Van Qatar tot Dallas: hoe selectief onze morele verontwaardiging is
Laten we eerlijk zijn: sommige tradities zijn niet kapot te krijgen. Zoals elk jaar weer die houterige dans van verbazing dat de pepernoten eind augustus alweer in de supermarkt liggen.
Of de onvermijdelijke, slecht geschreven zomernieuwsberichten over een exotische mug die met de vakantiekoffers ons land binnenkomt.
En ongeveer elke vier jaar volgt een groter ritueel. Zodra er een WK of Olympische Spelen op stapel staat in een land waarvan het mensenrechtenrapport leest als een horrorroman, laait de discussie op.
Moeten we niet een stevig signaal afgeven? Of misschien zelfs boycotten? Talkshowtafels schuiven vol met sportbonden, Kamerleden en moraalfilosofen die in koor verklaren dat sport nooit losstaat van politiek.
Maar nu is er een trendbreuk. Een frisse wind door het vertrouwde script. Geen morele verontwaardiging bij de koffieautomaat. Geen nationale herijking van onze principes op primetime.
Want het grootste sportfeest van de wereld verhuist volgend jaar naar Noord-Amerika. Met wedstrijden in Canada, Mexico en de Verenigde Staten. En plots lijkt het geweten even met vakantie.
(tekst loopt door onder foto)
Een voorproefje op het WK
Tijdens het Club World Cup-toernooi deze zomer in de Verenigde Staten, het officieuze voorproefje op het WK, liepen niet alleen voetballers warm. Ook agenten van de U.S. Customs and Border Protection, de Amerikaanse grensbewakers, maakten hun opwachting.
Op sociale media kondigden zij aan 'suited and booted' te zullen zijn. Dat bleek geen grap. De boodschap aan niet-Amerikanen was duidelijk. Kom vooral, maar vergeet je papieren niet. En we checken ook even je huidskleur.
Amnesty International en Human Rights Watch reageerden furieus. 'Het risico op discriminatie en willekeurige arrestaties tijdens het WK is reëel,' schreef HRW in een brief aan FIFA. Met het verzoek: 'heroverweeg het gastheerschap van de VS als fundamentele mensenrechten niet worden gewaarborgd.'
(tekst loopt door onder foto)
De Global South wordt uitgesloten
Voor fans uit de Global South wordt het steeds moeilijker om erbij te zijn.
Fans uit Afrika en Azië waren tijdens het afgelopen toernooi in Qatar nog massaal aanwezig. Marokko sprong eruit. Meer dan 200.000 fans reisden moeiteloos heen -en weer.
In de VS is de situatie precies omgekeerd. Toegang tot Amerika is een bureaucratisch doolhof. Wachttijden van maanden, torenhoge kosten en een visumbeleid dat voelt als Russische roulette met je paspoort.
Wie in Casablanca woont, kan terecht bij het Amerikaanse consulaat in eigen stad. Maar de wachttijd daar is vaak zo absurd lang dat veel Marokkanen uitwijken naar Madrid of Parijs om sneller een afspraak te krijgen.
De boodschap is duidelijk. Het aanstaande WK-land is gastvrij, zolang jij maar het juiste paspoort hebt.
Dit kan verklaren waarom toegang tot het WK volgend jaar groot nieuws is in Senegal en nauwelijks in Europa.
(tekst loopt door onder kader)
Schrijf je in voor de nieuwsbrief van Abdou Bouzerda
In de nieuwsbrief Bureau Bouzerda geeft Bureau Buitenland-journalist Abdou Bouzerda iedere twee weken zijn blik op de wereld. Dat doet hij in zijn kenmerkende stijl: analytisch, kritisch en met een scherp oog voor systemische absurditeit. Abdou ziet details die je doen beseffen dat het ook maar een raar wereldje is waarin we leven.
Je bent er bijna...
Om de nieuwsbrief te ontvangen doe je het volgende:
- Open je e-mail en zoek naar een bericht van ons
- Bevestig je e-mailadres
- Je ontvangt nu regelmatig onze nieuwsbrief 🥳
Waslijst aan mensenrechtenschendingen
En alsof dat nog niet genoeg is, blijkt de lijst met mensenrechtenschendingen van de Verenigde Staten nog langer te zijn.
Van systematisch politiegeweld tegen zwarte Amerikanen en het onmenselijke deportatiebeleid van migranten, tot de golf van nieuwe wetten die LHBTI-minderheden marginaliseren. Het land dat zichzelf graag presenteerde als de hoeder van vrijheid, lijkt steeds meer een handleiding voor uitsluiting te schrijven.
Voeg daar Trumps geopolitieke strapatsen aan toe. Hij zette NAVO-bondgenoot Denemarken openlijk te kijk door Groenland simpelweg te willen kopen. En recent bleekvolgens Deense onderzoeksjournalisten dat Amerikanen met nauwe banden met het Witte Huis in Nuuk actief separatisten probeerden te ronselen. Het soort heimelijke beïnvloedingscampagne waar we de Russische president Poetin vaak van beschuldigen.
Ook belangrijk om te noemen is dat Washington politieke, militaire en financiële dekking geeft aan Netanyahu voor de vernietiging van Gaza.
(tekst loopt door onder foto)
Niemand vergeten
In het verleden hebben oproepen en sterke signalen weinig tot niets uitgehaald voor de mensenrechtensituatie in de gastlanden die werden bekritiseerd.
Maar goed, laten we niet te somber eindigen. Het feit dat er bij Qatar wél gewetensbezwaren werden opgevoerd, leverde activisten tenminste een podium op. Dat is winst, hoe dun ook.
Nu lijkt de stemming eerder: 'Ach joh, maakt toch niks uit, we gaan gewoon sporten.' Een houding die niet alleen iets zegt over de erosie van mensenrechten in het publieke debat. Maar ook over ons gemak waarmee we het probleem parkeren zodra het in Washington of Dallas speelt.
En ja, misschien leggen we de lat simpelweg lager als het niet over Arabieren gaat. Een ongemakkelijke conclusie. Maar wel een die moeilijk te ontkennen valt.
Tot snel,
Abdou