Dierenwinkel

‘Goed dat je dit ziet,’ zegt Sabine van der Helm lachend terwijl ze het water van haar keukenvloer opdweilt. Een van haar twaalf katten heeft net een bloemenvaas omgegooid. ‘Mensen denken dat dit beroep alleen maar glitter en glamour is, maar het is ook heel hard werken.’ Van der Helm werkt al 32 jaar met dieren in de showbusiness. Als je een hond, kat of geit ziet in een reclamefoto, commercial of film, is de kans groot dat die daar via haar bedrijf Catvertise terecht is gekomen. Ze werkt als animal handler met haar eigen en andermans dieren en fungeert ook als castingbureau.

Van der Helm woont midden in het centrum van Amsterdam in een mooi oud pand. De muren zijn compleet bedekt met ingelijste foto’s van haar dieren in advertenties, op pakken kattenvoer en op filmsets. De achtertuin is ingericht als speelparadijs, met ladders en richeltjes. Her en der liggen katten te spelen of te spinnen. Allemaal zijn ze in meerdere of mindere mate beroemd, maar ze lijken verder heel gewoon gebleven. Hun bazin draagt gemakkelijke kleding, ze komt net van een repetitie van het Nationale Ballet. Van der Helm was en is namelijk ook danseres. Daarom schreef ze zich ooit in bij een castingbureau. Ze had ook vier leuke katten, en juist die katten kregen steeds meer opdrachten. Zo is ze in het vak gerold. Ze werkte ook als dierenartsassistente en heeft dierenverzorgingsdiploma’s. ‘Die diploma’s geven het wat meer zwaarte, maar uiteindelijk kan je dit vak dit alleen in de praktijk leren. Ik heb in de loop der jaren alle trucjes geleerd. Ik heb mijn hele leven gedanst en ook veel televisie gedaan, dus ik ken ook die kant van het proces. Ik probeer echt mee te denken met de crew.’

Van der Helm zit vol verhalen over dieren, acteurs, regisseurs, en films waar ze aan gewerkt heeft. ‘Je hebt soms best wel met ego’s te maken. Veel acteurs willen bijvoorbeeld geen koekjes aan een dier geven. Maar dan speel ik het via de opnameleider. Soms moet ik acteurs aanwijzingen geven hoe ze met een dier moeten omgaan, maar dan wil de regisseur niet dat ik me ermee bemoei. Gelukkig nemen regisseurs steeds meer van mij aan.’

Een paar keer per jaar organiseert ze castingdagen, waarop iedereen met een leuk dier langs mag komen. ‘Inschrijven op basis van een foto doe ik niet, ik moet het dier zelf zien, voelen en kennismaken met de eigenaar. En ik wil alleen leuke dieren en gemotiveerde eigenaars. Je verdient er niet veel mee, dus beiden moet het echt leuk vinden om te doen.’

Als een klant een dier uit haar bestand kiest, gaat Van der Helm bijna altijd mee. Zij weet met al haar jaren ervaring hoe ze ervoor moet zorgen dat het dier stil blijft zitten of juist van de ene kant van de set naar de andere kant loopt. ‘Het belangrijkste vind ik dat de dieren zich op hun gemak voelen. Je moet weten wat de regisseur, de acteurs en de dieren aankunnen en willen. Ik leer elke dag nog.’

(tekst gaat verder onder de foto)

Als een filmcrew van vijftig man staat te wachten terwijl een hond het vertikt om met een worstje in zijn bek over het dek van een schip te rennen, is dat behoorlijk stressvol. Dat overkwam haar laatst nog bij De club van Sinterklaas. ‘Je kunt echt niet de hond van de zus van de kleedster nemen voor zo’n film. Eigenaren vinden hun eigen dier natuurlijk altijd het leukst, en hij kan misschien allerlei trucjes. Maar daar gaat het niet om. Die dieren zijn niet gewend aan een omgeving met zo veel prikkels en vaak luisteren ze alleen naar hun baas. Dan zie je ze steeds onrustig rondkijken, terwijl ze met de acteur mee moeten gaan.’ Ook bij goed getrainde honden moet Van der Helm de baas soms vragen om even weg te gaan van de set. ‘Het fijnst is eigenlijk als de baas er niet bij is. Dan kan ik mijn eigen ding doen en heb ik meer vat op het dier. Je moet er rekening mee houden dat dieren op de set terugvallen in hun “slechtste” gedrag.’

