‘Tijdens mijn laatste project 1525 heb ik me heel erg beziggehouden met de vragen: wát ben ik? En: waarom functioneer zoals ik doe? Ik ging daarvoor op zoek naar inspiratiebronnen en moest denken aan een boek dat ik op zeer jonge leeftijd heb gelezen, Logboek van een terugkeer naar mijn geboorteland van Aimé Césaire. Césaire was een schrijver die oorspronkelijk uit de voormalig Franse kolonie Martinique kwam. Hij vertrok als puber naar Frankrijk en had het geluk dat zijn ouders een van de weinigen op Martinique waren die konden lezen, waardoor hijzelf een beurs kreeg om aan een Franse universiteit te studeren. Hij kwam toen als enig donker persoon op een school vol witte elite terecht. Dat deed me heel erg denken aan de tijd dat ik begon aan de kunstacademie. Ik was ook de enige donkere student, al was ik me daar toen helemaal niet van bewust.
Victor Sonna is beeldend kunstenaar. Zijn eerste solotentoonstelling '1525' is momenteel te zien in het Van Abbemuseum, in zijn thuisstad Eindhoven. '1525' is het resultaat van een persoonlijke ontdekkingstocht die hem langs Amerika, Ghana, Suriname en zijn geboorteland Kameroen bracht. Maar wie inspireerde zijn artistieke visie? Op welke schouders staat Victor Sonna?
#1 Aimé Césaire
Césaire schreef Terugkeer naar mijn geboorteland toen hij ontzettend jong was. Tegenwoordig beschouwt men het als zijn meesterwerk. Het is een klein, rauw geschreven boekje dat overal, van de Franse basisschool tot aan het Sorbonne, gelezen wordt. Toen ik het onlangs nog eens las, kwam ik erachter dat er ontzettend veel parallellen in onze geschiedenissen zijn. Niet per se qua ervaringen, maar wel qua manier van terugkijken op onze jeugd en opvoeding.
Césaire was, net als ik, ontzettend gefascineerd door het surrealisme. Laatst kwam ik erachter dat hij goede vrienden met de beroemde surrealist André Breton was. Ook bezocht ik de tentoonstelling Migranten in Parijs in het Stedelijk Museum en zag ik daar ineens een portrettekening van Césaire, gemaakt door Picasso. Kippenvel. Hij blijft me verrassen.’
#2 'Malaika'
Miriam Makeba
‘Ik kwam dit nummer geheel toevallig op YouTube tegen toen ik in een nostalgische bui naar Afrikaanse muziek aan het luisteren was. Ik zag daar een foto van de Zuid-Afrikaanse zangeres Miriam Makeba en vond haar heel erg op mijn eigen zus lijken. Mijn zus was een heel belangrijk persoon in mijn leven. Ze heeft me als het ware opgevoed en ervoor gezorgd dat ik in Nederland ging studeren. Die uiterlijke overeenkomst maakte me daarom heel nieuwsgierig.
‘Malaika’, dat ‘engel’ betekent, is een cover van Adam Salim en gezongen in het Swahili, een taal die ik niet spreek. Maar ondanks het feit dat ik niet kon verstaan wat ze zong, werd ik heel emotioneel van het nummer. Later zocht ik de vertaling van de songtekst op en deze bleek ook nog eens heel treffend voor het idee dat ik erbij had. Ik blijf een immigrant hé, soms word ik alsnog overvallen door het gevoel dat ik mijn thuisland mis. Dan luister ik naar dit nummer.
Victor groeide op in Yaoundé, de hoofdstad van Kameroen. Op negentienjarige leeftijd migreerde hij naar Nederland. [RED]
Het idee dat kunst zulke universele gevoelens kan opwekken vind ik heel krachtig en speelt ook een grote rol in mijn eigen werk. Tijdens het opbouwen van de toren die bij mijn expositie hoort, heb ik ontzettend veel gediscussieerd over de opstelling. Dan was alles helemaal opgebouwd, maar had ik er niet het juiste gevoel bij en moesten we alles weer omgooien. Heel vervelend, maar zonder gevoel kan ik er niks mee.’
#3 Maman
Louise Bourgeois
‘De beroemde spin van Louise Bourgeois is een ode aan haar moeder, die ze al op vroege leeftijd verloor. Bij mij is het een soort van andersom: ik ben mijn moeder niet vroeg verloren, maar heb haar tijdens mijn tijd in Kameroen nooit goed leren kennen, omdat ik al op jonge leeftijd naar Nederland ben vertrokken. Dat verlangen, dat oergevoel dat een moeder oproept, heb ik altijd proberen te compenseren door het via mijn kunst uit te drukken.
De spin is een belangrijk symbool binnen de stam van mijn vader, de Bamiliké. Alles komt bij elkaar in de spin, hij weeft en verbindt. Hij is de schakel tussen voorouders en de levenden. Daarom speelt de spin ook een grote rol in de manier waarop we over familie denken: hoe vervelend je elkaar ook vindt, hoe ver weg je ook van elkaar bent en hoe lang je elkaar ook niet hebt gezien: je zult altijd verbonden blijven. Toen ik de spin van Bourgeois voor het eerst zag, dacht ik: ah, ze is ook een beetje Afrikaans!’
Victor Sonna's tentoonstelling '1525' is tot 30 mei 2021 te zien in het Van Abbemuseum in Eindhoven