In Tegenlicht komende zondag: hoe echt is echt? Nieuwe journalistieke vormen plaatsen je midden in een gebeurtenis of maken gebruik van animaties. Hoe waarheidsgetrouw zijn die nieuwsanimaties? Wat blijft er overeind van de feiten als er een beeld, dat er nog niet is, gecreëerd wordt? De VPRO gaf het nieuwsanimatiebureau Next Media een opdracht: animeer de skyboxscene in de Badr Hari-zaak. Kijk en lees hoe dat ging en wat het bureau er van maakte.

mark deuze: 'nieuwsanimatie is alleen journalistiek in context'

Het valt meteen op wanneer je de animatie naast de nieuwsfeiten legt die de VPRO Next Media heeft aangeleverd (zie hieronder): er is op veel plekken een behoorlijke interpretatie gemaakt. Mark Deuze, hoogleraar Mediastudies aan de Universiteit van Amsterdam, vindt dat het bureau flink veel creatieve vrijheid heeft genomen en nieuws heeft toegevoegd. De drank en drugs die mogelijk in de skybox van de Amsterdamse Arena zouden zijn gebruikt, wordt in de animatie als vaststaand feit gepresenteerd, met pillen en flessen op tafel. De houding waarmee Badr Hari in de animatie wegloopt vindt Deuze ook opvallend. 'Hij sprint in elkaar gedoken weg, een beetje met een schuldige houding, in plaats van een trotse zo van: ik heb hier mijn vriendin verdedigd.'

Daarbij: de vriendin (Estelle Cruijff, ex van Ruud Gullit, red.) komt in de animatie nauwelijks aan bod. 'Er blijft bij mij maar één versie van het verhaal hangen', vervolgt Deuze, 'namelijk dat Badr Hari op de bank zit, de ene hand in de andere slaat om er vervolgens meteen op los te meppen wanneer Koen Everink de skybox binnenkomt. Het verhaal erachter krijg je in de animatie niet mee, namelijk dat er waarschijnlijk een opmerking is gemaakt over de relatie met Estelle, die Hari in het verkeerde keelgat is geschoten.' Deuze heeft wel een verklaring voor waarom dit mogelijk op de tekentafel is gesneuveld. 'Die context heeft geen visuele waarde', vermoedt hij, 'het is niet zo interessant om pratende mensen te verbeelden.'

Dubieus. Een dergelijke animatie is alleen journalistiek als je die wel in context aanbiedt, hij is is niet te presenteren als adequate voorstelling van wat er werkelijk is gebeurd - dat kun je hier wel uit concluderen. 'Je zou zo'n animatie moeten aanvullen met feiten', vindt Deuze, 'met ooggetuigenverslagen, verhalen van advocaten en links naar bijvoorbeeld politierapporten. Voor tv zou een anchor de zaak moeten duiden. Ik zou sowieso de animatie in delen opknippen en de verklaringen van Badr Hari en Fehrat Y. echt als verschillende versies presenteren. Nu wordt het mede door de voice-over als een coherent verhaal gepresenteerd. In de uitzending zou je ook interviews met betrokkenen eromheen moeten hebben.'

Kortom: nieuwsanimaties zijn alleen te gebruiken met veel context, regulier journalistiek werk van feiten verzamelen en interviews doen. Wat voegt zo'n nieuwsanimatie dan eigenlijk nog toe, als je het in de berichtgeving toch vooral moet hebben van de klassieke journalistieke methoden en presentatiewijze? 'Het voegt beleving toe', vindt Deuze, 'maar het laat ook zien hoe moeilijk het überhaupt is om te reconstrueren wat er mogelijk is gebeurd en dat het ook voor justitie ingewikkeld is om ergens de vinger achter te krijgen. Het brengt nuance aan, dat een veroordeling ingewikkelder is dan je zou denken. Dat vind ik een harde journalistieke taak en een toevoeging in een samenleving die wordt overspoeld door meningen.'
 

toelichting

De VPRO wilde voor dit verhaal de proef op de som nemen en nieuwe journalistieke verhaalvormen bevragen: zijn ze wel echt journalistiek? Ofwel: houden ze zich aan de feiten, proberen ze zo objectief mogelijk informatie over te dragen en inzichtelijk te maken? Of gaan ze verder in subjectiviteit, die toch al op de loer ligt bij iedere verhaalvorm, of het nu een geschreven stuk of een montage voor een tv-item is?