Als er gefilmd wordt met een kat, neemt ze het liefst een van haar eigen katten mee. ‘Fotoshoots met ongetrainde katten gaan nog wel, maar filmen met katten is zo moeilijk. Een gewone huiskat schiet weg, gaat ergens onder zitten en zie je nooit meer terug. Een kat die zich niet op zijn gemak voelt, gaat niet op commando op een aanrecht springen of eten. En dan zit de hele crew te wachten. Het moet gewoon in één keer goed gaan. Ik wil heus niet alleen mijn eigen katten in beeld, maar ik train ze vanaf dat ze zeven weken oud zijn. Ze gaan overal mee naartoe, in de Marnixstraat, op de fiets, in de tram, mee naar het Muziektheater. Zo raken ze gewend aan drukte en veel nieuwe indrukken. En dan nog hebben ze hun eigen karakter waar ik rekening mee moet houden.’

Maar sommige regisseurs willen bijvoorbeeld graag een zwarte kat, en die heeft ze niet. ‘Die valt ook vaak weg op beeld. Een rode kat werkt beter. Maar als een klant per se een bepaalde kat wil, dan regel ik dat. Ik heb mijn eigen katten wel altijd mee in de auto, voor de zekerheid.’ Ze vertelt een verhaal over filmopnames in Luxemburg. ‘In de eerste scène moest meteen een kind met de kat in de armen over straat rennen. Ik kneep hem, want als zo’n kat eruit springt en wegschiet, is hij echt weg. En dan kun je met tien blikken tonijn staan, maar hij komt niet terug.’

In Duitsland speelde een van haar katten in een opera. ‘Theater vind ik het allerleukst. Dat kan niet over. Dat je een dier zo relaxed kunt krijgen dat het op toneel doet wat het moet doen, met al die geluiden en publiek.’

Bijna alle dieren zijn bij Catvertise te regelen. De site staat vol met vrolijke foto’s, maar ze heeft ook dikke, chagrijnig kijkende sukkels in het bestand. ‘Ik heb schildpadden, kippen, geiten. De meeste wonen op een zorgboerderij, dus ze zijn helemaal aan mensen gewend. Kippen en konijnen kunnen heel erg gestrest zijn. Als ze niets gewend zijn, krijgen ze zo een hartaanval. Alle dieren hebben begeleiding nodig. Zelfs een ratje, een muis, een gekko of een kikker. Ik denk vaak mee, maar zeg ook wel eens: dit moeten we niet willen. Bijvoorbeeld katjes die te jong zijn, pinguïns of hertjes. Wilde dieren doe ik niet en natuurlijk niet de dieren die wettelijk verboden zijn. Pauwen willen mensen ook vaak. Die zijn natuurlijk mooi, maar ook heel schuw. Dan probeer ik met alternatieven te komen.’

Van der Helm gaat graag op zoek naar fotogenieke dieren. ‘Ik heb gewerkt met vlinders, lieveheersbeestjes en kikkers. Maar die springen snel weg, dan nemen we vaak een pad, die zijn rustiger en niemand ziet het verschil. Zo’n vlinder leeft misschien maar twee of drie weken, maar toch zijn we er heel voorzichtig mee.’

Op het moment filmt Van der Helm de natuurdocumentaire De wilde stad, van de makers van de hit De nieuwe wildernis. De film, die over ongeveer een jaar uitkomt, gaat over wilde dieren in de stad. Van der Helms zwart-witte kat Abatutu fungeert als verteller. ‘Het is de grootste uitdaging die ik ooit ben aangegaan. Abatutu is de enige die ik vertrouw om los in de stad te lopen. Ik kan hem goed lezen en heeft een gelijkmatig humeur. De makers vinden hem geweldig en zijn rol wordt steeds groter. We filmen met een klein groepje en ik heb zelf ook inbreng in het proces. Volgens mij zijn we iets heel bijzonders aan het maken.’