Oost-Jeruzalem kraakt in z’n voegen. Bewoners zoeken hun heil in het niemandsland dat binnen de stad, maar buiten De Muur ligt.

Het is waarschijnlijk de meest explosieve stad ter wereld. Bijna dagelijks zijn er incidenten tussen Palestijnen en Joden in Jeruzalem, voor beide volkeren heilige grond.

Het westelijk deel hoort sinds de oprichting van dat land bij Israël en het oostelijk deel van de stad werd in 1967 geannexeerd. En hoewel die annexatie internationaal niet wordt erkend – Oost-Jeruzalem moet juist de hoofdstad worden van een toekomstige Palestijnse staat – ligt het stadsdeel grotendeels binnen de muur die Israël bouwt als grens met de Palestijnse gebieden.

permanente crisis

Die muur en een schil van Israëlische nederzettingen sluiten Oost-Jeruzalem tegenwoordig nagenoeg af van de Westelijke Jordaanoever - zie deze kaart. En door die afgrendeling kunnen Palestijnen niet alleen moeilijk tussen de Westelijke Jordaanoever en de stad bewegen, maar is ook de economie in Oost-Jeruzalem in permanente crisis geraakt en de armoede enorm toegenomen.

Ook de bevolkingsdruk in Oost-Jeruzalem is enorm. Terwijl er omheen allerlei nieuwe Joodse nederzettingen worden gebouwd, zijn er sinds 1967 slechts 5000 vergunningen afgegeven voor nieuwe woningen voor Palestijnen. Hun aantal groeide intussen van 167.000 naar ruwweg 300.000. Omdat ze geen bouwvergunning krijgen, wordt er illegaal gebouwd of een etage op een bestaande woning toegevoegd. Maar dan loop je de kans dat je woning vervolgens wordt gesloopt.

De nieuwe trend is een woning buiten de muur te kopen in een aantal wijken die formeel deel uitmaken van Jeruzalem en dus op papier onder het gezag van de gemeente vallen. Maar feitelijk is niemand daar de baas. Malafide Palestijnse bouwondernemers zetten er appartementsgebouwen neer van 15 hoog zonder vergunning en niemand weet of ze zich aan veiligheidsvoorschriften hebben gehouden. Een aantal muren van een flat is al omvergewaaid.

Straten en brandtrappen zijn er niet. De brandweer komt niet eens aan deze kant van de muur, net als de politie en de ziekenauto. Het zijn onbestuurde stukjes Jeruzalem waar criminele bendes steeds meer de dienst uitmaken.

En toch willen er Palestijnse gezinnen wonen. Ze kunnen niet anders. Het vastgoed kost hier een kwart van wat het aan de andere kant van de muur kost, en hier kun je tenminste iets vinden. Je woont weliswaar achter de muur, maar toch in Jeruzalem. Dat betekent dat je de felbegeerde permanente status van bewoner van Jeruzalem niet verliest. Als je die kwijt bent, kun je niet langer zonder vergunning Israël in.

Hoe is het om daar te leven? Rik Delhaas maakte aan de vooravond van de Israëlische verkiezingen een reportage over de toestand in Oost-Jeruzalem. Uitzending: donderdag 12 maart tussen 21.00 en 22.00 uur op Radio 1.

meer Israël bij de VPRO

    • meer van Bureau Buitenland