OVT
OVT 6 maart 2022
Europa keert zich tegen Poetins oorlog in Oekraïne. Toen deze week bekend werd dat Duitsland Oekraïne ruimhartig met militair materieel gaat steunen en een historische monsterinvestering doet in de eigen herbewapening, concludeerde de Oekraïense ambassadeur dat Duitsland uit een Doornroosje-slaap is ontwaakt.
Verder: de PR-machine van Rusland, belegeringen in het verleden als perspectief op Kyiv, de angst voor een nucleaire Doomsday en de column van Sana Valiulina.
De PR-machine van Rusland
De Russische Doema heeft een wetsvoorstel aangenomen om ‘nepnieuws’ over de oorlog in Oekraïne met 15 jaar cel te bestraffen. Het is een nieuw dieptepunt in het gevecht om vrije informatie en vrijheid van meningsuiting in Rusland. De door het Kremlin gestuurde Russische media creëren een geheel eigen versie van de invasie. Feiten lijken niet meer van belang, alles is beeldvorming.
Wanneer is die uitgekiende propagandastrategie ontstaan en wie zat erachter? Te gast zijn Ruslandkenner Michel Krielaars over PR-strateeg Vladislav Soerkov en Kristina Petrasova van FreeRussia.nl over de actuele pogingen om de juiste informatie te verspreiden.
De Duitse monsterinvestering in defensie
Duitsland is uit een Doornroosje-slaap ontwaakt, concludeerde de Oekraïense ambassadeur toen deze week bekend werd dat Duitsland Oekraïne ruimhartig met militair materieel gaat steunen en dat het land een historische monsterinvestering doet in de eigen bewapening. De Bundeswehr krijgt een eenmalige financiële injectie van 100 miljard en voortaan gaat ruim 2 procent van het bruto binnenlands product naar defensie.
Met deze spectaculaire ommezwaai breekt Duitsland met het recente verleden: vlak na de Tweede Wereldoorlog mochten de Duitsers geen werk maken van defensie, later wilden ze dat zelf niet. Duitslandkenner en historicus Hanco Jürgens komt praten over de breuk met het naoorlogse Duitse pacifisme en de cultuur van militaire terughoudendheid.
De belegerde stad
Een ruim zestig kilometer lang legerkonvooi is op weg naar Kyiv. Terwijl andere Oekraïense steden al in Russische handen zijn gevallen, terwijl burgers en militairen sterven en bommen vallen, horen we in het nieuws dat de grootschalige belegering van Kyiv nog moet komen.
Serge Blom, militair historicus verbonden aan het Nederlands Instituut voor Militaire Historie, deelt zijn historisch perspectief op oorlogsvoering in stedelijk gebied. We bespreken wat de geschiedenis kan leren over omsingeling en inname van steden, en over verdediging en weerstandsvermogen van een belegerde bevolking.
De Doomsday Clock
Luttele maanden na de 75ste verjaardag van de Doomsday Clock (doemdagklok) lijken de wijzers dichterbij middernacht te staan dan ooit. Deze symbolische klok moet aangeven hoeveel tijd nog rest tot de mensheid zich – bedoeld dan wel onbedoeld – om zeep helpt. Nu Poetin de nucleaire wapens verder in gereedheid heeft gebracht, kerncentrales in Oekraïne inneemt en de algehele dreiging van een derde wereldoorlog groter wordt, is de angst voor Doomsday terug.
Met Paul van Hooft, strategisch analist bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies, bespreken we de geschiedenis van de klok en kijken we of onze teruggekeerde angst gegrond is.
In de wurggreep van het Russische gas
Olie en gas zijn tot dusver vrijgesteld van de westerse sancties tegen Rusland. En ondanks de strenge sancties tegen het regime van Poetin lijkt de Europese vraag naar Russisch gas nog niet af te nemen. Het naoorlogse Europa heeft zichzelf extreem afhankelijk gemaakt van gas uit Rusland, ondanks meerdere inspanningen van bijvoorbeeld de VS om die banden tussen Rusland en Europa te doorbreken.
Hoe is die afhankelijkheid ontstaan? En heeft Nederland, als vaste gas-afnemer, ook boter op het hoofd in deze oorlog? Te gast is slavist en journalist Wendelmoet Boersema. Ze schreef het boek Gronings goud, over de macht van het gas en de rol van Rusland.
Het Spoor Terug: Independence: een eigen gasinstallatie voor Litouwen
Een reportage van Laura Stek
In Het Spoor Terug herhalen we deze week de reportage Independence: een eigen gasinstallatie voor Litouwen.
Sinds de oorlog in Oekraïne begon maken veel Europese landen zich grote zorgen over de afhankelijkheid van Russisch gas. Diezelfde ongerustheid was er in 2014 al, na de annexatie van de Krim. Litouwen leek toen als eerste met een eigen drijvende LNG-terminal het energie-monopolie van Moskou te doorbreken. Met de terminal, niet toevallig tot 'Independence' gedoopt, kan Litouwen zelf vloeibaar aardgas importeren uit Noorwegen en het bovendien doorverkopen aan de andere Baltische landen en Finland.
In Het Spoor Terug herhalen we deze week de reportage ‘Independence: een eigen gasinstallatie voor Litouwen.’
Een reportage uit 2014 van Laura Stek i.s.m. Ligita Pucetaite voor Bureau Buitenland; over energie onafhankelijkheid en de trauma’s uit het Sovjet-verleden.