, zegt de Franse president Sarkozy. Volgens de Franse president speelde speculatie een belangrijke rol in de forse stijging van bijvoorbeeld de prijs van graan in 2010. ”Schaarste voedt speculatie en speculatie voedt schaarste,” stelde hij in een toespraak aan de G20. Ook landbouweconoom Joachim von Braun ziet een duidelijk verband tussen de prijsstijging en speculanten. "Je kunt hun invloed op de prijsstijging niet in een bepaald percentage uitdrukken. Maar het verband is overduidelijk. Prijzen worden niet langer enkel bepaald door de echte omvang van vraag en aanbod." Braun maakt wel een onderscheid tussen speculanten. "Speculanten die zich bezighouden met de echte graanhandel vervullen een belangrijke functie, omdat hun acties aan de markt duidelijk maken of een grondstof schaars en kostbaar is of goedkoop en daarom in overvloed beschikbaar. De speculatie die gedreven wordt door de financiele markten is anders, want die heeft zich losgekoppeld van de echte markt en verstoort de prijzen." Ook insiders keuren voedselspeculatie af. Hedgefondsmanager Michael Masters vindt een beetje speculeren wel goed, maar niet te veel. “Speculatie in essentiële grondstoffen zoals energie en vooral voedsel, vind ik niet ethisch.”
,een verband is niet aan te tonen, zeggen veel wetenschappers. Gerdien Meijerink van het Landbouw Economisch Instituut (LEI) vergeleek het met paaardenrennen: “Als er heel veel op wordt gewed, gaan de paarden niet harder lopen." Het LEI bestudeerde tientallen onderzoeken naar speculatie en concludeerde dat alleen slechte onderzoeken stellen dat er een duidelijk effect op de voedselprijs is. Alle goede onderzoeken ontkenden volgens het LEI een structureel verband. In een ander rapport wordt wel erkend dat de financiële markten en de grondstoffenmarkten steeds meer verbonden zijn geraakt.
Wat zorgde dan wel voor de forse prijsstijging van voedsel? "Tegenvallende oogsten," stelt het LEI. Die zijn weer het gevolg van de weersomstandigheden: droogte in Rusland en Argentinië, een strenge winter in Europa en overstromingen in Australië. Een kwestie van vraag en aanbod dus, en niet de duistere hand van speculanten.
er zijn meer antwoorden mogelijk dan simpelweg 'ja' of 'nee'. Een genuanceerder antwoord komt bijvoorbeeld van Olivier De Schutter, de speciale rapporteur van de Verenigde Naties over het recht op voedsel. Hij is ervan overtuigd dat speculanten invloed hebben op de voedselprijs, maar geeft hen niet alle schuld. "Speculatie creëert geen volatiliteit en creëert ook geen hoge prijzen," zei de rapporteur in onderstaand interview. Toch riep hij om strengere regels. "Het [speculeren] verergert een situatie die extreem zorgelijk is en die daarom strenger gereguleerd zou moeten worden dan zij op dit moment is."