Het is levensgevaarlijk om journalist te zijn. In 2023 moesten wereldwijd 95 journalisten hun werk met de dood bekopen. Alleen al in Gaza vielen de afgelopen maanden 78 dodelijke slachtoffers onder de verslaggevers. Niet alleen in oorlogssituaties lopen journalisten gevaar. Ze krijgen ook te maken met fysiek geweld, digitale aanvallen, staatsterreur en bedreigingen uit de onderwereld. Hoe kunnen journalisten zich wapenen tegen deze dreigingen, en hun vak blijven uitoefenen?

Forbidden Stories

Daarvoor moeten we onderzoeksjournalistiek anders gaan bedrijven, volgens de Franse journalist Laurent Richard. In 2015 was Richard getuige van de bloedige aanslag op de redactie van het Franse satirische weekblad Charlie Hebdo, waar hij naast werkte. Samen met een clubje dappere onderzoeksjournalisten richtte hij vervolgens in 2016 het collectief ‘Forbidden Stories’ op. Ze ontwikkelen methodes voor samenwerking zodat belangrijke, gevaarlijke verhalen het licht blijven zien. Zo is zelfs de dood van een journalist niet het einde van een verhaal.

Journalistieke samenwerking is cruciaal voor de manier waarop Forbidden Stories werkt. Volgens Richard is collaborative journalism de toekomst van de onderzoeksjournalistiek. Weg met de journalistieke ego’s en de jacht op persoonlijke scoops, tijd voor een samenwerking op internationaal niveau. 

VPRO Tegenlicht volgt Richard terwijl hij het collectief uitbreidt, zijn methodes deelt en een nieuw verhaal onder zijn hoede neemt. Zo is hij met het team van Forbidden Stories in Amman, Jordanië, waar ze bedreigde journalisten uit het Midden-Oosten de mogelijkheid bieden om hun gevoelige informatie in een digitale ‘kluis’ onder te brengen. Op die manier kunnen ze de onderzoeken die ze doen naar corruptie, staatsterreur en terrorisme veiligstellen voor het geval dat hun iets overkomt en ze hun werk zelf niet meer kunnen afmaken.