Dansende beren
In Europa - De geschiedenis op heterdaad betrapt
Vrijheid is een groot goed, maar wat als je nooit hebt geleerd hoe je ermee moet omgaan? Landen van het voormalige Oostblok zijn nu lid van de Europese Unie. Burgers zijn vrijer dan vroeger, maar dat betekent ook onwennigheid en onzekerheid, vooral bij de oudere generaties.
sleutelmoment: Bulgarije treedt toe tot de EU
Het is aftellen naar een groot feest op 1 januari 2007 in Bulgarije. Samen met Roemenië wordt Bulgarije lid van de Europese Unie en dat betekent een vrije markt.
Toch bekoelt de feestvreugde al vrij snel. Als EU-lid moet Bulgarije zich houden aan de wetten van het kapitalisme en aan bergen Europese regels. Net als de dansende beren van het land, die allemaal in een natuurpark zijn verzameld om een beerwaardig leven te leiden, hebben veel Bulgaren moeite met de nieuwe vrijheid en verantwoordelijkheid.
achtergrondverhalen
We beginnen bij Radi Ivanov, de laatste berentemmer van Jagoda. Jarenlang verdiende hij de kost met zijn beer Gosjo, tot hij het dier moest inleveren. Gosjo werd ontdaan van kettingen en neusring en geplaatst in een speciaal natuurpark, waar hij moest leren een gewone beer te zijn.
Zoals de dansende beren nooit hebben geleerd voor zichzelf te zorgen, zo hebben Oost-Europeanen ook niet geleerd hoe met de nieuw verworven vrijheid om te gaan. Kolenmijnen werden gesloten, maar er kwam niets voor terug. Dat verklaart de heimwee naar het communisme, zo stelt de Poolse schrijver Witold Szabłowski.
Veel Bulgaren trekken inmiddels weg uit hun land om elders in Europa de kost te verdienen. Radi's dochter Ivanka bijvoorbeeld, die de afgelopen maanden op Lesbos werkte, maar nu weer doorreist naar Rhodos. Op zoek naar een beter bestaan.
de berentemmer
Een van de consequenties van toetreding tot de EU, was het invoeren van Europese regels in Bulgarije. Dat betekende ook dat het houden van wilde dieren als attractie en bron van inkomsten niet meer was toegestaan. De circusberen moesten worden ingeleverd en werden in een speciaal natuurpark ondergebracht.
de schrijver en de mijnwerker
Voor schrijver Witold Szabłowski, auteur van het boek 'Dansende Beren', zijn de bevrijde circusberen een metafoor voor de mensen in Oost-Europa. Voor jezelf zorgen is moeilijk, en dat verklaart de heimwee naar het communisme.
waarom loopt Bulgarije leeg?
De vijf kinderen die berentemmer Radi en zijn vrouw kregen, zijn allemaal geëmigreerd. Want elders in Europa is wel werk.
Witold Szablowski over Oostbloknostalgie
colofon
Regie Roel van Broekhoven
Research Suzanne Hendriks, Mandy Duijn, Francesco Martino
Beeldresearch Barbara Kist, Daniela Solano
Camera Pierre Rezus
Geluid Marcel van Stralendorff
Montage Pelle Asselbergs
Online montage Sander Kuipers
Kleurcorrectie John Thorborg
Geluidsnabewerking Joost Oskamp
Ondertiteling Jolijn Tevel
Muziek Big Orange
Leader Reinier van Brummelen, David Kleijwegt
Voice-over Hristina Tasheva, Sasza Malko
Productie Mariska Schneider, Sharon de Vries
Productie-assistentie Koos van de Merbel
Online redactie William Valkenburg, Elmar Veerman
Eindredactie Roel van Broekhoven, Stefanie de Brouwer
Met medewerking van Associated Press, Dancing Bear Park (directed by Eldora Traykova), of ProFilm Ltd. Bulgaria, WFDif, Sea-Watch, Aquino Film
In coproductie met Canvas
Deze productie kwam tot stand met steun van CoBO, European Cultural Foundation, Fonds 21, Prins Bernhard Cultuurfonds, VSB Fonds