Delft: Samenwerken met techniek

3 juni 2015

Mens en techniek versmelten in een steeds hoger tempo. David Abbink (1977) is universitair docent aan de TU Delft en voert onderzoek uit naar de interactie tussen mens en machine, met het doel mens en machine zo optimaal mogelijk te laten samenwerken.

David Abbink, Technische Universiteit Delft

Zesde zintuig

Uit zijn onderzoek blijkt dat haptische feedback een grote rol speelt in het intuïtief samenwerken met techniek. Zonder dat we het in de gaten hebben maken we namelijk veel gebruik van ons ‘vergeten’ zesde zintuig: propriocepis. Dit is ons vermogen om heel nauwkeurig de positie en snelheid van ons lichaam te registreren. Het nut van haptische feedback is duidelijk te illustreren aan de hand van de rijsimulator: met sensorische feedback in het stuur ervaren wij de ‘tegenkracht’ die je in een echte auto wel voelt, maar in een simulatie niet. Op die manier stuurt de mens de machine aan, maar geeft de machine ook feedback aan de mens. Dit noemt Abbink shared control. De beste en veiligste manier om samen te werken met techniek, of zelfs ermee te versmelten, is door samen naar het doel toe te werken – techniek zelf is namelijk (nog) niet autonoom genoeg. Deze haptische feedback speelt een belangrijke rol in telemanipulatie: het op afstand besturen van machines en robots. Abbink neemt een sprekend voorbeeld om duidelijk te maken hoe shared control de samenwerking met machines sterk kan verbeteren. Na de kernramp in Fukushima moest namelijk een deur worden geopend door een robot met een grijparm, maar omdat er geen haptische feedback aanwezig was werd het erg moeilijk om de robot de klink vast te laten pakken en de deur open te trekken. Hij is er wel een half uur mee bezig geweest.

samenwerken

Een geavanceerde toepassing van shared control is het exoskelet Mindwalker, die binnen de afdeling BioMechanical Engineering aan de TU Delft is ontworpen. Door gebruik te maken van allerlei sensoren is het voor iemand die verlamd is aan zijn benen mogelijk om het exoskelet aan te sturen met zijn gedachten. Zonder enige feedback is het moeilijk inschatten wanneer je voet op de grond staat of wanneer er onregelmatigheden op de vloer zijn, dus haptische feedback maakt het veel intuïtiever om dit sterk staaltje techniek aan te sturen, dankzij ons zesde zintuig. De auto was altijd al een soort extensie van het menselijk lichaam en het exoskelet is daar eigenlijk een overtreffende trap van. Met Abbinks onderzoek moeten mens en techniek gelijkwaardig kunnen gaan samenwerken. De mens moet niet meer robot worden, maar de robot meer mens.

Aflevering 4: de bionische mens

We sleutelen aan ons DNA, aan ons brein en aan ons nageslacht. In de zesdelige Human/VPRO-serie De Volmaakte Mens gaat schrijver en columnist Bas Heijne in gesprek met topwetenschappers en grote denkers, in de hoop een antwoord te vinden op de vraag: wat is de mens?

meer uit aflevering 4: de bionische mens

Profiel

Michael Sandel

Politiek filosoof Michael Sandel (Minneapolis, 1953) is hoogleraar aan de Universiteit van Harvard. Voor hem is filosofie geen vrijblijvende denkoefening, maar juist een praktisch hulpmiddel om over moeilijke ethische kwesties met elkaar in debat te gaan.

Profiel

Peter-Paul Verbeek

Prof. Dr. Ir. Peter-Paul Verbeek (1970) is hoogleraar Wijsbegeerte aan de Universiteit Twente. Zijn specialiteit is de verwevenheid van mens en techniek en de plaats van ethiek hierin.

Achtergrond

New York: Cyborg Neil Harbisson

Neil Harbisson is kunstenaar en cyborg. Cyborg staat voor cybernetic organism, dus een levend wezen waar mechanische elementen aan toegevoegd zijn die functioneren als onderdeel van het lichaam. Voor Harbisson betekent het cyborg-zijn een uitbreiding van de waarneming.

Achtergrond

Rotterdam: Meten is weten

Waar we vroeger voornamelijk afhankelijk waren van de lichaamsthermometer is het nu de normaalste zaak van de wereld geworden om zelf je hartslag, bloedruk, stressniveau en algemene conditie van je lichaam te meten. Al deze sensoren op en aan ons lichaam noemen we wearables.