OVT

OVT 2 december 2018

Zij was de vrouw die Frankenstein bedacht. Maar haar verhaal werd niet meteen geaccepteerd. De film 'Mary Shelley' vertelt het levensverhaal van de vrouw die de Engelse literatuur radicaal veranderde en voor eeuwig een stempel drukte op de populaire cultuur. Deskundige van Engelse literatuur Kees de Vries zag de film en is te gast.

Verder in OVT: spoorwegen en Jodenvervolging, Amerika en China, de column van Philip Freriks, fair trade, de oer-eenhoorn, de kleine spionne, voetbal in WOI en Tijdgeest: De Duitse zelfmoordgolf aan het einde van WOII.

Abonneer je op de OVT-podcast

De podcast van OVT is te beluisteren via ►iTunes, ►RSS-feed of ►Stitcher
Lees hier meer over hoe je OVT als podcast terug kan luisteren op smartphone of computer. 

Spoorwegen en Jodenvervolging

De NS gaat voor het eerst schadevergoedingen betalen aan overlevenden en nabestaanden van de Shoah. Dit besluit kwam tot stand na uitvoerige actie van Salo Muller (82), wiens ouders in Auschwitz werden vermoord. Muller eiste in een langdurige conflict met de spoorwegen herstelbetalingen. De NS zou volgens hem miljoenen hebben verdiend aan het transport van joden naar Westerbork, het voorportaal van de vernietigingskampen van de nazi’s. Te gast is oorlogshistoricus David Barnouw die samen met Guus Veenendaal en Dirk Mulder werkt aan een boek over de NS in oorlogstijd.

Amerika en China

Zaterdagavond zullen president Donald Trump en Xi Jinping samen dineren, in de marge van de G20. Die top zal het laatste moment vormen waarop een nieuwe koude oorlog tussen de twee grootmachten voorkomen kan worden: vanaf 1 januari zullen de VS anders de importheffingen op Chinese goederen flink opschroeven. Reden om terug te blikken op de altijd gespannen verhoudingen tussen China en Amerika, van Kissinger’s geheime bezoek aan Peking in 1971 tot heden en toekomst. Met Garrie van Pinxteren, sinologe en China-correspondent voor het NRC.

Column

De column is deze week van Philip Freriks.

Mevrouw Frankenstein-Shelley

Zij was de vrouw die Frankenstein bedacht. Maar haar verhaal werd niet meteen geaccepteerd. De film 'Mary Shelley' vertelt het levensverhaal van de vrouw en zien we haar in een tumultueuze relatie met dichter Percy Shelley. Maar het was Mary die de Engelse literatuur radicaal veranderde en voor eeuwig een stempel drukte op de populaire cultuur. Deskundige van Engelse literatuur Kees de Vries zag de film en is te gast.

Fair trade

Nederland heeft een primeur: de wereldwijde beweging voor fair trade begon hier. Met acties voor rietsuiker, eerlijke koffie en met onze wereldwinkels. Historicus Peter van Dam schreef ‘Wereldverbeteraars. Een geschiedenis van fair trade’. Hij komt vertellen over de historie van eerlijke handel, die in zekere zin begon bij Aristoteles die in de vierde eeuw al pleitte voor ‘rechtvaardige prijzen’.

Oer-eenhoorn

De eenhoorn is de absolute nummer één onder de fabeldieren. Het dier kon uitsluitend getemd worden door een schone maagd op wiens ontblote boezem het fabelwezen zich als vanzelf zou neervlijen, zo geloofde men in de Middeleeuwen. Sindsdien kan de reputatie van het sprookjesbeest niet meer stuk. Uit recent onderzoek blijkt echter dat de enige ooit bestaande eenhoorn een lompe uitvoering van de neushoorn was uit de tijd van de Neanderthalers. Paleontoloog Margot Kuitems schreef met een internationaal team een trendsettend artikel erover in ‘Nature Ecology & Evolution’ en is te gast.

De kleine spionne

Ze spioneerde in de Eerste Wereldoorlog voor het Britse leger, werd verraden en in 1916 door de Duitser bezetter terechtgesteld. De Belgische Gabrielle Petit kreeg na haar dood als eerste gewone vrouw een standbeeld. Ze was de nationale heldin van België, werd ook als zodanig herdacht, maar is nu min of meer vergeten. Sophie de Schaepdrijver schreef ‘Gabrielle Petit. Dood en leven van een Belgische spionne tijdens de eerste wereldoorlog’. De historica is te gast.

Nederlands voetbal tijdens de Grote Oorlog

We waren neutraal tijdens de Grote Oorlog en ontwikkelden, terwijl in Europa iedereen in de loopgraven lag, ons voetbal. Het werd een volkssport en tegelijkertijd begonnen ook de eerste topclubs als Sparta (1915), Willem II (1916), Go Ahead (1917) en Ajax (1918) zich als zodanig te vormen. Journalist Menno Pot schreef met anderen het boek 'Kampioenen ’14-’18'. De auteur komt praten over hoe de volkssport ontstond in de schaduw van de Eerste Wereldoorlog.

Tijdgeest: De Duitse zelfmoordgolf aan het einde van WOII

6 mei 1945. Het Duitse stadje Demmin is in een paar dagen bijna volledig afgebrand. Tussen de ruïnes liggen honderden doden. Bijna allemaal, zo blijkt later, het gevolg van zelfmoord. Demmin is namelijk een van de vele plekken in Duitsland waar in de nadagen van de Tweede Wereldoorlog een zelfmoordgolf plaatsvond. Wat bezielde deze Duitsers? Waarom verkozen ze te sterven in plaats van in het Duitsland van na de oorlog te leven?

Met de 83-jarige Brigitte Rossow uit Demmin, historica en journalist Annette Birschel en historicus en journalist Florian Huber, auteur van het boek Kind beloof me dat je de kogel kiest over de Duitse zelfmoordgolf.

Meer info: www.vpro.nl/tijdgeest

Abonneer je op de Tijdgeest-podcast

De podcast van Tijdgeest is te beluisteren via
iTunes 
RSS-feed 
Stitcher
Lees hier meer over hoe je podcasts kan luisteren op smartphone of computer.