Chatdienst Signal heeft de wind mee – en niet alleen omdat mensen als Musk erover twitteren. WhatsApp is sinds 2014 van Facebook. Het moederbedrijf liet de populairste chatdienst vooralsnog grotendeels ongemoeid. Dat wil zeggen: de versleutelde berichten (en dus data) bleven binnen het domein van WhatsApp. Maar sinds Facebook de voorwaarden heeft aangepast, waardoor WhatsApp en Facebook data met elkaar gaan uitdelen, is er opschudding onder gebruikers. Zijn onze verstuurde chatberichtjes, foto’s, video’s en spraakmemo’s nog wel veilig?
Het begon allemaal met een tweet van Elon Musk. Het puissant rijke brein achter Tesla en SpaceX schreef slechts twee woorden ‘Use Signal!’. Hoewel beleggers dachten dat hij een zorgtechbedrijf bedoelde – de koers van dat bedrijf schoot als een raket omhoog – had Musk het toch echt over het ‘schone’ alternatief voor WhatsApp.
Iets minder Facebook kan geen kwaad
In Europa zal het zo’n vaart niet lopen, gezien de GDPR-wetgeving (die we in Nederland kennen als de AVG-wet). Toch stappen steeds meer mensen over. Nadat de wijzigingen begin januari werden aangekondigd, werd Signal bijna 9 miljoen keer gedownload. Ook in eigen omgeving zaten vrienden en kennissen plotseling – bijkans op hetzelfde moment – op Signal. Gevraagd naar het waarom zei een collega: ‘Iets minder Facebook kan sowieso geen kwaad.’ Over de veiligheid van de concurrent, Telegram, bestaan twijfels. Anders dan Signal is deze app niet open source en maar gedeeltelijk versleuteld.
Een flauw woordgrap misschien, maar alle signalen voor Signal staan op groen, ook voor databeschermers- en privacy-voorvechters. Toch liggen er ook gevaren op de loer: vooral rond het zogenoemde netwerkeffect van de techbedrijven.
extra beveiliging
Signal heeft een aantal echte voordelen. Grootste pluspunt is dat het een onafhankelijk bedrijf is en dus niet in bezit is van een moloch als Facebook. Alle communicatie is versleuteld (encrypted, zoals dat heet). Dat is bij WhatsApp ook het geval, alleen komt daar dus mogelijk verandering in. Signal verzamelt geen gegevens van gebruikers en kent een heel belangrijke optie: tweestapsverificatie, een extra beveiliging. Af en toe word je gevraagd je pincode te bevestigen. Je kan de app vergrendelen met je vingerafdruk en voorkomen dat andere apps op je telefoon schermopnames maken.
Bovendien kun je de incognito-modus activeren, zodat je voorkomt dat je toetsenbord ‘leert’ van wat je allemaal typt.
Dat neemt niet weg dat het moeilijk is om iedereen mee te krijgen. Een veelgehoorde klacht is dat het design heel lelijk is. Klopt: WhatsApp heeft wat dat betreft echt een streepje voor. Je kan de interface zo persoonlijk en mooi maken als je zelf wilt. Misschien dat Signal in de toekomst aantrekkelijker wordt voor de mainstream gebruiker, wie weet. Het is dan ook goed om de groei van Signal in perspectief te zien: WhatsApp heeft zo’n 2 miljard gebruikers, van wie het merendeel niet echt wakker ligt van privacy- en datavraagstukken. Hoe krijg je die mee?
Een flauwe woordgrap misschien, maar alle signalen voor Signal staan op groen, ook voor databeschermers- en privacy-voorvechters.
een handvol meedogenloze oligopoliën
Het grootste gevaar voor Signal zit ‘m echter op metaniveau: bij de macht en monopolie van Google en Apple, en Silicon Valley in het algemeen. De meeste telefoons draaien op de besturingssystemen van Android (Google) en Apple. Hoe rücksichtlos het techconglomeraat kán zijn als ze allemaal samenspannen, bleek na de bestorming van het Capitool. Parler, het alternatief voor Twitter, en verzamelplek van extreemrechts, complotdenkers en alt-right werd met een digitale pennenstreek uit de appstores verwijderd. Amazon staakte de hosting van Parler, waardoor het geen onderdak meer had.
Facebook, Google, Apple, Amazon en al die andere techbedrijven hebben er alle belang bij om de rijen gesloten te houden en elke concurrent te vermorzelen. Hoe dat werkt, beschrijft Rana Foroohar beangstigend scherp in haar boek ‘Big Tech’ uit 2019. We hebben te maken met een gedecentraliseerde interneteconomie die ‘een handvol meedogenloze oligopoliën heeft voortgebracht’, aldus de Financial Times-journalist. Deze bedrijven doen alles wat in hun (allesoverheersende) macht ligt om start-ups vroegtijdig uit schakelen en dat is al vanaf het begin van de tech-hausse een bewuste strategie geweest, toont Foroohar aan.
Het is de vraag of Google het aandurft om het Signal moeilijk te maken
DuckDuckGo – de zoekmachine die niet aan tracking doet - ondervond dat netwerkeffect aan den lijve. Google drukte de concurrent weg op haar Android-systeem, schreef The Wall Street Journal vorig jaar nog. DuckDuckGo – hoewel steeds populairder – was bijzonder moeilijk vindbaar in het keuzemenu. Ten faveure van Google’s eigen zoekmachine natuurlijk.
Het is de vraag of Google het aandurft om het Signal moeilijk te maken. Maar het hangt wel als een donkere wolk boven de markt: het is algemeen bekend dat Alphabet - het moederbedrijf van Google – Facebook graag bevoordeelt.