Toen Michael Young de term ‘meritocratie’ bedacht, was het een satirische beschrijving van een onrechtvaardige dystopie. Inmiddels is het meritocratische systeem waarin iedereen verantwoordelijkheid heeft en erkenning krijgt voor zijn eigen prestaties aan ons verkocht als een utopie. Want als iedereen dezelfde kansen heeft om voor zijn succes te werken, winnen de besten vanzelf en hebben de achterblijvers hun falen verdiend. Toch?
Dit neoliberaal gedachtegoed uit de jaren ‘90 heeft de kloof tussen arm en rijk flink uitgediept en blijft hardnekkig plakken. Intussen groeit de aanhang voor meerdere populistische partijen in Europa. Na Michael Young stelt de volgende Michael – de Harvard-wetenschapper Michael Sandel – dat de huidige ontploffing in rechtspopulisme een direct gevolg is van neoliberaal beleid. In zijn boek ‘The Tyranny of Merit: What’s Become of the Common Good?’ schrijft Sandel over de averechtse werking van de meritocratie en hoe dit de gewone arbeider heeft vervreemd van de politiek.
Sandel legt in deze VPRO Tegenlicht-aflevering uit waarom we weer voor de verliezers in ons economische systeem moeten gaan zorgen.