‘Ni droite, ni gauche’: links noch rechts. Zo afficheren de Franse presidentskandidaten Emmanuel Macron en Marine Le Pen zich. Deze politici zeggen de tijd van de muffe ‘oude politiek’, verdeeld in een linker- en een rechterkamp, achter zich te hebben gelaten.

Die traditionele tegenstelling tussen links en rechts stamt, zo hoor je vaak, uit de tijd van de Franse Revolutie en domineerde het land tot diep in de twintigste eeuw. En dat contrast zou na zondag, met Macron dan wel Le Pen als nieuwe president, voorgoed verdwenen zijn.

Maar is het echt gedaan met de oude tweedeling tussen de politieke belangenbehartigers van de arbeid en van het kapitaal? En als dat zo is, wat is er dan voor in de plaats gekomen: een tweedeling tussen losers en winners, tussen het mondaine Frankrijk en dat van de vergeten Fransen in gele hesjes?
Deze vragen leggen we voor aan de Belgische filosofe en publiciste Tinneke Beeckman.

Vanaf volgende week draait de film Babi Yar. Context in de Nederlandse bioscopen. Deze documentaire, gemaakt door de bekende Oekraïense filmmaker Sergej Loznitsa, gaat over de massamoord op Oekraïense Joden die in 1941 plaatsvond in Babi Jar, een ravijn vlakbij Kiev. In twee dagen tijd werden ruim 33 duizend Joden omgebracht in wat bekend werd als de ‘Holocaust door kogels’. Een geschiedenis die in Oekraïne lang onderbelicht bleef.

Kan deze film bijdragen aan beter begrip van de Holocaust in Oekraïne? Is daar überhaupt ruimte voor nu het land opnieuw in oorlog verwikkeld is? We bespreken het met Karel Berkhoff, historicus verbonden aan het NIOD. Berkhoff is gespecialiseerd in de Holocaust in Oekraïne en heeft een en ander aan te merken op de film van Loznitsa. 

Hoe raak je 85% van het universum 'kwijt'? Dat vroeg de natuurkundige Jaco de Swart zich af. De afgelopen eeuw kwamen astronomen langzaam tot het besef dat zo’n 85% van het universum bestaat uit iets wat ze niet kunnen zien, en waar ze bijna niks over weten. Voor het gemak hebben ze het maar ‘donkere materie’ genoemd. 

Jaco de Swart sprak met de astronomen die de afgelopen decennia onderzoek deden naar donkere materie. Zijn proefschrift How Dark Matter Came to Matter toont het mensenwerk dat schuilgaat achter de harde wetenschap. Hij is te gast. 

Hij maakte de muziek voor films als Once upon a time in the West, The Good, the Bad and the Ugly, Novecento en Cinema Paradiso. In Hollywood was Ennio Morricone wereldberoemd, maar thuis in Italië verlangde hij naar erkenning van serieuze componisten; op filmmuziek werd immers nog flink neergekeken.

Dat zien we in de ruim drie uur durende documentaire Ennio: The Maestro, die vanaf deze week in de bioscoop draait. Wat deed Ennio dat anderen niet konden, en waarom bleef filmmuziek als genre zo lang een ondergeschoven kind binnen de muziekwereld? Componist en Morricone-liefhebber Bob Zimmerman is te gast.

Donderdag 15 april gaf het Kremlin toe dat de Moskva, het vlaggenschip van de Russische vloot in de Zwarte Zee, is gezonken. Niet voor het eerst gaat een schip van Poetin ten onder. In de kritische Russischtalige media wordt sinds 15 april volop gerefereerd aan een andere ramp op zee, die 22 jaar geleden plaatsvond. De kritiek die toendertijd klonk leeft weer op, en wint aan betekenis in een nieuwe context.

OVT-stagiair en student Russisch en Geschiedenis Sophie Polm schreef deze week over de Koersk, een Russiche onderzeeboot die 22 jaar geleden naar de bodem van de Barentszee verdween. In de uitzending licht ze de paralellen met het heden toe. 

Klik hier voor alle afleveringen van Sophie's blog, 'De geschiedenis van nu: uit de Russischtalige media.'

De column is deze week van John Jansen van Galen.