20 jaar onderzoek

De regie van de 2doc 'Waarom Srebrenica moest vallen' is in handen van onderzoeksjournalist Bart Nijpels. De voormalige eindredacteur van Reporter en tegenwoordig freelance programmamaker en eindredacteur doet al sinds 1995 onderzoek naar de rol van Dutchbat in Srebrenica. Dankzij vele WOB-verzoeken heeft hij honderden documenten boven water gehaald en maakte hij tientallen reportages en documentaires over Srebrenica. Hij wordt door zijn vakgenoten gezien als 'een taaie dossier kenner'. Nijpels -en Jaspers- reisden voor deze documentaire onder meer met oud-minister Joris Voorhoeve terug naar Srebrenica.

Marc Josten is eindredacteur van Argos-TV, de onderzoeks-journalistieke televisierubriek van HUMAN en VPRO die onder andere de serie ‘Medialogica’ produceert. Eerder was hij eindredacteur van Reporter, het onderzoeks-journalistieke programma van de KRO en redacteur van het weekblad Vrij Nederland.
Marc is jurist en als gastdocent verbonden aan de masteropleiding Journalistiek aan de Universiteit van Amsterdam, de Universiteit voor Humanistiek in Utrecht, de Fontys Hogeschool voor Journalistiek in Tilburg en aan de Nederlandse Filmacademie in Amsterdam. Hij is bestuurslid van de Stichting Biografie van Amsterdam en van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.
 

Huub Jaspers is journalist bij het radioprogramma Argos en doet al sinds de val van de moslimenclave in 1995 onderzoek rond het drama. Aanvankelijk deed hij dat met zijn collega Gerard Legebeke. Legebeke overleed totaal onverwacht in 2008 aan een hartstilstand. 'Gerard had een scherpe analystische geest en een gigantisch goed geheugen', aldus Huub. Legebeke had ook een ondoorgrondelijk en omvangrijk archief.' Zijn op elkaar gestapelde en tot aan de nok gevulde verhuisdozen met archiefmateriaal en zijn volgepropte plastic tassen, waarvan niemand wist wat er precies inzat, waren berucht bij de vpro.' De argos redactie heeft daar niet alles van kunnen houden helaas. Het vierluik rond het fotorolletje was onder regie van Legebeke.

Huub heeft de afgelopen jaren -samen met collega's- meer dan vijftig uitzendingen gemaakt over Srebrenica. Hij won met de roemruchte marathonuitzending voor de speciale drie uur lange marathon-uitzending over Srebrenica van 8 juli 2005 de 'Loep', een prijs voor onderzoeksjournalistiek. Hij is een echte luis in de pels, bijt zich als een pittbull vast in het onderwerp en laat niet meer los. Ook na twintig jaar niet, want nog steeds is de kwestie rond bijvoorbeeld de vraag of inlichtingendiensten voorkennis hadden van de val van de enclave wat hem betreft nog steeds niet opgehelderd.

Door de onthullingen van Huub Jaspers volgden regelmatig Kamervragen en voor, betrokkenen, gevoelige debatten. Niet iedereen vond het altijd prettig wat er boven water kwam, maar al zijn onthullingen waren altijd op harde feiten gebaseerd. Waarheidsvinding staat hoog in het vaandel bij hem.

Huub Jaspers is ook een van de twee programmamakers die de 2doc 'Waarom Srebrenica moest vallen' heeft gemaakt. Hieronder het interview dat Arnout Arens over die film met hem had.

Stefan Heijdendael werkt al jaren voor Argos en maakte daar veel spraakmakende uitzendingen over met name de economische crisis. Behalve radiomaker is hij ook fotograaf. Afgelopen zomer reisde hij met Huub Jaspers voor het eerst naar Srebrenica. Veel foto's op de site zijn van zijn hand. Ook heeft hij de regie voor de interactive. Die gaat tegelijkertijd met de 2doc op 29 juni online.

Hannah Kooy (24 jaar) is researcher bij het multimediale Srebrenica-project, zowel voor de 2doc als de interactive.

Hannah:
'Toen ik in september 2014 aan dit project begon had ik nooit voorzien hoe ontzettend veel er te weten is over het drama in Srebrenica. Van de politieke spelletjes die er zijn gespeeld op internationaal niveau tot aan de extreme gruwelijkheden die zich hebben afgespeeld ter plekke en tot slot de immense nasleep, die waarschijnlijk nooit echt voorbij zal zijn. Als voorbereiding voor het diepgaandere onderzoek las ik artikelen en boeken over Srebrenica, keek ik de BBC documentaire A Cry from the Grave (ook te zien bij  NPO DOC, red) en luisterde ik naar veel oude Argos uitzendingen. Daarna begon het echte werk en tijdens mijn research spitte ik enkele duizenden pagina’s aan documenten door, waar ik een analyse van heb gemaakt. Ook ben ik bij het Joegoslavië Tribunaal in Den Haag de archieven ingedoken. Na 20 jaar aan rechtszaken, en de bijkomstige vergaring van getuigenissen en bewijzen, bleek dit een zeer waardevolle bron.
Voordat ik in dit research dook wist ik wel dat Srebrenica ‘iets’ was met blauwhelmen en een stadje in Bosnië waar tijdens de oorlog, ondanks de aanwezigheid van deze Nederlandse troepen, veel mensen waren omgekomen. Vooral uit het nieuws dan, als er weer een oorlogscrimineel werd opgepakt of een massagraf werd ontdekt in de jaren erna. Want in de zomer van 1995 was ik een peuter en later op de middelbare school heb ik weinig tot niets over het uiteenvallen van Joegoslavië en specifiek Srebrenica geleerd. Ik kan het mij in ieder geval niet herinneren. Deze realisatie maakte dat ik om mij heen ging vragen wat mijn leeftijdsgenoten van Srebrenica wisten. Ik was geschokt te leren dat mijn beleving meer regel dan uitzondering was. Juist daarom is het cruciaal dat er nu, 20 jaar later, zo’n diepgaand verhaal over Srebrenica wordt gemaakt, te zien op zowel televisie in de 2doc, als op het internet, in de interactive. Het kan gewoon niet dat zoveel jonge mensen zo weinig weten van wat de grootste massamoord op Europese bodem sinds de Holocaust wordt genoemd. Als student met een achtergrond in geschiedenis kan ik niet genoeg benadrukken hoezeer het van belang is over het verleden te leren, juist ook de zwarte bladzijdes.'