Batmans ouders zijn vermoord, Max’ hele familie is vermoord: allebei hebben ze hun carrière op een enorme pijn gebaseerd. Een carrière die een gevecht is tegen onrecht, die helemaal in dienst staat van die pijn. Batman is een superheld, maar zijn enige kracht is eigenlijk zijn discipline. Max had dit ook: hij komt uit het kamp en meteen, in één jaar, haalt hij het gymnasium. Als hij een gezin wil en zijn eigen imperium, trouwt hij ook gelijk en krijgt vier zonen. Gaat hij op judo, dan haalt hij in no time de zwarte band. Ja, dat doet me dus aan Batman denken, dat: bam! Een superkracht heeft hij. Zelf ben ik trouwens helemaal niet zo, ik ben meer een dromer dan een doener.’
Batman dus, maar dan met een kamptrauma. Hoe speel je dat? Heijmans: ‘Ik kan niet navoelen hoe het is om in een concentratiekamp te zitten. Maar mijn personage heeft veel gruwelijke dingen gezien. Daarom heb ik op de avond voordat ik een scène daarover ging spelen een aantal van die is-executiefilmpjes gekeken. Vreselijk; ik ging erover dromen en de volgende dag voelde ik een naar soort zwaarte. Meer dan een gevoel wordt het niet, je hebt natuurlijk geen idee. Maar dat geldt voor elke rol: je hebt dat leven niet geleefd en dus moet je op zoek naar de connectie in jezelf. Als dat bij mij op dat moment is dat ik gruw van een is-filmpje, dan moet ik het daar maar mee doen. De rest speel je.’

(tekst gaat verder onder de foto)

Guy Clemens: ‘Zelf heb ik Bram Moszkowicz nooit ontmoet, maar het lijkt me wel heel grappig als dat een keer gebeurt.'

© Pief Weyman / VPRO / Pief Weyman

Superongemakkelijk

‘Ja ik geef het je te doen, zo’n vader. Met wat hij allemaal heeft meegemaakt,’ zegt Guy Clemens, die Benjamin Meyer speelt: een glamour-advocaat, die alles wegheeft van Bram Moszkowicz. ‘Altijd ingewikkeld om een rol te spelen die is gebaseerd op een echt bestaand iemand,’ vindt Clemens. Vorig jaar speelde hij nog Ruud Lubbers in de serie Land van Lubbers. Voor de rol van Benjamin heeft hij veel naar beelden van Bram Moszkowicz gekeken. ‘Ik heb het altijd een fascinerende figuur gevonden. Een slimme, maar ijdele man, die van vrouwen en van aandacht houdt. Een showfiguur, heel anders dan ik ben. In De maatschap zul je zien waar hij vandaan komt en kun je je eigen conclusies over hem trekken. Zelf heb ik Bram Moszkowicz nooit ontmoet, maar het lijkt me wel heel grappig als dat een keer gebeurt. En ook superongemakkelijk. Tja, ik kan er de humor wel van inzien, ik weet alleen niet of hij dat kan… Maar goed: onze serie gaat over de familie Meyer, hè!’ 

    •