Tijd voor een feestje

‘Je kijkt naar tv, en als je dan naar je eigen leven kijkt, wil je dat je huis eruitziet zoals dat van hen. Maar dat is niet zo. En dus ben je ontevreden – over je huis, je vader, je man.’

Of hij gelijk heeft, is lastig te zeggen.

Maar de cijfers liegen niet: echtscheidingen nemen explosief toe in Egypte én de rest van de Arabische wereld.

(tekst loopt door onder afbeelding)

© Fred Dufour / AFP

Alledaagse scheidingen

Van Rabat tot aan Riyad zien we een opmerkelijke stijging in huwelijksbreuken. Ook de Britse redactie van The Economist viel het al eerder op dat er in het Midden-Oosten en Noord-Afrika een trend was ingezet.

Zij schrijven: ‘Waar echtscheiding ooit taboe was, is het inmiddels alledaags. Terwijl de cijfers in het Westen dalen, blijven ze in het Midden-Oosten juist stijgen.’

Dat de trend wijdverspreid is, blijkt ook uit de opkomst van een opvallend bijverschijnsel: het echtscheidingsfeest, oftewel de heflat talaq.

Weg met schaamte

Op sociale media duiken steeds vaker video’s op van Arabische vrouwen die hun scheiding vieren met taart, muziek en outfits in themakleur.

Een van de meest recente voorbeelden is de Marokkaanse influencer DJ Maha, die in een zwarte jurk met zwarte taart en zwarte ballonnen haar vrijheid vierde. Op de taart stond: 'scheiden en een nieuw begin'. 

Maar ook gewone vrouwen maken steeds vaker een statement door middel van een feestje: weg met schaamte.

(tekst loopt door onder kader)

Rouwverwerking

Ook in de mainstream Arabische media is het echtscheidingsfeest een onderwerp van discussie. Dr. Iman Abdullah, specialist in psychologie en gezinstherapie, werd er door de Egyptische krant Masrawy over bevraagd.

Zij waarschuwt dat niet elke scheiding een feestje is. Hoe een vrouw haar breuk markeert, hangt sterk af van de aanleiding - het is vaak een manier om rouw te verwerken.

Zo verwijst de psycholoog naar een virale video waarin een vrouw goud uitdeelde om haar overspelige ex te ‘bedanken’ voor tien jaar verloren tijd. Volgens Dr. Abdullah was dat niet bedoeld voor de shine, maar was het een symbolisch gebaar: ‘Ze wilde zeggen: ik bén waardevol, waardevoller dan goud.’

(tekst loopt door onder afbeelding)

© Michael Starkie / Unsplash

Geen betere positie

En nee, echt een feest is het niet om gescheiden te zijn in de MENA-regio. Kijk maar eens in Saoedi-Arabië, waar hervormingen van kroonprins Mohammed bin Salman er toe hebben geleid dat vrouwen nu makkelijker kunnen scheiden.

Een mijlpaal met een keerzijde: steeds meer gescheiden vrouwen belanden met hun kinderen in een armoedeval. Ook psychische klachten nemen toe en gezinnen vallen uiteen. Krant Makkah besteedt regelmatig aandacht aan die mentale impact.

Kortom: de liberalisering van familiewetten en het wegvallende stigma betekenen niet automatisch ook een betere positie voor vrouwen.

In de regio geldt dat alimentatie vaak beperkt is in duur en hoogte. En ook de ongelijkheid blijft: vrouwen dragen de dagelijkse zorg, terwijl de voogdij meestal exclusief bij de man ligt.

Scheidingsbeleid

Je zou dus hopen dat leiders als de Egyptische president Sisi zich vooral zouden richten op het verzachten van deze gevolgen van echtscheidingen – in plaats van populaire tv-series tot zondebok te maken.

Maar het blijft niet bij retoriek. Het terugdringen van scheidingen is inmiddels officieel staatsbeleid.

Sinds 2019 draait er een nationale campagne waarin jonge stellen ‘voorbereid’ worden op het huwelijk. Ook opende de staat meer dan 200 verzoeningsbureaus voor koppels op de rand van een scheiding.

En nadat uit onderzoek bleek dat de afname van seksuele intimiteit vaak tot echtscheiding leidt, keurde Egypte zelfs flibanserin goed, beter bekend als de vrouwelijke variant op viagra.

Maar ondanks Sisi’s managementstijl en het gebrek aan écht beleid in de regio, zie je iets opmerkelijks gebeuren: er ontstaat een eerlijke, publieke dialoog. Vrouwen én mannen praten openlijk over de nieuwe fase waarin hun samenlevingen zich bevinden. 

En dat mag best gevierd worden.

Tot snel,

Abdou