Natuurbeschermer Jaap Dirkmaat ziet met lede ogen aan hoe oudere bomen vaak plaats moeten maken voor de nieuwe boompjes van grote bedrijven. ‘Als dit bedoeld is om het CO2-probleem op te lossen, dan slaat het nergens op.’
Ilija Bozovic - 29 september
‘Ze zijn aan het schreeuwen, aan het gillen, je hoort ze mijlenver van te voren aankomen’, zegt Dirkmaat enigszins geërgerd over de mountainbikers in het Groesbeekse bos. Het bos zit vol paden voor wandelaars, recreatieve fietsers en mountainbikers. De natuur fungeert volgens hem slechts als decor. ‘Wat dacht je dat hier tussen de paden nog ging zitten? Een das, een ringslang? Niks wil hier nog zitten.’
Jaap Dirkmaat is natuurbeschermer, autodidact en directeur van de VNC, de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap. De mens is vervreemd van de natuur, zegt hij. Dirkmaat wil dat mensen weer één worden met de natuur, in plaats van natuur te gebruiken tot het op is.
Voor de landbouwrevolutie waren er bijna zesduizend miljard bomen op de planeet. Inmiddels zitten we op de helft daarvan en jaarlijks verliezen we nog eens 10 miljard bomen wereldwijd. Steeds vaker planten grote bedrijven bomen aan om zo hun CO2 uitstoot te compenseren. Zo kondigde Shell in 2019 aan dat zij in 12 jaar tijd 5 miljoen bomen zullen planten in Nederland. Maar enkel nieuwe bomen planten is geen oplossing voor het verlies aan natuur en biodiversiteit, zeggen experts.
Tekst loopt door onder de video
Bram Büscher, politicoloog en hoogleraar ontwikkelingssociologie aan de Universiteit Wageningen, ziet bomen planten slechts als een klein onderdeel van een veel bredere visie op natuurherstel. ‘Dus alleen maar bomen planten, of dat je gaat vliegen en dat afkoopt door boompjes te planten is geen oplossing’, zegt Büscher in de aflevering ‘Boeren, burgers en beren’ van VPRO Tegenlicht.
Daarnaast zijn het vaak grote bedrijven en overheden die monocultuur planten, zegt Tom Crowther in de aflevering. Crowther is hoogleraar Global Ecosystem Ecology aan de ETH in Zürich. Je moet de lokale situatie goed kennen om de natuur echt te kunnen herstellen. ‘Als je maar één enkele soort aanplant, kan het effect zelfs negatief zijn.’
In Groesbeek ziet Jaap Dirkmaat met lede ogen aan hoe oudere bomen vaak plaats moeten maken voor de nieuwe boompjes van grote bedrijven. ‘Als dit bedoeld is om het CO2-probleem op te lossen, dan slaat het nergens op.’ Het zouden volgens Dirkmaat juist extra bomen moeten zijn, bovenop de natuur die we al hebben, op een plek waar nog geen bomen staan. Zoals bij de boer, tussen de landerijen, maar niet op een plek waar van nature al bomen groeien. ‘Dit heeft een heel groot cosmetisch karakter.’