Dorstig Iran en oud-Perzische wijsheden
Niet aartsvijand Israël of het nucleaire dossier, maar het watertekort baart Teheran de meeste zorgen.
De Iraanse president Masoud Pezeshkian sloeg deze week alarm: als er niets verandert, draaien de kranen in Iran al tegen het begin van de herfst definitief dicht.Deze dreigende noodtoestand zegt veel over de staat van behoorlijk bestuur in het inmiddels kurkdroge Iran. Het laat ook zien hoe het regime zich steeds meer vervreemdt van zijn eigen bevolking, in het bijzonder van de hervormingsgezinde diaspora.
(tekst gaat door onder foto)
Day zero
Zonder drastische maatregelen in waterbeheer, landbouw en energie beweegt het land zich in de periode tussen september en oktober onvermijdelijk richting een nationale day zero: een scenario waarin de kraan letterlijk stopt met druppelen, met alle destabiliserende gevolgen van dien.
Iran is niet het eerste land dat afstevent op een catastrofale drooglegging. In 2016 stond Kaapstad wereldwijd in de schijnwerpers toen ook daar een day zero dreigde.
Miljoenen inwoners van de Zuid-Afrikaanse metropool moesten toen hun drinkwater met emmers bij militaire posten halen. Iran dreigt Kaapstad achterna te gaan, maar dan op nationale schaal.
De watercrisis in Iran is een van ergste in zijn soort, maar dat komt niet zomaar uit de lucht vallen. Het is een tikkende tijdbom in slow motion. Geregeld leiden de tekorten in het land tot demonstraties. Het kost het regime steeds meer moeite om die waterprotesten onder controle te houden.
(tekst gaat door onder foto)
Waterbankroet Iran
Iran verbruikt structureel meer water dan zijn natuurlijke bronnen jaarlijks aanvullen. Het land is als het ware waterbankroet.
Jarenlang pinde het land gedachteloos door, totdat het saldo op raakte. Maar, in plaats van een melding van de bank, krijgt het land nu een waarschuwing van Moeder Natuur zelf: 'U heeft uw krediet overschreden.'
De beeldspraak van het slecht beheerde hydrologische huishoudboekje komt van de Iraanse wetenschapper en activist Kaveh Madani.
'Rivieren en meren zijn je lopende rekening, en grondwater is je spaarpot. Maar Iran heeft niet alleen de spaarpot geleegd. Het land heeft ook een gat in de bodem geslagen om de laatste druppels eruit te peuteren,' schreef Madani een paar jaar geleden.
(tekst gaat door onder kader)
Schrijf je in voor de nieuwsbrief van Abdou Bouzerda
In de nieuwsbrief Bureau Bouzerda geeft Bureau Buitenland-journalist Abdou Bouzerda iedere twee weken zijn blik op de wereld. Dat doet hij in zijn kenmerkende stijl: analytisch, kritisch en met een scherp oog voor systemische absurditeit. Abdou ziet details die je doen beseffen dat het ook maar een raar wereldje is waarin we leven.
Je bent er bijna...
Om de nieuwsbrief te ontvangen doe je het volgende:
- Open je e-mail en zoek naar een bericht van ons
- Bevestig je e-mailadres
- Je ontvangt nu regelmatig onze nieuwsbrief 🥳
Machtige puttengraver
Wie dacht dat droogte of overijverige boeren de voornaamste oorzaken zijn van de Iraanse droogte, komt bedrogen uit. Steeds meer rapporten wijzen richting de machtige militaire elitemacht: de Islamitische Revolutionaire Garde.
In plaats van zuinig om te springen met het blauwe goud, zou de Garde, samen met aangesloten commerciële bedrijven, op grote schaal illegale grondwaterputten slaan.
(tekst gaat door onder foto)
Ook bouwde het consortium Khatam al-Anbiya, onderdeel van de Garde, jarenlang dammen op plekken waar geen dam mocht staan. De betonnen constructies blokkeren rivieren, verstoren ecosystemen en zorgen ervoor dat landbouwgemeenschappen letterlijk droog komen te staan.Daarnaast drukt ook de nucleaire ambitie zwaar op het waterverbruik. Voor uraniumverrijking wordt kostbaar grondwater omgeleid naar militaire en nucleaire installaties. Dat is volgens de generaals van strategisch belang, maar voor gewone Iraniërs betekent het vooral minder drinkwater.Toezichthouders lijken vooral toe te kijken en te zwijgen, want ingaan tegen de Revolutionaire Garde, die zichzelf systematisch boven de wet plaatst, is niet bepaald welkom.(tekst gaat door onder foto)
De 'eco warrior'
Kaveh Madani is een van die briljante, idealistische Iraniërs die tijdens het presidentschap van Rouhani (2013–2021) naar Iran terugkeerden om hun land te helpen opbouwen.
Als adjunct-hoofd van het Milieuagentschap probeerde hij de koers van het land te veranderen.
Hij werd liefkozend de 'eco warrior' genoemd. Niet omdat hij bomen knuffelde, maar omdat hij de wiskundige speltheorie gebruikte om de Iraanse watercrisis aan te pakken.
(tekst gaat door onder foto)
De koerswijziging van Madani werd echter niet door iedereen warm ontvangen.
Staatsmedia bestempelden hem als spion en waterterrorist, en in 2018 werd hij herhaaldelijk gearresteerd en geïntimideerd door de Revolutionaire Garde en de inlichtingendiensten.
Toen zijn politieke rugdekking verdween, besloot Madani te vertrekken. Hij vluchtte via Turkije en keerde nooit meer terug.
In Iran kun je beter water aanboren dan het systeem uitdagen.
Perzische wijsheid
Nu Iran binnenkort droog komt te staan en het regime zich opmaakt voor interne onrust door het watertekort, zal men ongetwijfeld aan Madani denken.
Er is een oud-Perzisch spreekwoord dat hier treffend op van toepassing is: ‘Water zit in de kruik, en wij lopen dorstig rond.’Het is een metafoor voor situaties waarin mensen zoeken naar iets wat ze eigenlijk al hebben, of waar ze dichtbij in de buurt zijn, maar uit onwetendheid, arrogantie of wanbeleid toch tekortkomen.
Iran heeft genoeg knappe koppen die het land de helpende hand hebben gereikt. Vaak komen ze uit de diaspora en zitten ze met succesvolle carrières in het buitenland.
De kruik is inmiddels leeg. En de dorst is staatsgevaarlijk geworden.Tot snel,Abdou