Artikel in Elsevier over hoe de Nederlandse luitenant-kolonel Jan Blom toestemming kreeg om mee te doen met de persconferentie van Tommy Franks, op 22 maart 2003 in Qatar. Door Eric Vrijsen, 05-04-2003.

Jan Blom zocht vergeefs contact met Den Haag: ambtenaren Defensie waren op vrijdag al aan hun weekeinde begonnen.

Natuurlijk rook luitenant-kolonel Jan Blom (39) onraad toen hij op vrijdag 21 maart werd uitgenodigd om de volgende dag aanwezig te zijn bij een persconferentie van generaal Tommy Franks in Qatar. Blom is liaison officer tussen het Amerikaanse commando in de Golf en de Nederlandse Patriot-eenheden in Turkije. Officieel biedt de Nederlandse regering alleen politieke steun aan 'Iraqi Freedom'. Van militaire hulp is geen sprake. De Patriot-eenheden in Turkije - code: Tolip Guardian - gelden officieel als het vervullen van een NAVO-plicht, niet als deelname aan de strijd om Irak.

Maar kon Blom het helpen dat de Amerikanen de Nederlandse Patriots beoordelen als actieve hulp? Moest de luchtmachtofficier zich verzetten toen bleek dat Franks Nederland rekende tot de Coalition of the Willing!

Die vrijdag schreef Blom een mailtje naar het Crisisbeheersingscentrum van het ministerie van Defensie. Hij legde uit waarvoor hij was uitgenodigd en welke beren hij op zijn weg zag. Omdat duidelijk antwoord uitbleef, greep Blom ook naar de telefoon. Twee keer legde hij in een telefoongesprek met het ministerie uit in welke positie hij zich bevond.

Op het ministerie zag niemand bezwaar in een optreden van Blom aan de zijde van Franks. Ook kwam niemand op het idee VVD-minister Henk Kamp op de hoogte te stellen van de persconferentie. Deze communicatiestoornis hield volgens bronnen bij Defensie ook verband met het feit dat het vrijdagmiddag was. Voor de meeste ambtenaren was het weekeinde al begonnen. Een woordvoerder van minister Kamp zegt dat uit de gebeurtenissen de les is getrokken dat het Crisiscentrum, ook in het weekeinde, ruimer moet worden bemand. De direct verantwoordelijke voor het Crisisbeheersingscentrum, Chef Defensiestaf Luc Kroon, werd die vrijdag niet bereikt. Een van zijn plaatsvervangers, commodore Pieter Cobelens van de Koninklijke Luchtmacht, gaf Blom ten slotte opdracht om de volgende dag gewoon op te draven bij de persconferentie. Zo'n optreden viel vanuit militair perspectief onder 'politieke steun'.

Een dag later vielen Nederlandse politici 'uit hun stoel van verbazing'. Kamp deed of er een misverstand was geweest, maar nam later de verantwoordelijkheid op zich. Een nobel daad. De politici hebben zich in zulke ingewikkelde stellingnames begeven, dat de militairen er nauwelijks mee kunnen werken. Zijn we in oorlog? Nee. Ja. Een beetje.

Toen de Amerikanen eind 2001 vroegen om Nederlandse F-16's boven Afghanistan, wilde het kabinet-Kok alleen fotoverkenningstoestellen sturen. Daaraan had de US Air Force geen behoefte. Later stuurde het kabinet tweehonderd man vredestroepen naar Kabul. Het vroeg de Amerikanen om hulp. Mochten de Nederlanders in problemen raken, konden zij dan rekenen op Amerikaanse luchtsteun? De Amerikanen zegden dit toe. Maar in de daaropvolgende maanden maakten ze duidelijk dat Nederland ook met
eigen F-16's close air support moest leveren. Opeens was schieten niet meer uit den boze. Het kabinet-Kok besloot alsnog F-16’s met een gevechtstaak naar Afghanistan te sturen.Deze toestellen zijn al volop betrokken bij de oorlog tegen Al-Qai'da. Met lasergeleide bommen bestoken zij grotten. Maar Nederland houdt zich blind en doof voor deze krijgshandelingen.

Het schrikbeeld is: een oorlog inrommelen. Maar Den Haag probeert vooral de oorlog uit te rommelen. Nog nooit waren er zoveel militairen in conflictgebieden, maar het Binnenhof wil er zo weinig mogelijk van weten. Dat de buitenwereld het niet meer kan vatten, bleek op de persconferentie van Tommy Franks en Jan Blom.

EricVrijsen
© Elsevier