Kijk vanaf 12 september (bijna) elke zondag om 22.05 op NPO 2 naar het nieuwe seizoen van VPRO Tegenlicht. Of abonneer je op onze nieuwsbrief en krijg de uitzending een dag eerder in je inbox. Dit zijn de eerste drie afleveringen.
Handel in voorkennis
De aandelenbeurs hoort een gelijk speelveld te zijn: iedereen heeft dezelfde informatie. Maar ongemerkt hebben terabytes aan data hun intrede gedaan op de aandelenbeurs. Slimme bedrijven duiken in de berg data die over ons wordt verzameld, om zo eerder dan de rest van de markt te kunnen zien wat de omzet van Apple is, of het aantal abonnees van Netflix. VPRO Tegenlicht duikt in de wereld van ‘alternative data’, om te kijken wie er wint op de beurs, en wie niet.
Regie: Martijn Kieft
Boeren, burgers en beren
Als we lezen over het verlies aan biodiversiteit, zinkt de moed ons vaak in de schoenen. Maar, de natuur blijkt veerkrachtig en herstelt wonderbaarlijk als de juiste condities worden gecreëerd. VPRO Tegenlicht spreekt de pioniers van het natuurherstel in Europa. Hoe geven zij de natuur weer een plek voor de toekomst?
Regie: Bregtje van der Haak
Freezing fertility
Mensen krijgen op steeds latere leeftijd kinderen, en soms lukt dat dan niet meer. De oplossing? Vries je eieren jong in en 'manage' je vruchtbaarheid. Hoe willen we de toekomst van het kinderen maken vormgeven? In deze aflevering duikt Tegenlicht in de wereld van de maakbare vruchtbaarheid.
Regie: Maren Merckx
De ontgroeiers
Hoe verder we uit de coronacrisis raken, hoe harder de roep zal zijn om (in economisch opzicht) weer snel te gaan groeien: méér vliegen, méér vakanties, méér produceren,
méér kopen! Met alle negatieve gevolgen voor klimaat, milieu en gelijkheid van dien.
Maar biedt de coronacrisis niet juist een uitweg om een rem te zetten op die groei?
Hoe ziet een economie eruit die niet stuurt op groei, snelle winst en extractie? VPRO Tegenlicht onderzoek hoe een ‘post growth’ economie zou kunnen (en moeten!) werken.
Regie: Martijn Kieft
De nieuwe elite
Door een tekort aan elektriciens en loodgieters lijkt de geplande energietransitie te mislukken. Hoe komt het dat technische beroepen helemaal uit de mode zijn geraakt? Handwerk staat gelijk aan vies werk, olie op je broek en zwart onder je nagels. Als samenleving wilden we vijftig jaar geleden het volk verheffen. Iedereen moest kunnen studeren, maar daarmee hebben we handwerk en veel waardevolle en onmisbare beroepen naar de achtergrond verbannen. Loodgieters en elektriciens verdienen goud geld, maar nog steeds is de waardering voor hun werk laag. In Nederland wordt nog onderscheid gemaakt tussen hoog en laagopgeleiden, maar de wal keert het schip. De hoogopgeleiden zijn niet langer de elite. De toekomst ligt in handen van handwerkers en het lijkt erop dat de verandering, als het gaat om de energietransitie, van de werkvloer komt.
Regie: Britta Hosman
Medicijnen van morgen
De kennis over hoe het lichaam op het meest fundamentele niveau werkt, neemt razendsnel toe. Dat niveau is het ‘proteoom’, de miljarden eiwitten waaruit onze lichaamscellen zijn opgebouwd. De wetenschap is voor het eerst in staat om het lichaam in principe elk mogelijke proteïne te laten produceren die het wil. Bevinden we ons op de drempel van een nieuw tijdperk, nu we op het punt staan om de eiwitcode te kraken? Vaarwel genetics, welkom proteomics?
Regie: Rob van Hattum
De digi-mens
Tijdens de pandemie speelde een groot deel van ons leven zich achter een beeldscherm af. We raken steeds meer gewend aan digitale versies van elkaar. Nu bedrijven en overheden
naar manieren zoeken om efficiënt op grote schaal met consumenten en burgers te communiceren, lijkt ‘natuurlijke menselijke communicatie’ het volgende terrein waar
grote sprongen gemaakt zullen worden. Digitale assistenten zijn in opkomst en deze
slimme ondersteuners begeven zich op communicatieterreinen die voorheen enkel aan mensen voorbehouden waren: empathie en emotie. Zien of horen we straks nog het verschil tussen mens en machine? En kunnen deze digitale mensen ons helpen bij het oplossen van structurele problemen zoals personeelstekorten in de zorg en in het onderwijs?
En moeten we dat überhaupt wel willen?
Regie: Shuchen Tan
Toekomst van de visserij
Al tientallen jaren strijden milieuorganisaties en beroepsvissers over het gebruik van de Noordzee. Zorgen over overbevissing en afnemende biodiversiteit zetten de visserij steeds meer onder druk. Met de Brexit-beperkingen, het verbod op pulsvissen en de kosten voor verduurzaming is een toekomst als beroepsvisser steeds moeilijker voor te stellen. Toch werken er door het hele land mensen aan nieuwe oplossingen voor de sector. Oplossingen die een toekomst beloven waarin iedereen tevreden is: genieten van een lekkerbekje én van een gezonde, bio-diverse Noordzee. VPRO Tegenlicht onderzoekt of zo’n toekomst inderdaad mogelijk is en of er in die toekomst ook weer ruimte is voor de vleet. Een reuzenrog die ooit het icoon van de Noordzee was, maar sinds de komst van de intensieve visserij uit onze kustwateren is verdwenen.
Regie: Kees Brouwer
Rijden op zon
Schoon vervoer komt binnen handbereik en het is nog zelf-ladend ook! Volgend jaar daadwerkelijk te koop: de zonne-auto. Solar cars zijn elektrische auto’s met ingebouwde zonnepanelen. De automotive campus in Helmond levert dit najaar het prototype van de Lightyear One sportwagen af, die 150.000 euro moet gaan kosten. En bij Sono Motors in München komt de Sion te koop, een stadsauto voor 25.000 euro. Opmerkelijk is dat deze ‘solar mobility’ sector wordt aangevoerd door de trotse jonge maakindustrie uit West-Europa en nu eens niet door het machtige Silicon Valley uit de Verenigde Staten. Ondertussen ontwikkelen het Solar Team Eindhoven en Squad Mobility alweer nieuwere mobiliteits-concepten. VPRO Tegenlicht test de kersverse modellen en spreekt met de ontwerpers over hun dromen en de hinderpalen.
Regie: Rob van Hattum