OVT
OVT 2 april 2023
On-Afrikaans, zo noemen politici in Oeganda homoseksualiteit. Vorige week nam het land de strengste anti-LHBTI-wet aan van het hele continent. De anti-homowetten hebben wortels in de koloniale tijd, en kunnen indirect worden gezien als een westers importproduct zegt antropoloog en Afrikanist Loes Oudenhuijsen. Ze is te gast.
Verder in OVT: de Sovjet-oorsprong van het spelletje Tetris, de maan als nieuw koloniaal wingewest, de jurk en het scheepswrak, de column van Micha Wertheim en historische boeken met Lotfi El Hamidi.
De Sovjet-oorsprong van het spelletje Tetris
Het is het ultieme spel: Tetris. Het computerspel waarin je vallende blokjes zo goed mogelijk in elkaar laat klikken wordt gezien als het eerste echt verslavende spelletje. Achter dit spel blijkt een wonderlijke geschiedenis schuil te gaan, waarin een Nederlander - Henk Rogers genaamd - een belangrijke rol speelt.
Dat is te zien in de nieuwe film Tetris die sinds 31 maart op Apple TV + staat. Klopt de film een beetje, en wat leert het verhaal van Tetris ons over de Sovjet-Unie in de jaren ’80? Historicus Ivo van de Wijdeven bekeek de film voor ons en velt zijn oordeel.
De koloniale wortels van Oeganda’s anti-LHBTI-wet
On-Afrikaans, zo noemen politici in Oeganda homoseksualiteit. Vorige week nam het land de strengste anti-LHBTI-wet aan van het hele continent. Jezelf homo, lesbienne of transpersoon noemen kan leiden tot hoge straffen, in het ergste geval de doodstraf. En niet alleen in Oeganda, maar ook in andere Afrikaanse landen rukken de anti-LHBTI-wetten op.
Anti-homowetten hebben wortels in de koloniale tijd, en kunnen indirect worden gezien als een westers importproduct, zegt antropoloog en Afrikanist Loes Oudenhuijsen. Ze is te gast.
De maan als nieuw koloniaal wingewest
Het klinkt reuze futuristisch, maar over een paar jaar wordt het waarschijnlijk werkelijkheid: mijnbouw op de maan. De maan ligt vol met allerlei kostbare zaken die potentieel de grondstoffen en brandstoffen kunnen vormen van onze toekomstige economie.
Dat zou je als uitstekende timing kunnen zien, nu de aarde praktisch uitgeput is. Maar schrijfster Marjolijn van Heemstra maakt zich zorgen. Het valt haar op dat er over de maan wordt gesproken als een nieuw wingewest dat gekoloniseerd moet worden. En dat koloniale denken, daar wilden we nou toch juist vanaf?
Marjolijn van Heemstra schreef voor de Maand van de Filosofie een essay over de maan als nieuw koloniaal wingewest: Wat is ruimte waard, en is te gast.
De jurk en het scheepswrak
Het wordt wel de ‘nachtwacht van textiel’ genoemd: de vrijwel intact gebleven jurk die is opgedoken uit een 17e-eeuws scheepswrak op de bodem van de Waddenzee. De uitzonderlijke vondst van een groep Texelse hobbyduikers klinkt als de aanzet van een sprookje, maar het tegendeel is waar. De zeldzame schat leidde tot een heftig conflict tussen Texelse amateurduikers en allerlei overheidsinstanties.
Texelaar Arnold van Bruggen maakte de documentaire en de podcast De Jurk en het Scheepswrak. Hij is samen met de Texelse duiker Teunis van den Bor te gast.
Lees hier alvast dit artikel uit de VPRO-gids.
Historische boeken met Lotfi El Hamidi
Elke week bespreken we de nieuwste historische boeken met afwisselend Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Nadia Bouras, Sanne Frequin, Annelien de Dijn en Lotfi El Hamidi.
Deze week is de beurt aan historicus en journalist Lotfi El Hamidi. Hij bespreekt:
- In het spoor van Fanon. Orde, wanorde, dekolonisering van Koen Bogaert
- Confronting Saddam Hussein. George W. Bush and the Invasion of Iraq van Melvyn P. Leffler
Het Spoor Terug: de Matroos en het Meisje
Adriana, een 16-jarig meisje staat bij een tramhalte in Rotterdam. Het is het late voorjaar van 1944. Dan stapt Karl, een jonge Duitse matroos uit de tram. Zij kijkt naar hem, hij kijkt naar haar: liefde op het eerste gezicht. Adriana wordt al snel onbedoeld zwanger. Eind 1944 vertrekt ze naar de woonplaats van Karl, Bad Waldsee (Zuid-Duitsland). Daar wordt in maart 1945 hun eerste kind Heinz geboren. Adriana is dan net zeventien.
Twee maanden later, als de oorlog is afgelopen, wordt ze gedwongen teruggestuurd naar Nederland. Adriana en Karl zien elkaar pas ruim twee jaar later terug en trouwen in 1947 in Bad Waldsee. Dan pas vertelt Adriana aan Karl haar grote geheim.
Deze radiodocumentaire is samengesteld door Gerard Leenders en Erik Willems.
Leer hier alvast dit artikel uit de VPRO-gids.