Huisarrest bij de generaal thuis

14 november 2021

'Was de correspondent in Denemarken niet bereikbaar ofzo?’, was de vraag op Twitter toen ik vanuit Kaapstad commentaar moest geven op de staatsgreep in Soedan. ‘Die zit tenslotte aanzienlijk dichterbij’. 

Ik moet daar ook nog steeds om lachen. Elke keer als de redactie belt over nieuws in een land hier ver vandaan, vraag ik of het niet een beetje gek is om mij daarover aan het woord te laten.

De meeste redacties in Nederland hebben één (of geen) correspondent in Afrika, een continent dat 54 landen groot is. Het is een baan, die gedoemd is te mislukken. 

Soms, als er twee crises tegelijk spelen, komen redacties in de knoop. We hebben ook al Mali vandaag, dan moet Nigeria even wachten. 

Het doet mij denken aan dat liedje van Jeroen van Merwijk dat zo begint:

’D’r is oorlog in Soedan, waarom dat ben ik even kwijt. En Azerbeidzjan strijdt om iets in een al jarenlange strijd. (…) Ik snap er niks meer van als ik naar die beelden kijk, waarom doen we voortaan niet één oorlog tegelijk?'

De val van president Omar Al-Bashir

Soedan kroop pas onder mijn huid toen ik er in 2018 voor de serie over de Sahara van hoofdstad Khartoem naar de meest oostelijke stad Port Soedan reisde. Onze reis eindigde met een duik in de Rode Zee.

Op die reis hoorde ik de Soedanezen al steen en been klagen over de slechte economische situatie en de hoge broodprijzen. 

Ik sloeg pas acht op die klachten toen een jaar later aanhoudende straatprotesten over die broodprijzen leidden tot de val van president Omar Al-Bashir. 

De generaals die hem 30 jaar lang hadden geholpen in het zadel te blijven, waren zo slim om die protesten te steunen. 

Jij nog koffie, generaal?

Om hun eigen hachje te redden vormden ze een overgangsregering met de demonstranten van toen. 

Maar die deal zou in november eindigen en dan zouden de generaals de macht moeten overdragen aan een burgerregering. Daar hadden de generaals geen zin in, genoeg democratie gespeeld. 

Zo werd maandag in alle vroegte de premier van zijn bed gelicht en onder huisarrest geplaatst, nota bene in het huis van de coupleider, generaal Burhan. 

Ik probeer mij voor te stellen hoe die twee ’s ochtends ontbijten. Jij nog koffie, generaal?

Wél negatief advies voor Mozambique

Ik kreeg deze week nog exclusief nieuws over een eerdere Frontlinie, Mozambique. 
 
Volgens documenten die Both Ends in handen kreeg, gaf de Nederlandse ambassade wel degelijk een negatief advies voor staatssteun aan Nederlandse bedrijven als Van Oord, die pijpleidingen zouden aanleggen rond het gasproject in het noorden van Mozambique. 

Terwijl kredietverzekeraar Atradius en het Ministerie van Financiën garant willen staan, wijst de ambassade op de moordpartijen van jihadisten in de regio. 

‘De ambassade adviseert (...) nadrukkelijker de verslechterende veiligheidssituatie en de daarmee gepaard gaande politieke afbreukrisico’s mee te nemen in haar afweging om al dan niet akkoord te gaan met het verlenen van deze EKV [exportkredietverzekering]. De veiligheidssituatie verslechtert namelijk met de dag, een risico dat onderbelicht blijft in het acceptatievoorstel’, staat er te lezen. 

De toenmalige ambassadeur in Maputo wil helaas niet reageren en verwijst mij door naar woordvoerders in Den Haag.

Lees- kijk- en luistertips

Onze redactie heeft deze week een uitgebreide tiplijst samengesteld, moet goede films:

  • In Burkina Faso vond afgelopen week het pan-Afrikaanse filmfestival FESPACO plaats. Ook makers uit het land zelf presenteerden er hun film. Onder hen was een bekende van de vpro: filmmaker Seidou Samba Toure maakte eerder korte reportages voor Metropolis. FESPACO vertoonde zijn nieuwe documentaire: Massiiba, le mal d’un peuple (Massiiba, het kwaad van een volk). Daarvoor reisde hij op zijn motor, met zijn camera in zijn rugzak, naar het noorden van zijn thuisland. Een gebied dat al zes jaar lang wordt geteisterd door jihadisme. Een riskante operatie; Seidou moest meerdere keren stoppen vanwege het dreigende gevaar. Hij deed vier jaar over zijn film, waarvan hij zegt dat het een ode aan de veerkracht van zijn gemeenschap is. We moeten nog even wachten tot de documentaire in Nederland te zien is, maar hier lees je vast meer over zijn verhaal en hier kijk je de trailer.
     
  • Ondertussen is er veel moois te zien op het Wildlife Film Festival in Rotterdam (ook online). De beelden van het Tanzaniaanse Serengeti-ecosystem in de natuurfilm The Edge of Existence zijn adembenemend mooi, maar het verhaal dat er achter schuilt is even schrijnend. Wilde dieren en de mens leven steeds dichter bij elkaar – in conflict over ruimte die steeds schaarser wordt. Zo zie je in de film hoe de lokale gemeenschap in het holst van de nacht haar gewassen probeert te beschermen tegen de hongerige olifanten, helaas vaak genoeg met een dodelijke afloop. Lees hier meer over het verhaal en bekijk hier de trailer. Op de website van het filmfestival kun je de hele film online bekijken.
     
  • Voor wie haar nog niet volgt: journalist en fotografe Stefanie Glinski legt in Afghanistan het dagelijkse leven onder de Taliban vast met indringende foto’s. Zoals deze week een foto van een jongetje van zes maanden oud. Hij werd ziek en zijn moeder kreeg hem niet op tijd bij een dokter, omdat er niet genoeg medische klinieken meer zijn. Sinds de Taliban de macht overnamen is de meeste internationale steun stilgelegd en is voor velen medische hulp te ver weg of helemaal niet beschikbaar. Het werd het jongetje fataal. Bekijk de foto’s op Stefani’s instagram.

In de volgende editie van deze nieuwsbrief vertel ik je meer over onze nieuwe aflevering, waarvoor we naar Cyprus reisden.

Groet,

Bram Vermeulen