Lesbos en Tilos zijn voor vele vluchtelingen de toegangspoort tot Europa. In deze aflevering horen we van deze nieuwe bewoners en hun Griekse buren.

Europa heeft alle reden om zich te schamen voor de manier waarop ze Griekenland opzadelt met een groot aantal vluchtelingen. Mondjesmaat mogen ze nog naar binnen in de rest van Europa. Dat is bewuste politiek en heet ontmoedigen.

Het kamp Moria dat onlangs afbrandde is een goed voorbeeld. Ook in het nieuw gebouwde kamp is het leven een hel. Het mag niet aantrekkelijk worden. In deze aflevering komen boze bewoners aan het woord, maar ook hardnekkige hulpverleners. 

Toen Zakira als Afghaanse vluchteling op Lesbos aankwam werd ze door de eilandbewoners warm ontvangen. Nu probeert ze een bestaan op te bouwen in Athene, hoewel ze uiteindelijk weer terug wil naar Lesbos, waar de mensen zo aardig voor haar waren. 

Nikos en Katarina Katsouris blijven elke avond tweeduizend maaltijden koken voor de bewoners van Moria. Populair maken ze zich er niet meer mee. Steeds minder oude vrienden bezoeken hun viswinkeltje. 

Om te horen wat sommige eilandbewoners van de status quo op hun eiland vinden, hoef je maar rond te vragen op een willekeurig terras. Eerst hielpen ze de vluchtelingen graag, maar nu zijn ze hun geduld verloren. Zij willen hun eiland terug. 

De burgemeester van het piepkleine eilandje Tilos ziet geen problemen. Zij ziet kansen. Haar eiland met 500 inwoners bood vijftig vluchtelingen een huis en een baan. Maar na een tijdje vertrokken ze allemaal naar Duitsland. Nu is er een nieuwe groep.

Volgens haar ligt de oplossing voor de hand: haal vluchtelingen op uitnodiging naar plekken waar de bevolking vertrekt of vergrijst. Zo breng je nieuw leven in de brouwerij. Ze doet een warm pleidooi aan burgemeesters in veel leeglopende steden van Europa om haar voorbeeld te volgen.

sleutelmoment

Op 9 september 2020 ging het vluchtelingenkamp Moria op het Griekse eiland Lesbos in vlammen op. Alhoewel het kamp was gebouwd voor drieduizend vluchtelingen, woonden er soms wel twintigduizend in slechte omstandigheden. 

De vluchtelingen waren na de uitbraak van de coronacrisis ook verplicht om in het kamp te blijven, terwijl ze daarvoor nog het eiland op mochten. Wie de brand heeft aangestoken is niet opgehelderd. 

extra: achtergrondverhalen en tips

colofon

Regie Roel van Broekhoven 
Research Mandy Duijn, Frédérique Melman 
Beeldresearch Daniela Solano 
Camera Joost van Herwijnen, Pierre Rezus, Maarten Kramer 
Geluid Simone Galavazi, Rik Meier 
Montage JP Luijsterburg 
Online montage Sander Kuipers 
Kleurcorrectie John Thorborg 
Geluidsnabewerking Joost Oskamp 
Ondertiteling Jolijn Tevel                                                                                               Muziek Big Orange, JPL
Leader Reinier van Brummelen,  David Kleijwegt 
Productie Mariska Schneider, Sharon de Vries 
Productie-assistentie Koos van de Merbel 
Eindredactie Roel van Broekhoven, Stefanie de Brouwer
Webredactie Peer van Tetterode

Met medewerking van Associated Press, BBC, ERT Archive, Lefteris Partsalis, Nikolia Apostolou, Nikos en Katerina Katsouris, Demetrios Velis, Floris-Jan van Luyn, Stef Tijdink

In coproductie met Canvas

Met steun van CoBO, European Cultural Foundation, Fonds 21, Prins Bernhard Cultuurfonds, VSB Fonds

kijk: In Europa - De wetten van de zee

De afgelopen twee decennia verdronken tienduizenden mensen die probeerden de Middellandse Zee over te steken in overvolle bootjes. Een kapitein die zulke opvarenden in hopeloze situaties niet redt, is strafbaar. En één die ze wel redt?