De kunstenaar Sonia Delaunay (1885-1979) in het Franse programma Zig Zag. Sonia is dan al 91, maar we zien haar nog steeds aan het werk. Ze spreekt over haar man, de schilder Robert Delaunay en vertelt hoe ze toegepast werk ging maken: jurken en ontwerpen voor prints op stoffen. Zo verdiende ze naast haar vrije werk genoeg geld, want na de oorlog hadden de Delaunays door de ziekte van Robert geen cent meer

Sonia Terk (1885-1979) werd geboren in Oekraïne. Na haar opleiding aan de kunstacademie in Karlsruhe in Duitsland vertrok ze naar Parijs. Daar volgde ze opnieuw een kunstopleiding, waar ze werken maakte die geïnspireerd waren op onder andere Gauguin, Matisse en Van Gogh.

In 1908 trouwde ze met de Duitse, homoseksuele galerie-eigenaar Wilhelm Uhde (1874-1947). In het begin van het fragment en hierboven ziet u een portret van hem. De foto die volgt is van haar latere echtgenoot Robert Delaunay. Men denkt dat ze met Uhde trouwde om haar ouders te ontsnappen die niet veel in haar kunstcarrière zagen. Uhde kon op deze manier zijn homoseksualiteit verbergen en Delaunay profiteerde van de contacten die ze via Uhde verkreeg.

Met kubisme je brood verdienen

'Rythme' door Sonia Delaunay, 1938

In 1909 scheidde Sonia Terk van Uhde en trouwde ze met Robert Delaunay (1885-1941). Ze was toen al zwanger van hem. Robert Delaunay had dezelfde interesse in het gebruik van contrasterende kleuren, beweging en licht. Sonia Delaunay’s stijl ontstond nadat ze voor haar pasgeboren zoontje Charles een lappendeken had gemaakt. Ze zag er een kubistische stijl in en paste dit toe op andere producten en op doek.

Uit geldgebrek begon Sonia Delaunay tijdens de Eerste Wereldoorlog haar stijl toe te passen op objecten. Zo ontwierp ze de kostuums voor Cléopâtre van de Ballet Russes van Sergej Diaghilev, die in de uitzending met Henny Vrienten te zien was in het fragment uit de film Coco Chanel and Igor Stravinsky. In 1964 was ze de eerste levende vrouwelijke kunstenaar die een retrospectieve kunsttentoonstelling had in het Louvre. Haar zoon Charles Delaunay (1911-1983) was een jazz expert.

Orfisme: De overgang van kubisme naar abstracte kunst

De Franstalige schrijver en dichter Apollinaire labelde Robert en Sonia Delaunay’s stijl als Orfisme: de overgang van kubisme naar abstracte kunst. De Delaunays transformeerden het kubisme door prisma’s te veranderen in facetten, doortrokken van transparante kleuren. Er wordt teruggekeerd naar levendige kleuren om een nieuw tijdperk te vieren. Apollinaire beschrijft het Orfisme als “de schilderkunst die nieuwe structuren opbouwt uit elementen die niet aan de visuele sfeer ontleend zijn, maar geheel door de kunstenaar zelf gecreëerd” (Les Peintres Cubistes).