Het fragment bestaat uit twee delen: We zien twee Inuit Eskimo-vrouwen tegenover elkaar staan die in de studio van Han Reiziger een demonstratie geven van ‘keelzingen’. Daarna een fragment uit de documentaire van Phil Agland, waarin we in de diepe regenwouden van Afrika beelden kennismaken met de gecompliceerde jodeltechnieken van de Baka pygmeeën

 

Throat singing

De Inuit-vrouwen komen uit Puvirnituq in Nunavik – een plaats aan de Canadese Hudson Bay. Hun zangtechniek heeft verschillende namen, maar wordt vaak aangeduid met de overkoepelende term 'throat singing' of katajjaq. Het is een vocaal spel dat meestal door vrouwen wordt gespeeld. Hoewel het genre een speels karakter heeft, zijn de duur en de kwaliteit van de geluiden die worden gemaakt zeer waardevol.

In het spel maakt de ene zanger een ritme en vult de ander zanger de stiltes op. Er wordt gebruik gemaakt van vaste basisteksten en het spel gaat net zo lang door tot een van de spelers moet lachen of buiten adem raakt.

(Uit: Some Aspects of Inuit Vocal Games door Jean-Jacques Nattiez).

De Inuit-vrouwen traden hier op in het programma Reiziger in Muziek: neem ook eens een kijkje in het Han Reiziger archief.

Baka: people of the rainforest


Phil Agland filmde het dagelijks leven van de Baka: semi-nomadische jagers die leven in Kameroen. Op deze website van de antropoloog Luis Devin is veel informatie, beeld- en geluidsmateriaal te vinden over de Baka (en andere pygmeeën-stammen) en hun levenswijze. Agland volgde voornamelijk één Baka-gezin: Likano, een man van in de veertig, zijn jonge vrouw Deni en hun zoontje Ali.

De regisseur maakte de documentaire in 1987 voor Channel 4. In 1988 won de film de Royal Anthropological Institute Film Prize, en Phil Agland kreeg een BAFTA award voor zijn camerawerk, waarvoor hij regelmatig een boom in klom (zie foto).

Foto: © Phil Agland / WildFilmHistory

Camera

Aan het einde van de opnames voor 'Baka: People of the rainforest' beviel Deni van een baby: Camera, vernoemd naar het instrument dat Agland had gebruikt om hun leven mee vast te leggen. Vijfentwintig jaar later ging hij terug naar de Baka's om Camera en haar gezin te volgen, en om de eerste documentaire aan de inmiddels volwassen kinderen van toen te laten zien.

In de tussentijd is er veel veranderd: hun leefgebied is deels overgenomen door multinationals, en alcohol is tegenwoordig een probleem in de Baka-gemeenschap. Phil Agland vertelt in deze radio-uitzending van de BBC over zijn relatie met de Baka's, hoe zij tegen de films van Agland aankijken en over zijn schok toen hij zag hoeveel van hun cultuur sinds de jaren '80 is verdwenen. Bekijk hier een fragment uit Agland's vervolgfilm.

Essentiële onderdelen van de Baka-cultuur
Muziek en dans
De muzikale traditie is al erg oud. Er zijn Egyptische bronnen uit 1300 voor Christus, waarin bewonderend wordt geschreven over de polyritmische muziek van Pygmeeën, volgens een artikel uit HP/De Tijd (9 augustus 2004). En de traditie leeft voort: Baka Beyond is een Afro-Keltische danceband, geïnspireerd door de muziek van het regenwoud. De Britse muzikanten Martin Cradick en Su Hart richtten de band op nadat ze zes weken bij Baka uit het dorpje Banana in Kameroen verbleven. Ze namen met Baka Beyond ook muziek op met de Baka uit Banana, en touren ook samen met de Baka muzikantengroep Baka Gbiné.

Cradick en Baka Gbiné bouwden samen het 'Mongolu Music House', waar ze de CD 'Gati Bongo' opnamen in een studio, powered by zonne-energie en een autobatterij. Beluister hier de CD 'Baka in de Forest', met traditionele jodelzang door Baka-vrouwen, en kijk hier voor meer informatie over de samenwerking tussen Baka Beyond en Baka Gbiné.