Achter de andere deur hoorden we presidentskandidaat Ivan Rybkin tekeer gaan tegen zijn assistenten. Wat te doen? De bedoeling was om scenes te draaien rondom Rybkin, die ons een dag eerder een wel erg voorspelbaar interview had gegeven. Maar we wilden ook Berezovski in de film, als de grote kracht achter alles en iedereen die het nog tegen Poetin durft op te nemen.
Toen viel mijn oog op de foto's aan de muur in de gang. Een heel panorama van de Russische geschiedenis. Alle kopstukken en het bijbehorende bloedvergieten in sepia. Dat paste ineens wonderwel bij het af en toe bloedstollende verhaal dat ons de vorige avond was verteld door Aleksandr Litvinenko, voormalig officier van de Russische geheime dienst FSB. Ik had een behoedzame man verwacht, maar Litvinenko bleek een spraakwaterval, die een boekje open deed over de betrokkenheid van de geheime dienst bij de ontploffingen in Moskou aan de vooravond van de vorige verkiezingen. Er vielen bij een reeks explosies in flatgebouwen honderden doden en Vladimir Poetin kwam naar voren als de sterke man die een eind zou maken aan de chaos en Rusland zijn trots zou teruggeven. Een hernieuwde oorlog tegen Tsjetsjenie was het direkte gevolg.
Er kwamen nooit bewijzen tegen Tsjetsjeense daders, en wat er wel werd verzameld aan bewijzen kreeg het predikaat 'staatsgeheim.' Maar steeds meer ongerijmdheden en rare voorvallen wijzen in de richting van de betrokkenheid van de FSB, tot kort tevoor de werkgever van, juist, Vladimir Poetin.
Het verhaal van Litvinenko, en dat van journaliste Anna Polikovskaya, in Moskou gefilmd door Masja Novikova, worden in de film ingebed in die reeks foto's aan de muur, becommentarieerd door Ivan Rybkin, die daar erg veel plezier aan beleefde. Zo gidst een kansloze kandidaat ons door de geschiedenis van zijn vaderland, vol bloed, complotten, verraad en machtswellust. Dat is dan het kader waarbinnen we ook nog getuige zijn van een door Masja gefilmde bijeenkomst van nabestaanden van de slachtoffers van de gijzeling van een Moskous theater, nu anderhalf jaar geleden. Het is een groep mensen die zich in de steek gelaten en beledigd voelt door de president. Ook hun verhaal geeft weinig reden tot vrolijkheid over het Rusland onder Poetin. Daar zullen de verkiezingen geen verandering in brengen.
Jos de Putter