OVT
OVT 18 juni 2023
Theatermaker Mathieu Wijdeven ontdekt dat hij wel een heel bijzondere betovergrootvader heeft: G.G.T. Rustwijk. Een voorvader die zich dapper weerde tegen het koloniale bewind en die, net als hij, ook nog eens kunstenaar was. Aanstaande zondag is de eerste aflevering van de vierdelige podcast in Het Spoor Terug: Een verborgen Surinaamse schat.
Verder in OVT: Het Joegoslaviëtribunaal, Nederland: caravan-land nummer 1, de geschiedenis van vrouwenstakingen en duizend jaar aan Russische ooggetuigenverslagen.
Einde van het Joegoslaviëtribunaal, hoe nu verder?
Het is het einde van een tijdperk. Na ruim 30 jaar is het Joegoslaviëtribunaal tot een eind gekomen. Dat was opgericht om misdaden te vervolgen die begaan werden tijdens de Joegoslavië-oorlog, tussen 1992 en 1995. Het was het tribunaal waar de Servische leider Slobodan Milošević in het beklaagdenbankje verscheen en het tribunaal waar Ratko Mladić, die bekend stond als de Slager van Srebrenica, tot levenslang werd veroordeeld.
Maar het Tribunaal en waar het voor stond mag niet vergeten worden. Dat vinden nazaten van slachtoffers van de oorlog. Srebrenica-overlevende Alma Mustafić pleit er daarom namens de Bosnische gemeenschap voor om van het gebouw waarin het Tribunaal gevestigd was een museum te maken. Ze is te gast.
Een thuis op wielen: eerherstel voor de sleurhut
Het is iets typisch Nederlands, maar niet iets waar we trots op zijn: de sleurhut. Zo noemde Youp van ’t Hek de caravan ooit, een symbool van burgerlijkheid. Onterecht, zo vindt historicus en journalist Marchien den Hertog.
Den Hertog schreef een cultuurgeschiedenis van de caravan, getiteld Een thuis op wielen. Eerherstel voor de sleurhut en is te gast.
Door Russische ogen
Toen de oorlog in Oekraïne begon, trok er een schokgolf door Europa. We waren verbijsterd over de imperiale driften van Poetin, over hoe weinig protest er was vanuit de Russische burgers tegen de oorlog en over de wreedheid van het Russische leger op plekken zoals Boetsja.
Slavisten en Ruslandkenners Hans Driessen, Michel Krielaars en Eva Peek kwam het bekend voor. Volgens hen zijn de parallellen tussen het gedrag van Russen nu en in het verleden talrijk. Ze tonen dit in het boek Dit volk heeft zijn God op aarde, waarin duizend jaar aan ooggetuigenverslagen zijn opgenomen. Auteur Eva Peek is te gast.
Historische boeken met Nadia Bouras
Elke week bespreken we de nieuwste historische boeken met afwisselend Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, Annelien de Dijn en Lotfi El Hamidi.
Deze week is de beurt aan historicus Nadia Bouras. Zij bespreekt:
- Wim Willems, Op weg naar later. De geschiedenis van een naoorlogse jeugd
- Aomar Boum, Undesirables: A Holocaust Journey to North Africa
- Maral Noshad Sharifi, Citroeninkt
Wie zijn mijn voorouders
‘Wij zijn hier, omdat jullie heel lang daar zijn geweest.’ Met die woorden legde Wonny Stuger vaak uit hoe haar Surinaamse gezin in Katwijk was beland. Het zinnetje vormt de rode draad van de verhalen die drie journalisten van de Volkskrant optekenden in hun boek Wie zijn mijn voorouders. Daarin onderzochten Fleur de Weerd, Elsbeth Stoker en Ianthe Sahadat hoe het koloniale- en slavernijverleden doorwerkt in de levens van mensen nu.
Te gast over dit boek is auteur Ianthe Sahadat, en Gisèle Mambre: een van de mensen wiens familiegeschiedenis de journalisten onderzochten.
Vrouwenstakingen
Afgelopen week was er in Zwitserland een landelijke vrouwenstaking. Honderdduizenden vrouwen eisten onder meer gelijk loon voor gelijk werk, gratis kinderopvang en actie tegen seksueel overschrijdend gedrag en seksisme op de werkvloer.
Met historica Rosa Kösters duiken we in de rijke geschiedenis van de vrouwenstakingen.
Het Spoor Terug: Een verborgen Surinaamse schat #1: Matrozenrozen
Waarom wist theatermaker Mathieu Wijdeven tot voor kort niet van het bestaan van zijn betovergrootvader G.G.T. Rustwijk? In de vierdelige podcast Een verborgen Surinaamse schat onderzoekt Mathieu het leven en werk van G.G.T. Rustwijk; schrijver, dichter, theatermaker, schilder en agitator tegen het koloniale bewind in Suriname. Wie was hij? Wat is zijn betekenis in deze tijd?
In deze eerste aflevering ontdekt Mathieu dat hij een betovergrootvader heeft die dichter, kunstenaar en theatermaker was. G.G.T. Rustwijk is de eerste Surinaamse dichter die werk publiceerde: de bundel Matrozenrozen. Maar hij schilderde ook, maakte theater en sprak zich kritisch uit over het koloniale bewind. Mathieu weet weinig over Suriname en heeft zich nooit verdiept in zijn achtergrond. Maar nu hij een voorvader heeft gevonden die zich dapper weerde tegen de zittende macht en die ook nog eens kunstenaar was, net als hij, ontsteekt er een nieuw vuur in hem.