Het is het hoog tijd dat we onze online autonomie heroveren. Dat vindt hoogleraar cybersecurity Bart Jacobs. Daarom bedacht hij een nieuw, privacyvriendelijk identiteitsplatform.

Bijna iedereen heeft een digitale identiteit. Een digitale identiteit is nodig om unieke gebruikers te kunnen verifiëren op het internet. De meest gebruikte identiteiten zijn nu vaak nog Google of Facebook accounts. Maar het is hoog tijd dat daar verandering in komt.

Bart Jacobs, hoogleraar cybersecurity en online identiteit aan de Radboud Universiteit, is een van de bedenkers van IRMA. IRMA is een identiteitsplatform dat vanuit publieke waarden is ontworpen. Tijdens de VPRO Tegenlicht Meet-Up van 9 februari vertelt Jacobs over het belang van dit soort publieke alternatieven voor Big Tech. ‘Bedrijven als Google en Facebook zijn commerciële, politieke en emotionele manipulatienetwerken. Laten we dat gebeuren?’ 

'Je moet het idee hebben dat je uiteindelijk zelf degene bent die in controle is en de doelen bepaalt waarvoor jij een platform inzet.'

Zelf kiezen wat je deelt

IRMA staat voor ‘I Reveal My Attributes’. Jacobs vertelt tijdens de Meet Up dat autonomie centraal moet staan: ‘Je moet het idee hebben dat je uiteindelijk zelf degene bent die in controle is en de doelen bepaalt waarvoor jij het platform inzet.’

Gebruikers van IRMA downloaden de app en kunnen zelf officiële identiteitskenmerken uploaden, zoals leeftijd en medische informatie. Wil je bijvoorbeeld een auto huren, dan kan je ervoor kiezen om alleen te laten zien dat je in het bezit bent van een rijbewijs. Andere gegevens die op het fysieke pasje staan, zoals een foto en geboortedatum, kunnen dan privé blijven.

IRMA laat mensen dus zelf kiezen welke persoonsgegevens ze delen met welke partijen. De persoonsgegevens worden lokaal opgeslagen op de telefoon van de gebruiker. Zo houden mensen zeggenschap over welke gegevens ze delen en met wie. Bovendien is IRMA een open source platform. Gebruikers moeten makkelijk inzicht kunnen krijgen in hoe het werkt. 

'Techbedrijven willen alles reduceren tot een individuele keuze. Waar ze echt bang voor zijn, zijn collectieve acties. Dat is dus wat we moeten doen.'

Het succes van collectief verzet

Het platform wint snel terrein. Vooral in de zorg is de omgang met gevoelige persoonsinformatie van groot belang. Lokale autoriteiten, zoals de Gemeente Amsterdam experimenteren daarnaast met IRMA om hun digitale dienstverlening toegankelijker en privacyvriendelijker te maken. IRMA wordt inmiddels ook internationaal erkend. Recentelijk won het platform een WSA-award. WSA stimuleert digitale innovaties die bijdragen aan de doelen van de Verenigde Naties. Bart Jacobs vertelt dat de Europese Commissie een app wil die precies lijkt op IRMA.

Tijdens de Meet Up vertelt Jacobs dat het een goed teken is dat dit soort problemen nu collectief worden aangepakt: ‘Vaak maken we verzet tot een individuele taak. Maar dat is juist waar de techbedrijven op uit zijn. Ze willen alles reduceren tot een individuele keuze. Waar ze echt bang voor zijn, zijn collectieve acties. Dat is dus wat we moeten doen.’ 

'Ik heb niet de waan dat het een direct gevaar voor Facebook zal vormen, maar het is wel een alternatief. En daarmee winnen we autonomie terug.'

Grote ambities

Jacobs en mede-bedenker José van Dijck, hoogleraar aan de Universiteit Utrecht, hebben grote ambities. Ze ontvingen beiden vorig jaar een wetenschappelijke premie van 5 miljoen euro. Een deel hiervan willen ze investeren in het ontwikkelen van een alternatief sociaal netwerk. Nee, het zal niet meteen het nieuwe Facebook worden. Maar op kleinere schaal kan het een alternatief bieden. ‘Op dit moment vragen scholen om je kind voor een schoolreisje in te schrijven via Facebook. Zo’n school geeft aan: wat moeten we anders doen? Dat geeft een groot probleem aan. Daar wil ik iets aan doen. Ik heb niet de waan dat het een direct gevaar voor Facebook zal vormen, maar het is wel een alternatief. En daarmee winnen we autonomie terug.’

meer zoals dit