We gaven het animatiebureau Next Media een opdracht: animeer een Nederlands nieuwsfeit. We gaven het bureau informatie over het nieuwsfeit, in dit geval de Badr Hari-zaak, met gegevens die bekend zijn geworden door journalisten in het veld - zie onze briefing hieronder. Dit is zoals Nextmedia doorgaans te werk gaat: journalisten rapporteren, vervolgens gaan animatoren aan de slag. We deden het met de feiten voor zover bekend en bevestigd, aangevuld met wat is vermeld door getuigen en advocaten. De taak van Nextmedia: animeer wat er zou zijn gebeurd in de Skybox op basis van deze gegevens.
 In hoeverre stemt deze animatie overeen met de nieuwsgegevens die wij hebben gegeven? Waar is er een interpretatie gemaakt, is subjectiviteit toegevoegd en een invulling gemaakt? – dat was voor ons de hamvraag bij dit experiment.

Met als doel zorgvuldig te kunnen bediscussiëren of animatiejournalistiek wel thuis hoort in de beroepspraktijk, die het publiek zo goed mogelijk moet informeren zonder giswerk, subjectieve invulling en ruis.
 

onze briefing aan next media

7 juli 2012, the skybox incident:
Badr Hari and his friend Fehrat Y. attend a party in the so called skybox 233 (VIP area of the AmsterdamArena stadium) where a big house party is taking place: Sensation White. Later that night, entrepreneur/businessman named Koen Everink is beaten up in the skybox at the party.

According to his version, both Fehrat Y. and Badr Hari beat him. He was transported out of the skybox severely wounded and unconscious and rushed over to the hospital. Badr Hari later stated that he only gave Koen a little slap but according to eye witnesses Koen’s foot „almost was detached”. According to Badr’s lawyer, Bénédicte Louise Marie Ficq, testimonies of eye witnesses are useless as a lot of people at the party were using a lot of drugs and alcohol.

Badr Hari’s version:
He hit Everink with his right hand because of a comment Everink made that outraged him. Everink is assumed to have said at the party: ‘Was Ruud running out of money?' - a comment that referred to the ex-husband of Badr Hari’s girlfriend Estelle who was also there at the skybox. Ruud, the ex-husband, is Ruud Gullit, a famous former footballplayer. Badr Hari says two other people hit Everink several times, right after he did.

The version of Fehrat Y.:
Fehrat Y. enters the skybox around 3AM. He sees Hari on a couch with one hand slamming against his fist. Hari says ‘he’s mine’ when Everink comes out of the bathroom and starts to hit and kick him. Fehrat Y. jumps in between the two and tries to help Everink by pulling him from the ground. Then Hari hits Fehrat. Fehrat succeeds in dragging Everink to the hall though, where he sees Badr Hari leaving the skybox. According to security, he had blood stains on his shirt.

Besides the incident mentioned above a club owner has reported to the police that he has also been beaten up by Badr Hari. He was touring around some people in his club, and when he came too close to Badr Hari, Hari might have kicked him. The police takes him in and locks him up.

The aftermath:
October 2012:
The police now have nine complaints against Badr Hari, from people who are beaten up by Hari on several occasions, for destroying his ex-girlfriends furniture and for hitting a pedestrian on a road in Amsterdam.

Febr. 2014:
Judgement of the court: Hari has to spend 1,5 years in jail for the violence displayed at the skybox and three other times when he beat up people in several clubs. Also for the time he hit someone on the road.

Context:
Maroccan-Dutch Kick boxer Badr Hari (29yrs, 1.97meter) has been sentenced to 18 months in prison for aggravated assault; six months are conditional.
The six months he has already spent in custody have counted towards today’s sentence, meaning he will spend a minimum of six months in prison. The Judge said today he found it proven that Hari, a former K-1 Heavyweight champion took part in assaulting entrepreneur Koen Everink at Sensation White dance event in 2012. The Judge also found the boxer guilty of a list of other violent crimes prosecutors charged against him.
The Prosecutor’s Office demanded four years for Hari’s violent antics that included fights in nightclubs, destroying his ex-girlfriends furniture and for hitting a pedestrian on a road in Amsterdam.; the prosecutor charged that the kick boxer and his fellow-suspect Ferhat Y. intentionally hit beat and kicked on Everink, leaving him seriously injured. Everink demanded €63,000 in damages. The Judge ruled that Hari has to pay €20,000.
Fellow suspect Ferhat Y. was acquitted of the charges. The Prosecutor’s Office had demanded 20 months against the 36-year-old man from Eindhoven who had already been sentenced for assault. The suspects’ lawyers Bénédicte Ficq and Marnix van der Werf claimed that much of the evidence against their clients had been misinterpreted and requested the judge to acquit the men. The lawyers said all the media attention the case attracted had been enough punishment for Hari.
During his trial Badr Hari has been always charming and friendly towards the media.

Naast deze tekst stuurden we foto's mee van Badr Hari, Fehrat Y. Koen Everink, Estelle, Sensation White, Amsterdam Arena en de skybox.