In deze rubriek nemen we elke week een toekomstbeeld van een science-fiction film onder de loep: is de futuristische technologie in de film nog steeds fictie of is het inmiddels werkelijkheid geworden?
Deze week: body swap, aan de hand van Source Code.

Source Code (Duncan Jones, 2011)

De hoofdpersoon in Source Code wordt wakker in een trein in Chicago en weet niet hoe hij daar terecht is gekomen. Al snel blijkt dat hij niet in zijn eigen lichaam leeft en iedereen ziet hem als iemand anders. Zijn lichaam is dus verwisseld met die van een ander.

Kun je je bewustzijn - of in andere woorden: je identiteit - transplanteren naar een ander lichaam?

Bekijk hier de eerste scène van de film:

uitleg

Nee. In de film Source Code wordt echter niet duidelijk hoe de ‘transplantatie’ precies plaats vindt. Als jouw bewustzijn naar een ander lichaam gaat zou in principe je hele brein getransplanteerd moeten worden naar een ander lichaam, want het neurale netwerk - wat je brein is - vormt je identiteit. Het is tot nog toe alleen neuroloog Robert White in de jaren ‘70 gelukt om een breintransplantatie te doen bij een hondenkop (maar die overleed alsnog na een paar dagen) en een volledige hoofdtransplantatie bij apen resulteerde ook na enkele dagen in afstoting van het getransplanteerde hoofd. Dit jaar kondigde de Italiaanse chirurg Sergio Canavero nog aan een menselijke hoofdtransplantatie uit te voeren, maar de vraag is of dat plan niet wordt tegengehouden door ethische bezwaren. Er is in ieder geval al een patiënt gevonden. Naast deze chirurgische ingrepen zijn er ook methodes om je brein aan te sturen met een ander brein: brain-to-brain communication. Het ene brein dient dan als zender, de anders als ‘avatar’. Ook kunnen hersenen op deze manier samenwerken. Het gaat hier tot nog toe echter alleen over motoriek aansturen, en nog lang niet over het bewustzijn.

De komische horrorserie Tales from the Cript uit 1991 speelde ook al met het idee van de hoofdtransplantatie. Daar besluit een gestoorde wetenschapper een man en een vrouw een lesje te leren door hun hoofden te verwisselen. Dat lijkt met Sergio Canavero bijna werkelijkheid te worden.